فناورى اطلاعات و ارتباطات (ICT) در مدت زمان كوتاهى كه از پيدايشش مى گذرد، توانسته است تغييرات فراوانى را در شيوه زندگى مردم به وجود آورد. يكى از بخش هايى كه سهم عمده اى از اين تغييرات را به خود اختصاص داده، آموزش است. نقش فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات در چرخه آموزش بسيار با اهميت است. در يادگيرى سنتى، فردى كه در حال آموزش ديدن است مجبور است كه پيوسته درس بخواند و تمرين بنويسد و ارتباط در اين سبك از آموزش به صورت يك طرفه برقرار مى گردد اما با بهره گيرى از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى در امر آموزش، فرد علاوه بر داشتن مهارت هاى پايه نياز به داشتن مهارت استفاده از فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات دارد. يادگيرى هاى مبتنى بر فناورى هاى اطلاعاتى توانسته است با تغييرات بنيادين در مفاهيم آموزشى سنتى بسيارى از ناكارآمدى هاى نظام هاى آموزشى را مرتفع كرده و دگرگونى هاى فراوانى را در امر آموزش پديد آورد. با استفاده از امكانات و توانمندى هاى دنياى مجازى در يادگيرى، مى توان به روش هاى نوين و كارآمدى در امر يادگيرى دست يافت. عمده ترين دليل استفاده از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى (ICT) در آموزش، سرعت بهتر و امكان آموزش سريع تر است. با ظهور فناورى اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش نوع جديدى از يادگيرى به وجود آمده است به گونه اى كه يادگيرى ديگر مانند گذشته تنها به صورت حضورى انجام نمى شود.
آموزش الكترونيكى يا e-Learning عبارت است از استفاده از فناورى هاى اطلاعاتى در امر آموزش. اين امر توسط نرم افزارها يا اينترنت و ياتلفيقى از نرم افزارها و اينترنت انجام مى شود. در اين سبك از آموزش دوره هاى ابتدايى، متوسطه و دانشگاهى آموزش داده مى شود. در اين شيوه از آموزش دسترسى يكسان تعداد زيادى دانش آموز به مطالب درسى و امكانات آموزشى حائز اهميت است. اگر بتوان آموزش مجازى e-Learning را به درستى و ظرافت و با اعمال تمام پيش شرط ها پياده سازى كرد، امكان خلاقيت و يافته هاى ذهنى در امر آموزش و يادگيرى نسبت به آموزش سنتى بيشتر خواهد شد.
بسيارى از متخصصان صنعت IT معتقدند كه تنها چيزى كه مى تواند شما را از ساير رقبايتان جلو بيندازد و سبب پيشى گرفتن شما بر ساير رقبا شود يادگيرى سريع تر است. همگام با تغييراتى كه در تمامى زمينه هاى صنعتى رخ داده ديدگاه هاى دانشمندان نيز نسبت به امر آموزش و يادگيرى دچار تحول شده است. در گذشته اى نه چندان دور، واژه آموزش معادل Training به كار مى رفت كه در دل اين واژه آموزش به معناى آموزش دادن بود اما اكنون واژه معادل Learning است كه به معناى آموزش گرفتن است. در آموزش هاى گذشته (Training) آموزش به صورت اجبار، تنبيه و زور بود لذا دانشجويان و دانش آموزان همواره با افت تحصيلى همراه بودند اما در آموزش به سبك جديد (Learning) چون آموزش خواسته خود فرد يادگيرنده است باز دهى آموزش به مراتب بيشتر است. به علاوه در اين نوع آموزش به دليل مشاركت بيشتر دانشجو علاقه به تحصيل و پى گيرى مطالب درسى بيشتر از حالت Training است.
* تاريخچه آموزش مجازى
اين سبك از آموزش كه در ابتدا تحت عنوان آموزش از راه دور شناخته مى شد براى نخستنى بار در قرن ۱۹ به عنوان تحصيلات مكاتبه اى (correspondence study) مطرح شد و پس از چند ماه اين سيستم آموزشى با استفاده از سيستم پستى فراگير شد و مدارس و ديگر مؤسسات علاقه مند و داراى صلاحيت به ارائه اين سبك از آموزش توسط پست پرداختند. علاوه بر كشور آمريكا،كشورهاى اروپايى نيز در اوايل دهه ۱۸۴۰ دوره هايى را براى آموزش از راه دور برقرار كردند.
در سال ۱۸۴۴ ساموئل مورس به اختراع بزرگ خود يعنى تلگراف الكتريكى دست يافت و با راه اندازى نخستين خط تلگراف بين واشنگتن و بالتيمور، پايه هاى صنعت ارتباطات و مخابرات پى ريزى شد و همين صنعت در سال هاى بعد سبب رونق و ترويج آموزش الكترونيكى گرديد.
* ويژگى هاى آموزش مجازى
در اين سبك از آموزش با توجه به بهره گيرى از سيستم هاى الكترونيكى مطالب درسى بايد به بخش هايى كوچك تقسيم گردد تا يادگيرى هر بخش از درس نيازمند زمانى در حدود ۳۰ دقيقه بيشتر نباشد. در اين سبك از آموزش دروس بايد توسط تصاوير متحرك، جذاب و گويا آموزش داده شود تا سبب ايجاد انگيزه در فراگيران باشد، به علاوه برگزارى امتحان قبل و پس از طى دوره سبب خواهد شد كه دانشجو به ميزان اطلاعات اكتسابى خود دردوره پى ببرد.
* زيرساخت هاى آموزش مجازى
بدون در نظر گرفتن زيرساخت هاى مورد نياز آموزش مجازى نمى توان به اثربخشى اين سبك از آموزش اميدوار بود. براى پياده سازى آموزش مجازى بايد در ابتدا زيرساخت هاى زير را پياده سازى كرد:
۱ـ زيرساخت هاى مخابراتى: منظور از اين بخش تهيه سخت افزار و ايجاد ارتباطات مخابراتى مطمئن (safe) بين آموزش دهنده و آموزش گيرنده است. به علاوه بايد همه بسترهاى لازم جهت استفاده دانش آموزان از آموزش مجازى را نيزطراحى كرد كه در اين بين مى توان به كاهش تعرفه هاى اتصال به اينترنت، كاهش زمان قطعى ها در سيستم هاى مخابراتى، پشتيبانى هاى ۲۴ ساعته براى كاربران از سوى شركت هاى ISP و غيره اشاره كرد.
۲ـ فنون همكارى: در اين بخش كارهاى تيمى در بين گروه ها ترويج خواهد يافت و با توجه به رشته تحصيلى دانش آموختگان خصوصاً در رشته هاى علوم اجتماعى و انجام كارهاى تيمى در آموزش سنتى در بين اين رشته ها و عدم امكان اين گونه از كارها در آموزش هاى مجازى، فنون همكارى در اين رشته ها نياز به آموزش دارد.
۳ـ مفاد آموزشى: محتواى آموزشى در آموزش مجازى با آموزش سنتى تفاوت هاى بسيارى دارد و نمى توان محتواى آموزشى سنتى را بدون هيچ تغييرى تبديل به آموزش مجازى نمود. در آموزش مجازى نزديك به نيمى از متن آموزشى توسط استاد ارائه مى شود و بقيه درس از طريق همكارى و ارتباط با دانشجويان تدوين مى شود يعنى با تعيين موضوع اصلى توسط استاد ساير موارد مانند ايده ها، پژوهش ها و تحقيقات توسط دانشجويان شركت كننده در كلاس تكميل مى شود و بدين ترتيب مشاركت دانشجويان در امر تحصيل و پيشرفت به مراتب بيشتر از آموزش سنتى است.
* مزاياى آموزش مجازى
۱ـ صرفه جويى اقتصادى: متخصصان صنعت اعتقاد دارند كه جايگزينى سيستم هاى آموزشى مبتنى بر تكنولوژى به جاى آموزش هاى سنتى باعث كاهش هزينه ها در حدود ۵۰ درصد مى شود كه بخش عمده اين كاهش مربوط به عدم نياز به جابه جايى استاد و دانشجو است.
۲- صرفه جويى در زمان: در آموزش مجازى زمانى كه صرف آموزش مى شود در حدود نصف زمان آموزش در آموزش سنتى است و لذا وقت كارمندان براى پرداختن به مسائل شخصى دوبرابر خواهد شد و اين امر سبب خواهد شد كه كارمندان و شركت كنندگان دراين كلاس ها با خاطرى آسوده تر در كلاس درس شركت كنند.
۳- قابليت انعطاف: امكان تقسيم كلاس ها به جلسات كوتاه تر، تقسيم كلاس ها در طول روز و هفته و نيز امكان دسترسى شبانه روزى به متون درسى ، اين امكان را در اختيار دانش جويان قرار مى دهد تا بتوانند احتياجات آموزشى خود را مرتفع كنند و در ضمن مى توانند تحصيلات خود را بدون وقفه ادامه دهند.
۴- يادگيرى بهتر: با توجه به حجم كم درس ها دراين سبك از آموزش نسبت به حالت سنتى آموزش، شركت كنندگان اين امكان را مى يابند كه درس ها را به موقع و با كيفيت موردنظر خودشان فرا بگيرند و اين امر سبب خواهد شد كه پيشرفت قابل ملاحظه اى در يادگيرى به وجود بيايد.
۵- همگانى شدن: اين سبك از آموزش قابليت همگانى تر شدن نسبت به حالت سنتى را دارا است و به علاوه با توجه به عدم محدوديت افراد حاضر در كلاس قابليت گسترش بيشترى دارد.
۶- فراوانى منابع آموزشى: دراين سبك از آموزش دانش آموختگان تنها با يك كتاب و يك استاد در ارتباط نيستند تا تنها مطالب كتاب را حفظ كرده و به سخنان تنها يك معلم گوش دهند، بلكه توانايى استفاده از كتاب هاى فراوان و چند استاد را دارند و اين خود سبب توسعه و افزايش ابتكارات و خلاقيت ها در دانش آموختگان خواهد شد.
۷- توسعه آموزش عالى: با توجه به هزينه هاى بالاى تحصيلات عالى و تكميلى در برخى از كشورها با راه اندازى سيستم هاى آموزش مجازى امكان استفاده بيشتر افراد مهيا خواهد شد و درصد افرادى كه توانايى ادامه تحصيل را در مقاطع بالاتر دارند افزايش مى يابد و بدين ترتيب سطح سواد جامعه ارتقا مى يابد.
*شيوه هاى يادگيرى در آموزش مجازى
با توجه به روش هاى متعدد سيستم آموزش مجازى و استفاده هركدام از سرويس دهندگان در يكى از روش هاى موجود در زير مهم ترين شيوه هاى يادگيرى مورد بررسى قرار گرفته اند ، لازم به ذكر است كه ساير شيوه هاى آموزش مجازى عمدتاً تلفيقى از دو يا چند روش زير مى باشد:
۱- خوديادگيرى
دراين حالت، محيط آموزش مجازى شامل رايانه، نرم افزار و سه عنصر به قرار زير مى باشد:
- انتقال منابع غيررسانه اى
- مشاوره جويى از مواد آموزشى
- مجموعه نتايج آزمون
نرم افزار آموزشى مورداستفاده دراين روش مى تواند به صورت online و يا offline در حال فعاليت باشد
۲- يادگيرى از راه دور
در اين حالت، يك آموزش دهنده از راه دور مشغول به آموزش به چند و يا يك يادگيرنده است و به علاوه عملكرد آن ها را نيز كنترل مى كند و در صورت درخواست يادگيرندگان براى رفع مشكل آن ها وارد عمل مى شود، عناصر تشكيل دهنده در اين نوع از يادگيرى عبارت است از:
- اتصال به يك ياد دهنده
- نظارت بر چند يادگيرنده
- پاسخ به درخواست يادگيرندگان از سوى ياددهنده
۳- كلاس مجازى
در اين سبك از آموزش، معلم ويادگيرندگان به صورت همزمان اما در مكان هاى مختلف مشغول فعاليت هستند و مشاركت كنندگان توسط بسترهاى مخابراتى لازم به معلم متصل شده و دستورات او را اجرا مى كنند. به علاوه منابع درسى به صورت on line دراختيار دانشجويان قرارمى گيرد و همچنين امتحانات نيز به صورت on line برگزارمى شود.
۴- يادگيرى گروهى
اين سبك از يادگيرى شباهت بسيارى با كلاس مجازى دارد اما كل جريان آموزش توسط فرد خاصى مديريت نمى شود و مديريت كلاس برعهده همه مشاركت كنندگان است. مشاركت كنندگان به صورت همزمان اما از مكان هاى مختلف وارد بحث شده و فرآيند يادگيرى را شكل مى دهند، در اين سبك از آموزش ارتباط در سطح بسيار گسترده اى شكل مى گيرد زيرا تبادل اطلاعات بين همه افراد گروه به وجود مى آيد.
* دانشگاه هاى آن لاين
با توجه به افزايش علاقه مندى كاربران به تحصيلات عالى و تكميلى ،تعدادى از دانشگاه هاى معتبر دنيا اقدام به راه اندازى رشته هاى دانشگاهى اما به صورت مجازى نموده اند كه در زير اسامى اين دانشگاه ها فهرست شده است.
۱- دانشگاه فينيكس phoenix.com
رشته هاى اين دانشگاه شامل پرستارى، حقوق و بازاريابى است
۲- دانشگاه والدن Walden.edu
رشته هاى بازرگانى، امور ادارى، بازاريابى و روان شناسى از مهم ترين رشته هاى ارائه شده در اين دانشگاه است.
۳- دانشگاه استراير strayer.edu
رشته هاى حسابدارى، بازرگانى، مطالعات عمومى، IT و امور ادارى از رشته هاى اين دانشگاه است.
۴- دانشگاه اى كورنل ecornell.com
رشته هاى هتلدارى و مديريت سرويس دهى، مديريت مالى، مديريت استراتژيك و مديريت منابع انسانى
۵- دانشگاه دى ورى Devry.edu
بازرگانى، مديريت ادارى، سيستم هاى اطلاعات كامپيوترى، فناورى اطلاعات و مديريت شبكه از مهم ترين رشته هاى اين دانشگاه است.
۶- دانشگاه رجيس Regis.org
رشته هاى ارائه شده شامل بازرگانى و امور ادارى، IT، علوم كامپيوتر، مديريت و مهندسى نرم افزار است.
۷- دانشگاه مريلند Umuc.edu
اين دانشگاه تعدادى از رشته هاى علوم انسانى و درمقاطع كارشناسى ارشد و نيز دكترا به صورت مجازى ارائه مى دهد.
 در مدت زمان كوتاهى كه از پيدايشش مى گذرد، توانسته است تغييرات فراوانى را در شيوه زندگى مردم به وجود آورد. يكى از بخش هايى كه سهم عمده اى از اين تغييرات را به خود اختصاص داده، آموزش است. نقش فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات در چرخه آموزش بسيار با اهميت است. در يادگيرى سنتى، فردى كه در حال آموزش ديدن است مجبور است كه پيوسته درس بخواند و تمرين بنويسد و ارتباط در اين سبك از آموزش به صورت يك طرفه برقرار مى گردد اما با بهره گيرى از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى در امر آموزش، فرد علاوه بر داشتن مهارت هاى پايه نياز به داشتن مهارت استفاده از فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات دارد. يادگيرى هاى مبتنى بر فناورى هاى اطلاعاتى توانسته است با تغييرات بنيادين در مفاهيم آموزشى سنتى
){kind=small}
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
فناورى اطلاعات و ارتباطات (ICT) در مدت زمان كوتاهى كه از پيدايشش مى گذرد، توانسته است تغييرات فراوانى را در شيوه زندگى مردم به وجود آورد. يكى از بخش هايى كه سهم عمده اى از اين تغييرات را به خود اختصاص داده، آموزش است. نقش فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات در چرخه آموزش بسيار با اهميت است. در يادگيرى سنتى، فردى كه در حال آموزش ديدن است مجبور است كه پيوسته درس بخواند و تمرين بنويسد و ارتباط در اين سبك از آموزش به صورت يك طرفه برقرار مى گردد اما با بهره گيرى از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى در امر آموزش، فرد علاوه بر داشتن مهارت هاى پايه نياز به داشتن مهارت استفاده از فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات دارد. يادگيرى هاى مبتنى بر فناورى هاى اطلاعاتى توانسته است با تغييرات بنيادين در مفاهيم آموزشى سنتى بسيارى از ناكارآمدى هاى نظام هاى آموزشى را مرتفع كرده و دگرگونى هاى فراوانى را در امر آموزش پديد آورد. با استفاده از امكانات و توانمندى هاى دنياى مجازى در يادگيرى، مى توان به روش هاى نوين و كارآمدى در امر يادگيرى دست يافت. عمده ترين دليل استفاده از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى (ICT) در آموزش، سرعت بهتر و امكان آموزش سريع تر است. با ظهور فناورى اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش نوع جديدى از يادگيرى به وجود آمده است به گونه اى كه يادگيرى ديگر مانند گذشته تنها به صورت حضورى انجام نمى شود.
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان