Iranian Futurist

دستگاه هاى خودپرداز كه بعضى از اوقات زودپرداز، عابر بانك و آنى بانك هم ناميده مى شود، دستگاه الكترونيكى است كه به مشتريان بانك امكان مى دهد تا در هر زمان و هر مكان كه اين دستگاه نصب شده است با استفاده از كارت هاى عابر بانك و استفاده از يك كد رمز از حساب خود پول دريافت كرده و يا به حساب خود پول واريز كنند و يا ساير نيازمندى هاى خود را در سيستم بانكى بدون نياز به حضور افرادى ديگر جهت انجام امور بانكى مرتفع نمايند. بسيارى از اين دستگاه ها افزون بر موارد ياد شده امكان انتقال وجه، پرداخت قبوض و يا ديگر فعاليت ها را نيز دارند.
دستگاه هاى خودپرداز كه در ايران ATM ناميده مى شوند اكنون جايگاه خود را در ميان مردم باز كرده اند و بسيارى از مراجعه كنندگان با مراجعه به اين دستگاه ها نيازهاى بانكى خود را مرتفع مى نمايند، ATM) Automated Teller Machine) در حقيقت بانكى كوچك با امكانات يك بانك است.
در كشور ما تعداد بسيار زيادى از اين گونه دستگاه ها در شعبه هاى بانك ها، مراكز خريد، ايستگاه هاى راه آهن، ترمينال هاى اتوبوسرانى، پايانه هاى مسافربرى، فرودگاه ها و غيره نصب شده است و كار بران مى توانند در تمامى ساعات شبانه روز بامراجعه به دستگاه هاى ATM نياز هاى خود را بر طرف نمايند.
در كشور ما استفاده از دستگاه هاى خودپرداز در حدود ۸۰ برابر استاندارد جهانى است و اين خود يكى از دلايل خرابى اين دستگاه ها در بيشتر اوقات است. در ديگر كشورها كاربران با مراجعه به دستگاه هاى خودپرداز معمولاً تقاضاى مقدار كمى پول مى نمايند اما در كشور ما مردم انتظار برداشت وجه قابل توجهى را از دستگاه هاى خودپرداز دارند و اين خود سبب بروز مشكلاتى از جمله كمبود وجه در دستگاه ها براى ارائه به ديگر مشتريان، تشكيل صف هاى طولانى در مقابل دستگاه هاى خود پرداز، زمان هاى پاسخ دهى طولانى و غيره خواهد شد.
گذشته از مسائلى كه در بالا به عنوان مشكلات استفاده از اين گونه از بانك هاى جديد التأسيس برشمرده شد، آيا تاكنون با خود انديشيده ايد كه اين بانك هاى كوچك چگونه فعاليت مى كنند؟
* اجزاى دستگاه هاى خود پرداز
دستگاه هاى خودپرداز داراى ۳ بخش اصلى هستند كه اين بخش ها شامل ورودى ها، خروجى ها و پردازشگر است كه هر كدام از اين بخش ها خود به بخش هاى ديگرى تقسيم مى شود.
* ورودى ها
ورودى نقطه مشترك بين دستگاه خود پرداز و مشترى هاست، از طريق اين بخش از دستگاه خود پرداز شما مى توانيد اطلاعات خود را وارد كرده و منتظر پاسخ از سوى دستگاه باشيد. ورودى هاى دستگاه خودپرداز را مى توان به ۲ دسته زير تقسيم كرد:
*كارت خوان (Card reader ) كارت خوان بخشى از دستگاه است كه كارت شما را دريافت كرده و اطلاعات حساب شما را ازطريق قسمت مغناطيسى كه برروى كارت اعتبارى شما موجود است، مى خواند و سپس اين اطلاعات را به پردازش گر اصلى مى فرستد تا تراكنش هاى موردنظر شما مانند دريافت و پرداخت وجه، انتقال وجه، پرداخت قبوض، دريافت صورتحساب و غيره انجام شود.
* صفحه كليد (Keypad) : اين بخش از دستگاه اطلاعات موردنياز جهت انجام تراكنش را از صاحب حساب دريافت مى كند. بدين ترتيب كه شما با فشردن كليدهاى صفحه كليد تعبيه شده برروى دستگاه خودپرداز، قادر به وارد كردن اطلاعات حساب خود مى شويد.
در برخى از كشورها براى استفاده افراد نابينا از دستگاه هاى خودپرداز صفحه كليد اين گونه از دستگاه ها به وسيله خطوط بريل به حالت برجسته طراحى شده است تا امكان استفاده افراد نابينا و كم بينا نيز از اين دستگاه ها فراهم شود.
* خروجى ها
يكى ديگر از نقاط اتصال دستگاه و كاربر خروجى هاى سيستم است. خروجى ها درحقيقت بخشى از دستگاه است كه رابط بين شما و دستگاه خودپرداز است و اطلاعات درخواستى شما را كه از طريق ورودى ها به سيستم وارد شده است دراختيارتان مى گذارد، خروجى ها را مى توان به ۴ بخش اصلى زير تقسيم بندى كرد:
* صفحه نمايش (Display screen ) اين صفحه مختص نمايش اطلاعات درخواستى شماست. همچنين شما مى توانيد راهنمايى هاى لازم و موارد درخواست دستگاه خودپرداز را نيز روى اين صفحه مشاهده كنيد. اين صفحه در خودپردازهاى قديمى تر تك رنگ بودند اما در خودپردازهايى كه بتازگى وارد شبكه بانكى شده اند، صفحه نمايش ها به حالت چند رنگ ارتقا يافته اند.
*چاپگر رسيد (Receipt printer ) اين دسته از چاپگرها كه نوع خاص و محدودى از چاپگرهاى رايج هستند تنها امكان چاپ رسيد بانكى را روى كاغذهايى با ابعاد مشخص دارند كه اين كاغذها به وسيله رول مخصوصى كه در پشت چاپگر تعبيه شده است دراختيار چاپگر قرار مى گيرد.
* بلندگو (Speaker ) اين بخش از دستگاه خودپرداز كه در برخى از كشورها با تركيب صفحه كليد بريل امكان فعاليت را به مشتريان نابينا و كم بينا نيز مى دهد در بسيارى از خودپردازهاى كشور ما ديده نمى شود و تنها خودپردازهاى چند بانك به اين امكان مجهز شده اند. وجود بلندگو روى دستگاه هاى خودپرداز به كاربر اين امكان را مى دهد تا همزمان با ديدن، بشنود و بتواند اطلاعات را به صورت دقيق تر به سيستم وارد كرده و از احتمال اشتباه خود و سيستم بكاهد.
* توزيع كننده وجه (Cash dispenser ) اين بخش از دستگاه خودپرداز كه معمولاً در قسمت پايين دستگاه قراردارد، مسئول توزيع وجوه نقد بين مشتريان است. وجوه نقد موردنياز مشتريان در مخازنى كه به صورت ريلى در پشت توزيع كننده وجه قرارداده مى شود، تأمين مى گردد. اين بخش از دستگاه خودپرداز با داشتن چشم الكترونيكى تعداد پول هايى كه بايد در بخش خروجى دراختيار مشترى قرارگيرد را كنترل مى كند. در كنار چشم الكترونيكى مكانيزمى نيز براى توزيع وجه تعبيه شده است كه اين مكانيزم به وسيله سنسورى كه از روش تشخيص ضخامت پول بهره مى گيرد امكان جدا كردن اسكناس هاى مختلف را داراست و به علاوه در صورت چسبيده شدن پول ها به يكديگر امكان بازگشت اين موارد را به مخزن فراهم مى كند.
* روش كار
دستگاه هاى خودپرداز را مى توان نمونه اى از ترمينال هاى ورود و خروج اطلاعات دانست كه با استفاده از خطوط ارتباطى اشتراكى و يا اختصاصى به پردازشگر ميزبان (Host Processor) متصل مى شود و پردازشگر ميزبان نيز توسط رابط هاى مخابراتى مختلف به تمامى شبكه هاى بانكى متصل شده و تراكنش هاى مورد درخواست مشترى را انجام مى دهد. روش اتصال اين دستگاه ها به پردازشگر ميزبان به وسيله خطوط ارتباطى است كه اين خطوط يا به صورت اشتراكى و يا به صورت اختصاصى در اختيار دستگاه هاى خودپرداز قرار مى گيرد. در مناطقى كه مراجعه كننده زياد بوده و حجم تراكنش نيز بالاست معمولاً از خطوط اختصاصى براى سيستم خودپرداز استفاده مى شود تا براى انجام تراكنش هاى مورد نظر زمان بسيار كوتاه ترى سپرى شود اما در خودپردازهايى كه آمار مراجعه كمتر است از دستگاه هاى خودپرداز مبتنى بر خطوط اشتراكى استفاده مى شود.
* عمليات هاى دستگاه خودپرداز
در بيشتر خودپرداز هاى موجود شما امكان انجام عمليات مختلفى را خواهيد داشت، تراكنش هايى مانند دريافت وجه، واريز وجه، پرداخت قبوض، درخواست صورتحساب، انتقال وجوه و غيره كه اين عمليات در دستگاه هاى مختلف ممكن است اندكى تفاوت داشته باشد.
رايج ترين عملياتى كه معمولاً در دستگاه هاى خودپرداز انجام مى شود، تراكنش دريافت وجه است كه مكانيزم انجام اين تراكنش به شرح زير است:
زمانى كه صاحب كارت تراكنش دريافت وجه را از دستگاه ATM درخواست مى كند، دستگاه خودپرداز اطلاعات را به پردازشگر ميزبان (host processor) ارسال مى كند و سپس شرح تراكنش به بانك صادركننده كارت ارسال مى شود تا انجام شود و سپس پردازشگر ميزبان عمليات برداشت وجه را از حساب مشترى در بانك عاملش انجام داده و وجه مورد نظر كاربر از طريق خروجى دستگاه خودپرداز در اختيار وى قرار مى گيرد.
* شركت سازنده خودپرداز
در دنيا شركت هاى محدودى اقدام به توليد اين قبيل از دستگاه ها مى كنند كه در زير به چند مورد از آنها اشاره شده است:
۱- شركت ncr
۲- شركت diebold
۳- شركت wincor - Nixdorf
۴- شركت fujitsu
* امنيت در دستگاه هاى خودپرداز
در دستگاه هاى ATM بحث امنيت يكى از مباحث بسيار مهم است زيرا اين قبيل از دستگاه ها با وجه نقد سر و كار دارند و در صورت رعايت نكردن مسائل امنيتى امكان تقلب در اين گونه از دستگاه ها قابل انجام است، در كشور ما براى جلوگيرى از بروز هرگونه تقلب در دستگاه هاى خودپرداز از شماره شناسايى و يا اسم رمز كمك گرفته مى شود، بدين صورت كه با وارد كردن كارت به داخل دستگاه خودپرداز، قبل از هرگونه اقدامى شماره شناسايى از كاربر درخواست مى شود و در صورت صحيح بودن اين شماره كاربر مجاز خواهد بود كه عمليات بعدى را انجام دهد اما در صورت اشتباه بودن اسم رمز و درخواست مجدد اسم رمز از سوى دستگاه و ورود اشتباه اسم رمز و تكرار اين عمليات، كارت كاربر به وسيله دستگاه توقيف خواهد شد و كاربر بايد در مراجعه به شعبه و با ارائه كارت شناسايى كارت عابر بانك خود را تحويل بگيرد. در برخى از كشورها دستگاه هاى خودپرداز مجهز به ديگر مكانيزم هاى امنيتى هستند، مكانيزم هايى همچون استفاده از فناورى بيومتريك و تشخيص مشخصه هاى شخصى كاربران هم چون اسكن اثر انگشت، اسكن عنبيه چشم، سنسورهاى تشخيص صدا، اسكن شبكيه، هندسه دست، چهره نگارى و غيره كه امكان بروز تقلب و دزدى در حد قابل توجهى كاهش خواهد يافت. اما شما نيز بايد همواره مراقب باشيد.
دستورالعمل هاى زير جهت حفظ امنيت به شما كمك خواهد كرد:
۱- كد رمز خود را به گونه اى انتخاب كنيد كه ديگران نتوانند آن را از روى مشخصات شخصى شما مانند سال تولد، شماره شناسنامه، پلاك خانه، تلفن خانه وغيره حدس بزنند.
۲- هيچ گاه كد رمز خود را در اختيار فروشندگان فروشگاه ها يا ديگران قرار ندهيد در صورتى كه نياز به وارد كردن كد رمز داشتيد خود اين كار را انجام دهيد و از ديگران كمك نخواهيد.
۳- در صورت دريافت نكردن پاسخ مناسب از سوى دستگاه خودپرداز، آنقدر در جلوى دستگاه منتظر بمانيد تا كارت را به شما پس دهد و اگر نياز به ترك محل وجود داشت حتماً يكى از دوستان را به جاى خود بگذاريد و محل را بدون حضور فردى آشنا ترك نكنيد.
۴- همواره حساب موجودى خود را داشته باشيد تا در صورت بروز هرگونه خطايى در سيستم فورى مطلع شويد، بدين منظور نگهدارى رسيدهاى چاپى از سوى دستگاه به شما توصيه مى شود و پس از هر بار تراكنش مانده جديد را با مانده چاپى روى رسيد قبلى چك كنيد.

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	اخبار روز	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر