قدم زدن در پارك علم و فناورى
اگر عضو یکی از شبکههای زیر هستید میتوانید این مطلب را به شبکهی خود ارسال کنید:
[17 Apr 2007]
[ وحيد نقشينه]
پارك علم و فناورى در اصل براى توصيف سطح متنوعى از فعاليت ها براى توسعه و ترويج كارآفرينى از سوى شركت هاى متوسط و كوچك دانش محور به كار مى رود، پارك فناورى چندين مترادف دارد كه مشهورترين آن ها پارك تجارى، پارك فناورى پيشرفته، شهرك علمى، مركز نوآورى، پارك صنعتى، مركز رشد، پارك تحقيقاتى، قطب فناورى، پارك تكنولوژى و پارك علمى است، گرايش ها و زمينه هاى جديد در فعاليت پارك هاى علمى روز به روز در حال افزايش است كه در حال حاضر مى توان به رشته هاى برق و الكترونيك، مكانيك، شيمى و مواد، صنايع غذايى و كشاورزى و فناورى اطلاعات و ارتباطات و غيره اشاره كرد. نخستين پارك تكنولوژى دراوايل دهه۵۰ ميلادى و در كشور آمريكا ايجاد شد و اكنون در سراسر دنيا در حال گسترش و توسعه هستند، همزمان با گسترش فيزيكى پارك هاى تحقيقاتى ، تعاريفى كه براى اين پارك ها نيز در نظر گرفته شده بود توسعه يافت تا به تعريفى كه اكنون از پارك هاى فناورى وجود دارد دست يافتيم:
پارك تحقيقاتى واحدى است كه داراى مشخصات زير باشد:
۱- ارتباط نزديك با مؤسسات آموزشى و پژوهشى
۲- بر عهده داشتن وظيفه انتقال فناورى
۳- بر عهده داشتن وظيفه توسعه فناورى
هدف پارك علمى:
هدف اوليه از شكل گيرى يك پارك فناورى گسترش و افزايش تعداد شركت هاى كوچك و متوسط دانش محور و كارآفرين است تا در يك محيط اقتصادى به فعاليت پرداخته و همچنين به عنوان پشتوانه بخش خصوصى براى كمك به تنوع اقتصادى به حيات خويش ادامه دهند.
كشورهاى در حال توسعه كه در اين زمينه در حال كسب تجربه هاى جديد هستند ممكن است از پارك هاى تحقيقاتى براى جذب سرمايه گذارى خارجى براى ايجاد شغل و نيز افزايش درآمدهاى مالياتى استفاده كنند. پارك هاى علمى در جهت دست يافتن به اهداف فوق الذكر امكانات زير را فراهم مى كند:
۱- كمك حرفه اى، فنى، ادارى و قانونى به شركت هاى دانش محور
۲- همكارى در تحقيق و توسعه با مؤسسات تحقيقاتى علمى و آزمايشگاهى
۳- خدمات ارتباط از راه دور و اطلاعات
۴- مشاوره و كمك مالى در كسب درآمد
با كمك به رشد شركت هاى مستأجر- شركت هايى كه در فضاى پارك فناورى قرار داشته و از امكانات اين پارك در جهت دستيابى به اهداف خويش استفاده مى كنند- پارك هاى علمى نقش ارزنده اى در توسعه اقتصادى ايفا مى كنند، اين پارك ها مشاغل جديد ايجادكرده، سرمايه هاى خارجى را جذب مى كنند و قدرت رقابت پذيرى ملى و منطقه اى را افزايش مى دهند.
موقعيت مكانى پارك هاى فناورى
موقعيت فيزيكى و مكانى مى تواند عامل مهمى در موفقيت يك پارك علمى و تحقيقاتى باشد، در درجه اول پارك علمى بايد در مجاورت يك دانشگاه يا مركز تحقيقاتى كه مشغول به فعاليت هاى پژوهشى مى باشد احداث شود تا افراد فعال در بخش تحقيق و توسعه (Research& Develop) را براى پارك علمى فراهم كند و در درجات بعدى بايد فاكتورهاى زير را در نظر قرار داد:
۱- دسترسى به نيروى كارى ماهر و شايسته
۲- دسترسى به سرمايه هاى ريسك پذير شركت ها
۳- راه هاى وسيع در دسترسى و زيرساخت هاى كافى
اهداف پارك هاى فناورى
ايجاد پارك هاى علمى با اهداف زير انجام مى شود:
۱- تكميل چرخه تحقيقات از دانشگاه تا صنايع و تسريع روند انتقال تكنولوژى
۲- حمايت از مؤسسات و شركت هاى تحقيقاتى نوپا و كمك به رشد و موفقيت آن ها
۳- تجارى سازى نتايج تحقيقات
۴- اشتغال مولد براى فارغ التحصيلان دانشگاهى
جايگاه پارك هاى علمى
براى آشكار شدن جايگاه پارك هاى علمى در روند تحقيقات هر كشورى نخست بايد طبقه بندى مناسبى از انواع تحقيقات به عمل آيد، كه اين طبقه بندى را مى توان به شكل زير انجام داد:
۱- تحقيقات بنيادى
۲- تحقيقات كاربردى
۳- تحقيقات توسعه اى
تحقيقات بنيادى
تحقيقات پايه اى و بنيادى (Basic Research) تحقيقات اصلى هستند كه هدف عمده آن توسعه مرزهاى دانش و كشف ناشناخته ها در دنياى علم است - آن قسمت از اين نوع تحقيقات كه فارغ از هرگونه نتايج اقتصادى و اجتماعى انجام مى پذيرد را تحقيقات محض
(pure Research) مى نامند- اكثر تحقيقات بنيادى توسط دانشگاه ها و مؤسسات تحقيقاتى انجام مى پذيرد.
تحقيقات كاربردى
تحقيقات كاربردى (App liced Research) به آن دسته از كاوش هايى گفته مى شود كه هدف اصلى آن كشف كاربرد يافته هاى تحقيقات بنيادى و نيز رفع مشكلات مربوط به كاربردى كردن نتايج تحقيقات محض است.
تحقيقات توسعه اى
تحقيقات توسعه اى (Development Research) به فعاليت هاى تحقيقاتى مبتنى بر يافته هاى تحقيقات كاربردى گفته مى شود كه هدف اصلى آن تدوين و اجراى روش هاى لازم براى ايجاد و يا بهبود محصولات، مواد- خدمات و ابزار و يا روش هاى جديد است- اين دسته از تحقيقات معمولاً به وسيله مؤسسات تحقيقاتى بزرگ وابسته به دانشگاه ها صورت مى گيرد و بسيار هزينه بر است. با توجه به تعاريف ارائه شده از انواع تحقيقات و جايگاه پارك هاى علمى در ارتباط با دانشگاه ها و صنايع مى توان گفت تحقيقات توسعه اى عمده فعاليت هاى تحقيقاتى پارك هاى فناورى را شامل مى شود، هر چند انجام تحقيقات كاربردى نيز بخشى از فعاليت هاى جارى پارك ها را شامل مى شود، البته نسبت فعاليت هاى فوق تابع اهداف عمده پارك و نيز سازمان متولى پارك است.
انواع پارك هاى تحقيقاتى
پارك هاى تحقيقاتى از نظر نوع فعاليت به سه دسته تقسيم مى شوند:
۱- پارك فناورى
۲- پارك علمى
۳- پارك براساس نياز بازار
پارك فناورى
اين نوع از پارك هاى علمى كه معمولاً در نزديكى مراكز صنعتى ايجاد مى شود با هدف گسترش ارتباطات تحقيقاتى صنايع موجود در منطقه با دانشگاه ها و مراكز علمى به وجود مى آيند و هدف اصلى آنها ارتقاى فناورى صنايع موجود در صنعت مربوطه و افزايش توان رقابتى آنهاست . اكثر تحقيقات در اين نوع پارك ها در قالب مهندسى معكوس، تدوين دانش فنى و تجارى سازى نتايج حاصل از تحقيقات است و تحقيقات بنيادين در اين نوع پارك هاى علمى انجام نمى شود.
پارك علمى
اين نوع از پارك هاى تحقيقاتى از سوى دانشگاه ها و در مجاورت آنها تأسيس شده و همكارى متقابلى بين صنايع مستقر شده در پارك و دانشگاه به وجود مى آورد. بعضى از شركت هاى صنعتى دفاتر تحقيقاتى خود را در اين پارك ها مستقر مى كنند، اين نوع از پارك ها ضمن تأمين بخش قابل ملاحظه اى از هزينه هاى تحقيقاتى دانشگاه ها از نتايج تحقيقات دانشگاه ها نيز بيشترين استفاده را مى برد.
پارك تحقيقاتى براساس نياز بازار
اين نوع از پارك ها كه بيشتر به يك منطقه ويژه صنعتى- تجارى شباهت دارد به كمك واحدهاى توليدى و خدماتى براساس نياز بازار و به منظور تكميل فرايند در يك زمينه خاص ايجاد مى شود، فعاليت اين گونه از پارك هاى تحقيقاتى شامل تحقيق و توسعه، توليد و خدمت دهى است و با هدف توليد كالاهاى صادراتى با قابليت رقابت در عرصه بين المللى به وجود مى آيد.
پارك هاى تحقيقاتى در ايران
از پديد آمدن پارك هاى تحقيقاتى در ايران زمان چندانى نمى گذرد و همه اين پارك ها در سال هاى اوليه پيدايش خود قرار دارند و هنوز در حال تجربه اندوزى هستند، اما نكته مثبت در اين است كه با وجود نوظهور بودن اين گونه از پارك ها در كشورمان تعداد اين پارك ها در مقايسه با كشورهاى مشابه چشمگير و قابل توجه است- در ادامه نام پارك تحقيقاتى و آدرس وب سايت آن را ملاحظه مى كنيد.
۱- پارك علم وفناورى استان آذربايجان شرقى www.eastp.ir
۲- پارك علم و فناورى پرديس www.Techn park.ir
۳- پارك علم و فناورى خراسان www.kstp.org
۴- پارك علم و فناورى سمنان www.Sstp.ir
۵- پارك علم و فناورى استان فارسwww.fstp.ir
۶- پارك علم و فناورى استان گيلان www.gstp.ir
۷- پارك علم و فناورى استان مركزى www.astp.ir
۸- پارك علم و فناورى استان يزد www.ystp.org
۹- پارك علم و فناورى دانشگاه تربيت مدرس www.mstpark.org
۱۰- پارك علم و فناورى دانشگاه تهران www.utstp.ir
۱۱- پارك علم و فناورى استان كرمانشاه www.kermanshahstp.ir
مطلبهای دیگر از همین نویسنده در سایت آیندهنگری: