نقد كتاب پايان "كار" زوال نيروي كار جهاني و طلوع عصر پسابازار

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[27 Nov 2007]   [ سيدمحمد باقري زاده]

نويسنده : جرمي ريف كين
مترجم : حسن مرتضوي
ناشر: انتشارات دانش ايران
زمان نشر: چاپ اول -1379

نگاه كلي
كتاب پايان كار، اثري از "جرمي ريف كين " است . او مولف چندين كتاب اقتصادي ،علمي ، تكنولوژيك و فرهنگي است و در حال حاضر رئيس بنياد گرايشهاي اقتصادي درواشنگتن وي .سي . است . "پايان كار" در چهارصد و هفتاد و دو " 472" صفحه ترجمه و چاپ شده و شامل يك مقدمه ، پيشگفتار، پنج بخش - در 18 فصل - پي نوشت ، يادداشتها وكتاب شناسي است .
درباره ارزش و اهميت كتاب پايان كار و نويسنده آن "جرمي ريف كين " از سوي صاحب نظران مطالب مهمي به چاپ رسيده است . براي نمونه ، "واسيلي لئونيتف " برنده جايزه نوبل و پروفسور در رشته اقتصاد دانشگاه نيويورك نظر داده "جرمي ريف كين " باصراحت و مهارت مهمترين مسئله اي را كه جامعه معاصر با آن روبرو است ، مورد بررسي قرار داده است ، مسئله اي كه بسياري از اقتصاددانان تمايل چنداني به بحث درباره آن ندارند.اين كتاب بسيار مهم و خواندني است . همچنين رابرت ال . هيل برونر در مقدمه اي كه بركتاب نوشته تاكيد دارد كتاب روشنگرانه "ريف كين " درباره جهاني است كه شركت ها جاي پادشاهان را گرفته اند و چرخي را مي چرخانند كه ماشينهاي خودكار و مكانيكي ، الكتريكي والكترونيكي را به حركت واداشته و براي ملت كالاها و خدمات فراهم مي آورند.
كتاب "پايان كار" به گونه اي كه نويسنده در پيشگفتار اشاره دارد، به بررسي نوآوريهاي تكنولوژيك و نيروهاي هدايت گر بازار مي پردازد كه ما را به آستانه جهاني بدون كارگر سوق مي دهند. ما در اين كتاب اميدها و خطرات سومين انقلاب صنعتي را كندو كاو مي كنيم ومسايل پيچيده اي را مورد نظر قرار مي دهيم كه با گذار به دوران پسا-بازار|"POST - MARKET "همراه هستند.
عصر اطلاعات فرا رسيده است . در سالهاي آينده ، تكنولوژي هاي نرم افزاري پيچيده تر وجديدتر، تمدن را هر چه بيشتر به دنيايي تقريب بدون كارگر نزديك خواهد ساخت . دربخشهاي كشاورزي ، صنعت و خدمات ، ماشينها به سرعت جايگزين كار انساني مي شوند.جايگزيني گسترده كارگران با ماشين آلات ، هر ملتي را ناگزير مي سازد تا از نو به نقش آدمي در فرايندهاي اجتماعي بينديشد. تعريف مجدد فرصتها و مسئوليتهاي ميليونها انسان درجامعه اي بدون كار رسمي در مقياسي وسيع ، احتمالا تنها موضوع اجتماعي اضطراري درسده آينده است ." 11"

بخش اول - دو چهره تكنولوژي
نويسنده به منظور نشان دادن چهره تكنولوژي براي پايان كار، با اشاره به نقاط عطف مفهوم كار به موضوع اين گونه پرداخته است . تمدن از همان آغاز، عمدت پيرامون مفهوم كارسامان يافته است . اينك براي نخستين بار، كار آدمي به نحو منظمي از فرايند توليد در حال حذف شدن است ." 19" هر دم در كشورهاي بيشتري خبرها حاكي از توليد انعطاف پذير،بازسازي ساختار مديريت ، پسا-فورديسم ، كوچك شدن شركتها و كاهش كاركنان آنهاست مي باشد. آن زندگي كه ما مي شناسيم به گونه اي بنيادي در حال تغيير است ." 22"
"تغيير ساختار" سراسر محيط شركت را در بر مي گيرد و از سركش ترين مديران اجرايي مومناني واقعي پديد مي آورد. در نتيجه تغيير ساختار، خصوص سطوح مياني مديريت درمعرض از دست دادن شغل خود هستند." 25"
عصر اطلاعات فوق پيشرفته اكنون به درگاه خانه هايمان آمده است . آيا ورود آن به پذيرش خطرناك تكنولوژي تراوشي با تاكيد به توليد، مصرف و كار بي پايان مي انجامد؟ ياانقلاب تكنولوژيك به تحقق روياي آرمان شهري دير پا كه ماشين آلات جايگزين كار آدمي شده و نهايت انسان را آزاد ساخته و به دوران پسا-بازار هدايت مي كند، مي انجامد؟ براي دنيايي كه در حال گذرا به دوره جديدي از تاريخ خود است ، پاسخ به اين پرسش موضوعي تعيين كننده است . " 97"

بخش دوم : عبور از مرزهاي تكنولوژي پيشرفته
اين بخش را با تحليلي از تغييرات انقلابي كه در ساختار سازماني شركتها انجام شده ونيز شيوه هاي مديريتي براي انطباق با تكنولوژيهاي پيشرفته در سده بيست و يكم به پايان مي برد و مي افزايد، در گذشته هنگامي كه تكنولوژيهاي جديد جايگزين كارگران در بخش معيني مي شدند، معمولا بخشهاي جديدي پديد مي آوردند تا اين كارگران رانده شده را جذب كنند. امروز، در هر سه بخش سنتي اقتصاد - كشاورزي ، صنعت و خدمات - تكنولوژي جايگزين نيروي كار آدمي شده است و ميليونها كارگر در چرخه بيكاري قرار گرفته اند. تنهابخش جديدي كه پديدار گشته "بخش دانش " است كه از نخبگان اندك سرمايه گذار،دانشمندان ، صاحبان فن ، برنامه نويسان كامپيوترها، مربيان و مشاوران خبره تشكيل شده است .

بخش سوم : زوال نيروي كار جهاني
نويسنده پس از نگاهي گذرا به دستاوردهاي مهم و خيره كننده در بخش كشاورزي ، دربررسيها نشان داده كه انقلاب فوق تكنولوژيك با اين بخش ارتباط دارد. امروزه 15 شركت مرغداري با استفاده از روشهاي كارخانه اي كه تفاوت چنداني با روشهاي توليد محصولات بي جان ندارد و با استفاده از تكنولوژي نوآورانه پرورش و اصلاح نژاد و توليد خوراك وصنايع داروسازي خاص ، سالانه بيش از2.7 ميليارد قطعه مرغ گوشتي و جوجه توليدمي كنند." 176"
در حالي كه تكنولوژي هاي جديد اطلاعاتي و روبوت ها تقريب در همه عرصه هاي فعاليت با جايگزين كردن ماشين آلات به جاي كار آدمي ، اهميت مديريت مزارع را تغييرمي دهند، تكنولوژي جديد پيوند ژنتيكي ، در حال تغيير شيوه توليد گياهان و حيوانات است ." 184" بنابراين

بيوتكنولوژي و تكنولوژي اطلاعاتي دوشادوش هم ، فرايندهاي توليدي جديدي را در كشاورزي خلق خواهند كرد و موجب نگراني شبح بيكار شدن كشاورزان جهان و زايد شدن آنان در فرايندهاي اقتصادي است كه ماحصل انقلابهاي كامپيوتري و بيوتكنولوژيك است ." 198"

بخش چهارم : بهاي پيشرفت
در فصل برندگان و بازندگان تكنولوژي پيشرفته ، نويسنده تاكيد دارد كه ازنظر بسياري از كارگران ، توليد انعطاف پذير به معناي سقوط آنان به شرايطي حقارت بار است ." 258" در حالي كه نخستين امواج خودكارسازي بيشترين اثرخود را بر كارگران يقه آبي گذاشت ، انقلاب جديدي كه با تغيير ساختار شركتهاهمراه بود رده هاي مياني آنها را تحت تاثير خود قرار داد و ثبات اقتصادي وامنيت مهمترين گروه سياسي در جامعه آمريكا يعني طبقه متوسط را تهديدكرد." 261"
نويسنده سپس مي افزايد: سومين انقلاب صنعتي به سرعت در جهان سوم گسترش مي يابد. شركتهاي جهاني شروع به ساختن كارخانه ها و تاسيسات پيچيده و پيشرفته و مطابق با جديدترين روشها در كشورهاي آمريكاي لاتين كرده اند. " 309" در سراسر جهان طي ده سال آينده بايد بيش از يك ميليارد شغل ايجاد شود تا تمام افرادي كه در كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته واردبازار كار مي شوند، درآمدي داشته باشند. تصادم ميان فشارهاي جمعيت در حال رشد و كاهش فرصتهاي شغلي ، جغرافياي سياسي اقتصادي نوظهور جهاني وفوق تكنولوژيك سده آينده را شكل خواهد داد. " 314"
به نظر مي رسد بهترين دستاورد نويسنده برخورد هوشيارانه با اقتصادغيربازار، اقتصادي اجتماعي به عنوان بخش سوم است كه مردم از آن انتظاردارند. اقتصاد اجتماعي حوزه جديدي است كه مردان و زنان مي توانند نقشها ومسئوليتهاي جديدي را كاوش كرده و معناي جديدي براي زندگي خود به دست آورند كه ارزش كالاي آن رو به زوال است ." 328"

بخش پنجم : طلوع پسابازار
در ابتداي بخش نويسنده از قول هربرت ماركوزه فيلسوف و روان شناس اظهارنظر پيشگويانه او درباره انقلاب كامپيوتري را آورده و مي نويسد:" خودكارسازي اين امكان را به وجود مي آورد كه رابطه ميان زمان آزاد و زمان كارمعكوس شود. اين امكان كه زمان كار كاهش يابد و زمان آزاد تمام اوقات آدمي رابه خود اختصاص دهد. نتيجه چنين روندي ارزيابي دوباره ارزشها و شكل گيري شيوه اي از هستي است كه با فرهنگ سنتي ناسازگار است . " 331"

ويژگيهاي كتاب
-1 از لحاظ ذكر جزئيات غني و از نظر ارتباط با زندگي واقعي مجذوب كننده واز جهت دامنه موضوع ، گسترده است .
-2 تاثير تكنولوژي را بر جامعه معاصر به شيوه اي متناسب با اوضاع كنوني تحليل مي كند.
-3 از منابعي بسيار متنوع ، گسترده و مرتبط و دست اول براي تبيين استفاده شده است .
-4 فهرست يادداشتها و كتاب شناسي باارزشي دارد.
-5 از ترجمه روان و زيبايي برخوردار است ، به طوري كه خواننده را براي ادامه خواندن تشويق مي كند.
-6 هر چند كتاب به غرب صنعتي و بخصوص آمريكا توجه دارد ولي مي تواندبراي برنامه ريزان ، سياستمداران ، مديران ، تصميم سازان و همه اشخاصي كه به نوعي با تكنولوژي اطلاعات مرتبط هستند مفيد و ياري رسان باشد.
اصول برنامه ريزي
يك ضرب المثل قديمي مي گويد: "مردم برنامه ريزي نمي كنند كه شكست بخورندبلكه اكثرا برنامه ريزي نمي كنند."
براي اينكه نقش برنامه ريزي به خوبي مشخص شود فرض كنيد در خط مقدم جبهه جنگ چه كسي نقش برجسته اي دارد: تيرانداز تانك زرهي يا ژنرال تيرانداز فقط به هدف از پيش تعيين شده شليك مي كند اما اين ژنرال است كه براي محل استقرار و نحوه شليك تانك برنامه ريزي مي كند تا بهره وري تيرانداز افزايش يابد.
عده زيادي روز خود را همانند تيرانداز تانك سپري مي كنند بدون آنكه ژنرالي داشته باشند و هرروزشان با روز قبل تفاوتي ندارد.
توصيه شده كه هر فرد در حوزه كسب و كار يك ژنرال باشد و بهترين شكل آن اين است كه بااجراي مديريت زمان بتوانيم برنامه ريزي روزانه به نحو موثر به اجرا درآوريم .
رعايت موارد ذيل مي تواند موثر باشد:
1 - برنامه ريزي خود را شب قبل انجام دهيد. هنگام شب ، تنش كار روزانه كمتر است ومي توان زمان خاصي را به برنامه ريزي كارهاي روز بعد اختصاص داد. كسب بهره وري ازراه داشتن يك برنامه عمل كه شب قبل تكميل شده ، حاصل مي شود. چنانچه اين كاربه صورت عادت درآيد خللي در برنامه خواب فرد هم ايجاد نخواهد كرد.
2 - برنامه ريزي خود را يادداشت كنيد. قدرت فوق العاده اي در قلم وجود دارد. وقتي برنامه ريزي خود را به روي كاغذ مي آوريم يك احساس كنترل بر اوضاع به ما دست خواهد داد.
3 - مشخص كنيد چه كاري مجبوريد انجام دهيد و چه كاري را مي خواهيد انجام دهيد.برنامه ريزي خوب آن است كه كارها به ترتيب اولويت دسته بندي شده باشد.
4 - روز خود را بايك كار سپري نكنيد. مي گويند اگر مي خواهيد كاري انجام شود اين كاررا به يك شخص پرمشغله واگذاريد. چنانچه شما فقط در طول روز مي خواهيد فقط يك كار را انجام دهيد، اين كار كل وقت شما را مي گيرد. سعي كنيد چندين كار را در طول روزانجام دهيد. چرا كه اين مشغله زياد يك اعتماد به نفس به فرد مي دهد كه مي تواند به طورخودكار به مديرزمان تبديل شود.
5 - فهرست كاري خود را اولويت بندي كنيد. فهرست ما معمولا از دو قسمت مهم وغيرمهم تشكيل شده است . اگر برنامه ريزي نباشد احتمال زياد وجود دارد كه فرد به انجام كارهاي غير مهم سوق پيدا كند چرا كه انجام اين نوع كارها آسان تر از بقيه است .

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ نقد كتاب پايان "كار" زوال نيروي كار جهاني و طلوع عصر پسابازار 

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: 0] 

.

---