Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


فاجعه درياچه اروميه آغاز شد - سدهايي كه غزل خداحافظي را خواندند

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[10 Sep 2011]   [ نرگس رسولي]

سال هاي سال است كه هر از چند گاهي نام درياچه اروميه به دلايل مختلف بر سر زبان ها جاري مي شود، زماني به جهت جذابيت هاي زيست محيطي و طبيعت بكرش و زماني هم به دليل نقش رابطش ميان دو شهر تبريز و اروميه و پلي كه از ابتداي انقلاب توسط شهيد كلانتري وزير وقت راه و ترابري كلنگ آن بر زمين خورد تا چند سالي كه به دليل عدم توجه جدي به اين درياچه و البته تصميمات متناقض مديريتي جام مرگ را به لب گذاشته و بنا به گفته كارشناسان تا چند سال ديگر، به جاي درياچه اروميه فقط كويري نمك سود باقي خواهد ماند. با اين حال و با وجود گذشت بيش از 15 سال از هشدارهاي جدي درباره نابودي اين درياچه به جهت فعاليت هاي عمراني بالادست اين درياچه كه منجر به كم آبي و حتي خشك شدن برخي نقاط اين درياچه شده است، اما به دليل اجرايي نشدن يك طرح عملي براي برون رفت اين تالاب از وضع بحراني موجب شده درياچه اروميه رفته رفته تبديل به شوره زاري بيش نشود. البته تاكنون و در ميانه سال هاي متوالي از بي توجهي به اين درياچه كه زماني جزو ليست بزرگ ترين درياچه هاي جهان قرار داشت موجب شده تا حتي طرح ها و ايده هاي مختلف كوتاه مدت هم نتواند جان اين درياچه را نجات داده و رفته رفته بر وضع وخيم فعلي آن بيفزايد.
براي حل مشكل درياچه اروميه كه طرح هايي همچون بارورسازي ابرها، انتقال آب بين حوزه يي، اجراي طرح هاي آبياري تحت فشار با هدف كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي و... با اعتبارات كلان به تصويب رسيد ولي موانع زيادي از جمله عدم اجراي كارشناسي و كمبود اعتبار بر سر راه اجرايي شدن اين طرح ها موجب شده تا درياچه اروميه از حالت نقاهت به شرايط وخامت وارد شود. عدم اختصاص حقآبه درياچه اروميه از رودخانه ارس، حضور تيم بارورسازي ابرها در آذربايجان غربي شرقي، بي توجهي به نقش استفاده از آب هاي زيرزميني و كاهش منابع ورودي به درياچه اروميه، بالابودن ميزان تبخير آب، كاهش بارندگي ها و احداث سدها از جمله مشكلاتي است كه مسوولان از مهم ترين علل بحراني شدن درياچه اروميه عنوان مي كنند اما متاسفانه تاكنون راهكارهاي عملي كه براي برون رفت از اين مشكلات طراحي شده قرباني بروكراسي هاي اداري يا مانورهاي تبليغاتي و رسانه يي برخي مسوولان و دستگاه هاي اجرايي ذي ربط شده است. تاكنون بيش از 47درصد درياچه اروميه به شوره زار تبديل شده و با ادامه اين روند تا چهار سال ديگر اين درياچه از روي نقشه ايران محو مي شود. مسوولان در اين رابطه راهكارهايي را بررسي كرده اند كه به شرط انجام، از اين فاجعه جلوگيري خواهد شد. اين روزها شاهد توليد انبوه خبر و گزارش درباره كفن پوش شدن و خون گريستن نگين آذربايجان هستيم.
هر كسي دغدغه يي دارد و از منظري به موضوع مي نگرد. اما قهر طبيعت به انتظار ما نمي نشيند و دريا، آرام آرام پاي پس مي كشد از اين معركه ها. 15سالي از نخستين هشدارها گذشته و 10سالي مي شود كه دريا در راهي كه در پيش گرفته، مصمم تر از پيش شده است. آنها كه بايد خود پاسخگو باشند، گوي سبقت از ديگران ربوده اند در انتقاد، و در انبوه خبرها و مصاحبه هايشان خبر از سربرآوردن بحران مي دهند، اما كمتر مي گويند كه چرا چنين شده است و تا به حال كه متخصصان هشدار مي دادند، چرا توجهي نكرده اند. چرا كه اين درياچه و رودخانه هاي مشابه در اين يكي دو سال به اين روز نيفتاده است و نبود نگاه دقيق و بروكراسي هاي دست و پا گير موجب شده تا درياچه اروميه و زاينده رود به اين روز بيفتد.

سال 75-74 اولين استارت خشكسالي
از سال آبي 75-74 تاكنون رقوم ارتفاعي سطح تراز آب درياچه اروميه سير نزولي پيدا كرده و در طول سال هاي اخير آب درياچه بيشتر از شش متر كاهش داشته است. محمدباقر صدوق، معاون محيط طبيعي سازمان محيط زيست ضمن بيان اينكه: «واقعيت اين است كه طبيعت با كسي شوخي ندارد و درياچه اروميه در صورتي كه اقدام جدي براي نجات آن صورت نگيرد خشك مي شود.» اعلام كرده است ادامه اين وضع و خشك شدن درياچه اروميه بيش از ؟ميليارد تن نمك بر جاي خواهد گذاشت كه به صورت گرد و غبار و توفان بر سر مردم اين ناحيه مي ريزد و اين بحران تنها گريبان آذربايجان را نمي گيرد، بلكه تمام مناطق كشور را تحت تاثير خود قرار خواهد داد. توفان هاي نمك علاوه بر مزارع حاشيه درياچه، زندگي بيش از شش ميليون نفر در اطراف اين منطقه را تهديد و به گسترش بيماري ها و آسيب هاي جسماني و از بين رفتن هزاران هكتار از جنگل هاي منطقه منجر خواهد شد. كه از اين حيث كشاورزان دغدغه هاي فراواني در ذهن دارند چرا كه هم اكنون نيز با تغيير شرايط درياچه و شوره زار شدن نقاطي از آن با هر وزش باد، چشم هاي نگران كشاورزان به نمك هايي است كه بي مهابا بر روي زمين هايشان جا خوش مي كنند و كم كم زمين هاي كشاورزي نيز با نمك سود شدن تبديل به كويري خشك خواهد شد. متاسفانه در سال هاي اخير پديده گرد و غبار از كشورهاي عربي مشكلات زيست محيطي زيادي براي بخش ها و مناطق مختلف كشور به وجود آورده است، به گفته كارشناسان در صورت نابودي درياچه اروميه كه برخي مسوولان زيست محيطي مدت زمان آن را سه الي چهار سال تخمين زده اند شاهد هجوم توفان نمك در بخش هاي مختلفي از كشورمان خواهيم بود. در حال حاضر بروز پديده گرد و غبار در كشورهاي عربي ناشي از بي توجهي مسوولان اين كشور به محيط زيست بوده و كم توجهي به وضع فعلي درياچه اروميه مشكل مشابه بحران گرد و غبار در منطقه از جمله توفان نمك را به وجود مي آورد. در صورت بروز توفان نمك نه تنها كشور بلكه كشورهاي منطقه ازجمله جمهوري آذربايجان، ارمنستان، گرجستان و... نيز با مشكلات زيست محيطي مواجه مي شوند. صرفه جويي آب در بخش كشاورزي و استفاده از آبياري تحت فشار در حال حاضر حلقه مفقوده يي است كه نمي توان گفت مورد بي توجهي بلكه كم توجهي قرار گرفته است چرا كه اجراي اين طرح با توجه به اهميتي كه دارد رضايت بخش نبوده و بايد با شتاب هر چه سريع تر اجرايي شود، استاندار آذربايجان غربي در اين زمينه نيز گفت: با تصويب اخير دولت نيز سهم كشاورزان در مناطق محروم براي توسعه آبياري تحت فشار حذف شده كه اين موضوع نيز در تسريع در اجراي طرح هاي آبياري تحت فشار موثر خواهد بود.

جرگه يي كه فاتحه خوان درياچه و رود خانه ها شد
البته نبايد جايگاه سد سازي را ناديده گرفت، همان سدهايي كه زماني ايران را به جرگه سدسازان جهاني وارد كرد امروز بلاي جان رودخانه ها و درياچه اروميه شده و سهم قابل توجهي در خشكي اين رودخانه ها و درياچه بازي مي كنند به گونه يي كه بنا به گفته كارشناسان يكي از دلايل بروز وضع بحراني درياچه اروميه، ساخت سدهاي متعدد روي رودهايي است كه به اين درياچه منتهي مي شوند كه البته همين دليل باعث خشك شدن رودخانه زاينده رود نيز شده است و امروز زاينده رود به جاي جريان آب، باد را در خود روان مي كند و تا چندي ديگر و بعد از برگزاري مراسم خشك شدن درياچه اروميه ظاهرا بايد براي سي وسه پل و پل خواجو و ديگر پل هاي تاريخي كه به دليل جاري نبودن آب در حال خراب شدن هستند بگيريم.

پل كلانتري هم در خطر
البته شواهد امر نشان مي دهد كه ساخت پل كلانتري كه خود زماني دليلي براي خشك شدن درياچه اروميه اعلام شده بود در شرايط فعلي با خشك شدن بيشتر درياچه و پايين آمدن آب درياچه، اين پل نيز در معرض خطر قرار گرفته و برخي كارشناسان خبر از خرابي اين پل بعد از خشك شدن درياچه مي دهند. 15رودخانه دايمي به درياچه اروميه مي ريزند كه تاكنون روي اين رودخانه ها 36 سد ساخته اند، 12 سد نيز در دست ساخت هستند و 40سد ديگر نيز براي ساخت و احداث در دست برنامه ريزي هستند. يعني88سد مانع از جاري شدن رودخانه ها به سوي درياچه اروميه و رسيدن آب به درون آن مي شوند. براي مثال فقط بر يك رودخانه منتهي به آن (به نام آجي چاي) 22 سد احداث شده است و به اين ترتيب ديگر آبي باقي نمي ماند كه به آن درياچه وارد شده و باعث ادامه حياتش شود. سدسازي روي رودخانه هاي زرينه رود، سيمينه رود، گدار و باراندوز با هدف توليد برق سبب شده عمق آب در اين درياچه از 16 تا 22 متر به كمتر از پنج متر برسد. ظرفيت سد هاي استان يك ميليارد و 700 مترمكعب است و در سال هاي آينده اين ميزان به چهار ميليارد مترمعكب افزايش مي يابد. پس از چندين دهه تحسين سدها به عنوان شاهكارهاي مهندسي، اكنون نگاه انتقادآميزتري نسبت به اين سازه ها ظهور كرده است و تلاش هاي مردمي براي برچيدن سدها، با هدف احياي رودخانه ها و احقاق حقوق جوامع متاثر رو به فزوني است. فعالان اين عرصه، سدهايي را هدف مي گيرند كه اثرات منفي اجتماعي و زيست محيطي آنها همچنان تداوم دارد و نتوانسته اند وعده هاي اقتصادي خود را عملي كنند. درباره وضع سدها در حوزه آبخيز درياچه اروميه، اخيرا وزير نيرو اعلام كرده است: مطالعه روي سدها در بالادست درياچه اروميه براي رفع مشكلات زيست محيطي و كم آبي اين درياچه متوقف و از اولويت رديف اجرايي خارج شده اند. مجيد نامجو در پاسخ به سوالي درباره وضع طرح هاي بالادستي وزارت نيرو در اطراف درياچه اروميه اظهار داشت: «در كارگروهي كه دولت براي درياچه اروميه تشكيل داد، مصوب شد براي رفع مشكلات زيست محيطي و كم آبي اين درياچه تا زماني كه وضع درياچه به تعادل برسد، اين وزارتخانه طرح هاي بالادستي خود را در اين منطقه متوقف كند. بر اساس برنامه ريزي هاي انجام شده فعلامطالعه روي آن سدهايي كه در بالادست درياچه اروميه قرار دارند، متوقف و از اولويت رديف اجرايي خارج شده است.»


مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع:


بنیاد آینده‌نگری ایران



دوشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۸ مارس ۲۰۲۴

محیط زیست

+ جامعه شناسی محیط زیست و پروژه های عامه پسند محسن زهری بیدگلی

+ روز جهانی پاکسازی فاطمه شفیعی

+ آینده خشک‌تر و گرم‌تر برای ایران 

+ جهان در مواجه با بحران کم آبی. گاردین برگردان ملیحه درگاهی

+ جهان در مواجه با بحران کم آبی گاردین برگردان ملیحه درگاهی

+ آیا خاورمیانه تا ۵۰سال دیگر جای زندگی نیست؟ 

+ آلودگی هوا بحرانی چند جانبه فاطمه سیارپور

+ سرکار خانم معصومه ابتکار- ریاست محترم سازمان محیط زیست با تقدیم درود کوروش برارپور

+ طلوع عصر نوین زمین در پرتو انرژی های پاک محسن مرادی

+ مناظره زنده مدیرعامل بنیاد با مسئولان دو سازمان محیط زیست و جنگل ها - سوم اردیبهشت 1394 بنیاد توسعه پایدار ایران

+ در آینده حتی آب فاضلاب تصفیه شده گیرمان نمی‌آید پرویز کردوانی

+ سازگاری؛ تنها راه مقابله با بحران آب‌و‌هوا مترجم: فرناز حیدری

+ گردنکشی مقابل قانون یا به رخ‌کشیدن قدرت  نگار حسینی

+ زیانبارتر از آنچه می‌پنداریم  برنت سیلبای

+ گوزن زرد از اشک تا تهران  فرشاد اسکندری

+ دانش احیای دریاچه ارومیه را به تنهایی در کشور نداریم  عیسی کلانتری

+ رییس مرکز تحقیقات سرطان: با قاطعیت می‌گوییم آلودگی هوا عامل بروز سرطان است  

+ آلودگی هوا و ترافیک: اقتصاد یا مهندسی؟  دکتر تیمور رحمانی

+ گزارش میدانی «شرق» از آلودگی هوای اهواز  

+ سيگار كشيدن چگونه به محيط زيست آسيب مي‌رساند؟  

+ مرگ سالانه ۲هزارو۷00تهرانی در اثر آلودگی هوا  

+ رنج تهران از آلودگي بي‌پايان است 

+ آلودگي، گلوي تهراني‌ها را مي‌فشارد  

+ ده‌ها هكتار از جنگل‌هاي ارس «گلول و سراني» ويران شد 

+ آیا گیاهان ژن‌های بد را وتو می‌کنند؟  

+ میمون در فضا و مردم در گورستان فرزانه روستایی

+ اتم را شکافتیم، فضا را تسخیر کردیم، اما هوای شهرمان...  نیلفروشان، هادی

+ ژئوپارک ها، تضمین آینده زمین 

+ دی اکسیدکربن بیشتر، ابر کمتر  

+ نگاهمان را نسبت به زلزله تغییر دهیم دکتر کامبد امینی حسینی

+ ژئوپارک ها، تضمین آینده زمین  

+ محیط زیست و بلایای طبیعی  

+ بحران زیست محیطی؛ تهدیدکننده توسعه پایدار کره زمین  سمیه کریمی

+ واكنش يون‌ها با مواد آلي درون بركه در زمان زلزله باعث برانگيختن وزغ‌ها مي‌شود 

+ ميكروب‌ها به صورت طبيعي يا جهش‌يافته، براي از بين بردن آلودگي‌ها به كار مي‌روند 

+ پیامدهای ازدیاد جمعیت مترجم: هدی رودی

+ مرگ خاموش زمین  

+ مشارکت جهانی در پاکسازی کره زمین  حمیده سادات هاشمی

+ جامعه شناسی محیط زیست: ردپای اکولوژیکی  صبا ایرانی

+ حیات وحش الگویی مطمئن برای حل مشکلات فناوری  مترجم: مهریار میرنیا

+ اثرات نانو فن آوری در محیط زیست  

+ گلدان هایی که جان شما را نجات می دهند! مجله زندگی ایده آل

+ محيط زيست، اولين قرباني آغاز جنگ حميده سادات هاشمي

+ پكن، تفكيك زباله از مبدا 

+ متان مقصر اصلي انقراض دسته جمعي جانوران دوران كهن مترجم: آتنا حسن آبادي

+ پروفسور پرويز كردواني، پدر علم كوير شناسي ايران با اعلام مرگ قطعي درياچه اروميه در گفت وگو با «شرق»: توريست ها بيايند و مرگ درياچه را ببينند صدرا محقق

+ فاجعه درياچه اروميه آغاز شد - سدهايي كه غزل خداحافظي را خواندند نرگس رسولي

+ آزمونی برای آینده نگری ما دکتر مهدی زارع

+ سايه هاي خشم طبيعت يوسف حسينعلي زاده

+ حفظ اراضي ملي اراده مي خواهد مريم خباز

+ بحراني محيط زيستي محمد درويش

+ حق ما بر سلامت درياچه اروميه يوسف مولايي

+ تاثیر ورزش بر حافظه  

+ خانه های دوستدار محیط زیست از رویا تا واقعیت  مریم چهاربالش

+ محیط زیست فقط مال تو نیست  

+ جوانه‌های امید در روز زمین  مریم چهاربالش

+ در اخبار بود که : « یکصد و ده اصله از درختان چند صد سالهء باغ فین کاشان خشگ شدند!»  م.سحر

+ آب، چالش قرن ۲۱ 

+ فناوری چهار میلیارد ساله ترجمه؛ مهتاب خسروشاهی

+ سرانجام نوبت به درخت ها هم رسید  م.سحر

+ قطع درختان کهنسال گیلان به بهانه‌ی مبارزه با خرافات! محمد درویش

+ از قهرماني در جام جهاني تا كوچه‌هاي آكرا   ترجمه علي كهن‌نسب:

+ بیش از ۱۶۰ هزار هکتار از دریاچه ارومیه خشک شد  مژگان جمشیدی

+ گروه حافظان محیط زیست در صنعت کامپیوتر(Climate savers Smart Computing) آواژنگ

+ دمای زمین در ابتدای تشکیل حیات 

+ ثبت ملی دماوند؛ راهی به سوی جهانی شدن هانا کاویانی

+ اطلاعات زائد، زباله‌هاي زندگي نو! محمد درويش

+ كانون نهال آينده انديشي بردیا دوستی

+ مهندسى آب به كمك محيط زيست مى آيد عليرضا قدردوست نخچى

+ به مناسبت فرارسيدن بيستمين سالگردكنوانسيون مونترال محسن جندقى

+ درختان ایستاده می میرند ... روایت یک آزاد راه خبرساز توماج طاهباز

+ علم در خدمت محيط زيست عليرضا قدردوست نخچى

+ خطرات گرم شدن زمين وحيد ارجمند

+ ايران ۲۰۲۵ بحران كم آبى حميده احمديان

+ جراحي، بدون تيغ و خونريزي دکتر مهشيد چايچي

+ توجه به محيط زيست و بنيادگرايي؛ دو روش از انديشة ديني در قرن 21  كارل فلوگر

+ قطع غيرقانونى يك ميليون درخت محسن جندقى

+ چگونه گرمایش جهانی ممكن است به عصر یخبندان بعدی منتهی شود* تام هارتمن

+ نيروگاه هاى برقابى مولد گاز هاى گلخانه اى آينده گرمايش جهانى ترجمه: عبدالله مصطفايى

+ ايران و ۱۰ سال فرصت باقيمانده ما وهزاره سوم ليلا سعادتى

+ دشوارى هاى هواشناسى مهندس افسانه تقى پور

+ ۳ تن مونواكسيدكربن در تهران سليمان فرهاديان

+ تكنولوژى زباله سوز يا تكنولوژى هاى سازگار با محيط زيست؟ دكتر رسول همكار، دبير انجمن ويروس شناسى ايران

+ بهداشت، جهانى شدن و كشور هاى در حال توسعه دكتر نسرين چلنگر قولو -- ترجمه: دكتر عبدالحميد حسين نيا -- شرق

+ گرم تر از هميشه NewScientist.com

+ محيط زيست بحران در راه است ScienceDaily.com

+ داده های ال نينيو به کمک کشاورزان آفريقايی می آيد ريچارد بلک -- خبرنگار امور محيط زيست بی بی سی

+ اروپاى بدون دخانيات محمود فاضلى

+ با استفاده از باكترى هاى نوتركيب جلوگيرى از آلودگى محيط زيست غزاله بزرگ منش فرد

+ گزارش آژانس بين المللي انرژي از وضعيت ۳۰ سال آينده همراهي انرژي و تكنولوژي  cc

+ برنامه کاهش جمعيت 'با کمبود بودجه روبروست' بی بی سی

+ روغن آفتاب گردان نويدبخش آينده سوختی بهتر بی بی سی

+ اقتصاد سبز تكنولوژى فريبا پايروند ثابت- آزاده سيدين

+ درختاني براي آينده جان ايوانكو - ترجمه زينب همتي

+ تلاش وسيع براي نجات درياچه هاي آب شيرين نيوزيلند ترجمه: سعيد علوي نائيني

+ در پي حذف گازهاي گلخانه اي از فهرست گازهاي آلاينده از آمريكا صورت گرفت گزارش.....................

+ درختان تغيير ژن يافته تهديدي عليه جنگل ها سكينه مهتدي- كارشناس محيط زيست

+ چالش هاي محيط زيستي قرن حاضر افسانه بهرامي

+ جامعه زيستمندان جهان با محرك هاي اقتصادي قابل سنجش نيستند ترجمه: عبدالحسين وهاب زاده

+ پساب هاي صنعتي عامل آلودگي رودخانه هاي چين ترجمه: سعيد علوي نائيني



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995