آینده نگری

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[19 Apr 2008]   [ محمد علی توحید]

منطقه پارس جنوبی بی شك موهبت ارزشمندی است كه به منبع كارآمدی برای توسعه كشور تبدیل شده است.بهره برداری از این موهبت با تلاش و كوشش كارشناسان و متخصصان و دست اندركاران صنایع كشور از جمله صنعت نفت در حال انجام است.حدود ده سال از درك اهمیت این منطقه و آغاز برنامه ریزی برای بهره برداری از آن می گذرد و در این مدت تنها به برنامه ریزی اجرای طرح ها توجه شده است و هیچ برنامه جامع و كاملی برای این منطقه تهیه و ارائه نشده است.
اگر بنا بر این بود كه تنها یك طرح و یا تأسیسات خاص صنعتی در این منطقه كشور اجرا شود قطعاً می باید بررسی های لازم و جامع به لحاظ فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی برای تعامل ارگانیك آن با منطقه انجام می شد ولی منطقه پارس جنوبی در واقع بیابانی است كه قرار است به یك مركز صنعتی بزرگ تبدیل شود و شهری در آن پی ریزی شود. شهری جدید با كاركردهای خاص كه این كاركردها هنوز تعریف نشده است.
ما مسئول نیستیم

یكی از مشكلات ایران همواره این بوده كه برخی افراد به رشته و وظیفه تخصصی خود نمی پردازند و در دیگر امور دخالت كرده و خود را صاحب نظر می دانند.این ویژگی جامعه ایران اما هنگامی كه به بازخواست و یافتن مسئول و پاسخگویی منجر می شود مخاطبی نمی یابد و پاسخ ها از اینگونه است كه ما مسئول نیستیم، وظیفه ما طراحی و اجرای امور فنی است. این اندیشه مخرب متأسفانه در بسیاری از افراد كه در یك شهر و حتی در یك اداره زندگی و یا كار می كنند وجود دارد و بسیاری از سئوالات جامعه ما به این دلیل است. چون افرادی به اینكه عملكرد آنان چه بر سر دیگران می آورد اهمیت نمی دهند.این مقدمه از این رو بیان شد كه امروز زمانی كه به مسئولان وزارت نفت گفته می شود كه چرا برای منطقه پارس جنوبی طرح جامع و استراتژیكی وجود ندارد گفته می شود كه ما مسئول این امر نیستیم. وظیفه وزارت نفت برنامه ریزی برای تولید و اجرای طرح های صنعتی است. اگر چه در تقسیم كار كلان اجرایی در دولت چنین مسئله ای صدق می كند اما اجرای یك طرح بدون داشتن توجیه لازم و منطق اجتماعی و اقتصادی قابل توجیه نیست.یك طرح در ابعاد پارس جنوبی در زمان خود نیز به طرح جامعی نیاز داشت و باید مشخص می شد كه روند اجرای آن در حجم ابتدایی پیش بینی شده چه تحولی برای منطقه به ارمغان می آورد. ولی متأسفانه چنین طرح جامعی تهیه نشد.و امروز قرار است حداقل بین ۲۰ تا ۴۰ پالایشگاه در این منطقه ساخته شود.به گفته برخی مسئولان چند شركت خارجی در ابتدای كار و برای حضور در طرح های پارس جنوبی خواستار بررسی طرح جامع منطقه شده اند و تأكید كرده اند كه بدون وجود چنین طرحی وارد مدیریت طرح ها نمی شوند.اینكه چرا خارجی ها بیشتر از ما برای آینده دل می سوزانند سئوال بزرگی است كه اگر پاسخی برای آن یافت شد قطعاً دیگر مشكل مشابهی برای ما در دیگر طرح ها ایجاد نخواهد شد.

استان و محیط زیست
اجرای یك طرح در ابعاد طرح هایی كه در پارس جنوبی در حال اجراست تحولات و تغییرات عمیق و گسترده ای در بافت طبیعی و اجتماعی ایجاد می كند و قطعاً مشكلات آینده كه امروز برخی از آنها سرباز كرده است گریبان همه را خواهد گرفت ولی آن هنگام هیچ كس مسئولیت نخواهد پذیرفت.شركت های بزرگ نفتی سال ها است كه به دلیل مشكلات مشابهی كه در دیگر كشورها برایشان رخ داده است و متحمل خسارات سنگینی شده اند هیچگاه بدون توجیه و طرح محیط زیستی و در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی طرح را اجرا نمی كنند.
مشكلات امروز

رشد و اجرای طرح های گوناگون در پارس جنوبی امروز شرایطی فراهم كرده كه زمین و مكان برای اجرای طرح ها كافی نیست و مناطق دیگری باید به اجرای طرح ها اختصاص یابد.این رشد چه آینده ای را پی می گیرد و چه تغییراتی را در پی دارد.مطالعاتی برای مراحل قبلی نشده است و برای توسعه های جدید مشكلات افزایش یافته است. رشد جغرافیایی اجرای طرح ها به تحولات جمعیتی در جنوب كشور منجر شده كه تا كنون مشكلات آن هیچ بازتابی نداشته است ولی با افزایش جمعیت در این منطقه كه اكثریت آنها كارگران مهاجر هستند مشكلات این منطقه به شدت افزایش خواهد یافت.بسیاری از مناطق مسكونی موجود باید تغییر محل داده شوند و یا نوسازی گردند. انتشار گازهای مخرب در جریان اجرای طرح ها و عملیات بهره برداری در منطقه آثار زیانباری برای ساكنان این منطقه دارد. با ادامه این روند اگر برای حل مشكلات امروز كه در محدوده جمعیتی كوچكی در حال شكل گیری است برنامه ریزی نشود در آینده مشكلات بزرگتر و لاینحل خواهد شد و هزینه رفع آنها سنگین تر خواهد بود.

چه باید كرد
پارس جنوبی یك فرصت است و قطعاً بهترین فرصت. علاوه بر این میدان گازی آن با قطر مشترك است و باید با سرعت امكان برداشت ایران از آن به حدی برسد كه قطر را به یك استراتژی واحد برای برداشت از این میدان وادار كند.اگر از این فرصت به درستی و با بكارگیری اندیشه علمی بهره برداری نشود در آینده مشكلاتی در پی خواهد داشت.
این مشكلات شاید از سودی كه در پی دارد كمتر باشد ولی چرا امروز كه می توان مشكلات آینده را پیش بینی و راه حل آن را یافت برای آن هزینه نمی شود. طراحی برای توسعه متوازن منطقه ای و اختصاص بخشی از درآمد منطقه برای اجرای طرح های زیربنایی پیش بینی برای مشاركت پیمانكاران مجری طرح ها برای ایجاد تأسیسات زیربنایی و مورد نیاز در منطقه پارس جنوبی از جمله طرح هایی است كه می تواند اجرا شود. اینكه ساكنان منطقه از موهبتی كه زیر پای آنان یافت شده چه سودی می برند سئوالی است كه باید به آن پاسخ داده شود و همه كسانی كه برای اجرای طرح به این منطقه وارد می شوند باید برای این مشكل راه حلی داشته باشند .
هم اندیشی

اخیراً منطقه ویژه اقتصادی پارس طرح هم اندیشی توسعه صنعتی و چالش های فرهنگی _ اجتماعی با همكاری انجمن جامعه شناسی ایران را برگزار كرد.اگر چه این اقدام دیر صورت گرفته ولی به هر حال بسیار خوب و قابل تقدیر است. عاقبت گامی برای یافتن پاسخ برای سئوالی كه نخستین شركت خارجی در هنگام ورود به اجرای طرحی در منطقه از مسئولان مربوطه كرده یافت می شود. اگر این اقدام جدی و عملی پیگیری شود می تواند به تحولی در اجرای همه طرح های بزرگ عمرانی كشور منتهی شود. متأسفانه همواره مسئولان اجرای طرح ها با رفع مسئولیت و با این موضع كه مسائل حاشیه ای مربوط به نهادهای دیگر است از خود سلب مسئولیت می كنند.اینكه برای رفع مشكلات فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی یك طرح ملی و سودآور برای كشور همه نهادها باید مشاركت كنند حرف باطلی نیست ولی به هیچ وجه ذره ای از مسئولیت مقامات مسئول اجرای طرح را سلب نمی كند، سئوال های بسیاری مطرح است كه باید پاسخ داده شود. اینكه اصولاً استانداردهای لازم در اجرای طرح ها و آینده محیط زیست خلیج فارس برای اجراكنندگان طرح ها اصولاً اهمیت دارد.این سئوال البته برای طرح هایی كه در دو سوی خلیج فارس اجرا می شود مطرح است و ضرورت دارد كه اصولاً تلاش سازمان یافته و جدی از سوی كشورمان برای حفظ محیط زیست خلیج فارس آغاز شود. چرا و چگونه طرح های نفتی و گازی در خلیج فارس اجرا می شوند و چه تغییراتی در محیط زیست این منطقه بوجود می آورند، باید پاسخ داده شود.

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ آینده نگری 

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: 0] 

.

---