Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


اقتصاد سبز تكنولوژى

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[05 Aug 2004]   [ فريبا پايروند ثابت- آزاده سيدين]


براى اينكه حيات امكانپذير باشد بايد انسان ها داراى محيط زيستى تثبيت شده و كامل باشند تا زندگى بتواند در آن ادامه يابد. اما روشن است، روشى را كه ما براى زندگى بر روى زمين انتخاب كرده ايم به نابودى اين لايه حياتى و همزمان به نابودى ما منجر خواهد شد. براى اينكه بهتر اين تكامل شوم منحوس را بشناسيم ابتدا بايد ببينيم كه ماهيت محيط زيست چيست؟»

اين جملات قسمت كوتاهى از كتاب «انسان و محيط زيست» نوشته «پروفسور بارى كامونر» است. در اين كتاب مباحثى پيرامون اكولوژى و آلودگى محيط زيست همراه با ارزيابى ابعاد اقتصادى و اجتماعى آنها و شناخت و حمايت از اصول و مفاهيم توسعه پايدار ذكر شده كه توسط دكتر بهروز دهزاد ترجمه شده است.

دكتر دهزاد كارشناس اكولوژى از دانشگاه اكس مارسى فرانسه است كه در زمينه محيط زيست تحقيقات فراوان دارد. انگيزه اصلى وى براى ترجمه اين كتاب آشنايى هر چه بيشتر با عوامل مخرب محيط زيست در كل دنيا است كه در گفت وگويى در اين باره به تفصيل توضيح داده است.

دكتر بهروز دهزاد ۵۶ ساله است و متولد بندر انزلى.

• چطور شد كه اين كتاب را براى ترجمه انتخاب كرديد؟

امتحانات دروس كارشناسى ارشد رشته اكولوژى در دانشگاه «اكس مارسى» فرانسه را آن قدر عالى داده بودم كه مطمئن بودم اگر شاگرد اول، دوم يا سوم نشوم حتماً اسمم جزء ده نفر برگزيده شدگان خواهد بود.

روزى كه نتايج را مى دادند اندكى دير رسيدم و وقتى اسامى پذيرفته شدگان را ديدم اسم خود را نيافتم. رنگ از رخم پريد و بسيار ناراحت شدم. به توصيه همكلاسى ام شروع به جست وجوى دقيق فهرست اسامى كردم و متوجه شدم كه در پايين ليست از من درخواست شده تا به دفتر رئيس دپارتمان مراجعه كنم. نمى دانيد با چه دلهره اى خود را به آنجا رساندم.

رئيس دپارتمان با لبخندى روى لب به من گفت: نگران نباش! زيرا نمراتت در همه دروس عالى شده اند ولى نمى توانيم تو را براى مقطع دكترا بپذيريم. گفتم چرا؟ گفت كه به علت مشكلى كه دانشجويان كشور هايى مثل كشور تو دارند. از آنچه كه در اوراق امتحانى ات نوشته اى مشخص است كه اگرچه مفهوم تك تك درس ها را به خوبى مى شناسى ولى ارتباط ميان مفاهيم را نمى دانى! من كه بورس دانشگاه فرانسه بودم اگر در دوره دكتراى آن پذيرفته نمى شدم بسيار بد مى شد.

رئيس دپارتمان كه حالم را ديد، اين كتاب را به من داد و گفت كه كتاب را بخوان و بعد بيا با هم درباره اش بحث كنيم. آن لحظه حتى به ذهنم نيز خطور نكرد كه اين كتاب را روزى براى ايرانيان ترجمه كنم. من كه حالم خيلى بد بود كتاب را گرفتم، به اتاقم آمدم و آن را روى تخت انداختم. بعد از دو سه روز كه كتاب را ورق زدم و چند صفحه اى از آن را خواندم، بسيار به آن علاقه مند شدم طورى كه در عرض دو هفته سه بار خواندمش. مطالب آنچنان جذاب و آموزنده بود كه تصميم گرفتم آنها را براى دانشجويان ايرانى ترجمه كنم.

•فكر مى كنيد چرا مطالب كتاب براى دانشجويان ايرانى مفيد است؟

همانطور كه در اين كتاب آمده است، روش هايى كه ما براى زندگى انتخاب كرده ايم متاسفانه به تخريب شرايط زيست محيطى ما منجر شده و مى شوند از جمله مصرف سوخت هاى فسيلى در خودرو ها، نيرو گاه ها، پخت و پز و... كه گاز هايى سمى در سطح زمين توليد مى كنند. همه ما مى دانيم كه ميليون ها سال طول كشيد تا اين گاز ها نظير دى اكسيدكربن، منوكسيد كربن و اكسيد هاى ازت در زير اعماق زمين، مدفون شوند و شرايط زندگى براى موجودات زنده فراهم شود.

متاسفانه امروزه، بشر به راحتى دوباره گاز هاى سمى را كه مثل غول هاى خطرناكى در زير زمين خوابيده اند بيدار مى كند و به جو زمين برمى گرداند. دانش اين مطالب براى همه مردم به خصوص دانشجويان رشته هاى زيست شناسى و شيمى ضرورى است.

•گاز هاى سمى چه تاثيرى روى محيط زيست دارند؟

اين گاز ها موجب شده اند تا دو مسئله مهم، محيط زيست ما را تهديد كند يكى گرم شدن هواى كره زمين، ديگرى نازك شدن و از بين رفتن لايه ازن كه سبب رسيدن اشعه فرابنفش به زمين مى شود. اين است كه آنتى بيوتيكى قوى و ضدحيات است و سبب بروز بيمارى هاى گوناگون در انسان نظير سرطان پوست مى شود. شاهديم كه لايه ازن در مناطق جنوبى كره زمين نظير استراليا سوراخ شده است و طبق آمار هاى موجود از هر سه نفر يك نفر مبتلا به سرطان پوست مى شود.

•آيا در كتاب «انسان و محيط زيست» به منشاء وجودى اين عوامل اشاره اى شده است؟

بله، تكنولوژى در اين ميان نقش اساسى را بازى مى كند. جالب است بدانيم طبق آنچه در اين كتاب آمده، تكنولوژى همچون شمشير دولبه اى است كه استفاده از يك لبه آن به نفع انسان و استفاده از لبه ديگرش به ضرر اوست. اينكه در اين گرماى شديد هواى خنك كولر به داد ما مى ر سد از فوايد تكنولوژى امروزى است. اما غافليم كه همين تكنولوژى در بخش هايى مثل كشاورزى صنعتى چه زيان هايى به بار آورده است. استفاده از كود هاى شيميايى در اين نوع كشاورزى بهترين نمونه براى نشان دادن تاثيرات مضر كشاورزى صنعتى بر روى محيط زيست انسان است. اين نوع كود ها خاك را زائل مى كنند و منجر به سترون شدن زمين مى شوند.

بهترين مثال استفاده مكرر از كود هاى شيميايى در كشاورزى با روش صنعتى در جلگه خوزستان و دشت گرگان كشور ما بود كه آسيب هاى فراوانى به خاك اين مناطق وارد آورد. جلگه خوزستان كه زمانى به علت وجود رسوبات بين النهرين در آن قادر بود گندم خاورميانه را تامين كند و دشت گرگان كه از حاصلخيز ترين سرزمين هاى ايران محسوب مى شد، امروزه در اثر نفوذ كود هاى شيميايى زائل شده است. از اثرات مخرب ديگر تكنولوژى مى توان به فاضلاب ها و پساب هاى حاصل از صنعت اشاره كرد كه به آب برگشت داده مى شوند و محيط زيست انسان را آلوده مى كنند.

طبق يك رابطه علت و معلولى طبيعت پسماندى ندارد و همه پسماند ها يا غذاى موجودات ديگر هستند يا به خاك باز مى گردند كه همه عناصر تجزيه كننده ضايعات را در خود دارند. اما ما با بازگشت پساب هاى صنعتى به آب اين چرخه را برهم مى زنيم و با باقى ماندن اين نوع پساب ها محيط زندگى خود و ديگر موجودات زنده را آلوده مى كنيم.

•پس بنا به عقيده مولف كتاب استفاده از تكنولوژى بيشتر از آنكه به سود شهر باشد به ضررش است؟

سال هاست كشور هاى پيشرفته علمى تلاش مى كنند ضرر هاى ناشى از تكنولوژى به محيط زيست را با توليد تكنولوژى هاى بى ضرر يا «تكنولوژى سبز»، مهار كنند. از جمله در سال ۱۹۸۷ ميلادى مصادف با سال ۱۳۵۷ شمسى «سياست كشاورزى سبز» پايه گذارى شد كه كشاورزى سبز مبتنى بر حذف كامل كود هاى شيميايى و استفاده از كود هاى طبيعى (حيوانى) و به خصوص تناوب زراعى بود. در اين نوع كشاورزى بسيار دقت مى شد تا موادى كه از خاك گرفته مى شوند دوباره به آن باز گردند. طورى كه وقتى محصولى مانند ذرت و گندم كه ازت خاك را مى بلعد؛ مى كاشتند بلافاصله تيره بغولات مثل نخود، شبدر را نيز به خاك مى افزودند تا ازتو باكترى كه در ريشه اين گياهان وجود دارد ازت هوا را بگيرد و به خاك پس بدهد.

•در كتاب حاضر از ايالات متحده آمريكا به دفعات نام برده شده است آيا تكنولوژى سبز مختص همين كشور است؟

حدود ۳۰ يا ۴۰ سال پيش استفاده هاى بى رويه از تكنولوژى و بهره بردارى هاى كلان از منابع طبيعى، بخش وسيعى از محيط زيست ايالات متحده آمريكا را تخريب كرد.

زغال سنگ را مى فروختند، تالاب ها را خشك و به زمين كشاورزى تبديل مى كردند و به سرمايه هاى فراوان دسترسى مى يافتند. بدين ترتيب ۸۰ درصد منابع طبيعى شان را از بين بردند.

اما مبناى اقتصاد براساس استفاده از منابع طبيعى در اين قاره خيلى دوام نياورد و به يكباره در دهه ۳۰ ميلادى آمريكا از هم فرو پاشيد.

آمريكا پس از اين شكست اقتصادى بزرگ به اين فكر افتاد كه بايد به نجات مملكتش براى نسل آينده بينديشد و تكنولوژى سبز را بنيان نهاد.

•تكنولوژى سبز در اين كتاب به معنى آن است كه از ضررهاى ناشى از تكنولوژى هاى توليد شده جلوگيرى شود. اين عملكرد مستلزم آن است كه تكنولوژى كاملاً شناخته شده باشد تا بتوان آن را مهار كرد و فقط از عهده كشور هايى كه خود توليد كننده تكنولوژى هستند برمى آيد. پس تكليف كشور هاى جهان سوم كه وارد كننده محض فناورى ها و علوم جديد هستند، چيست؟

كشور هاى وارد كننده تكنولوژى مى توانند با ورود شناخت علوم جديد وارده به كشورشان تكنولوژى را به تكنولوژى سبز تبديل كنند. كشور هايى همچون ژاپن با پيروى از اين ايده ابتدا تكنولوژى ها را شناختند و سپس بنا به نياز جامعه شان تعدادى را انتخاب كردند. اما متاسفانه در بسيارى از جوامع مثل ايران اين مسئله عملى نشده است. براى مثال كشور ما كه سه چهارم مساحتش را ارتفاعات پوشانده است تراكتور هايى از رومانى خريدارى كرد كه مختص سرزمين هاى هموار طراحى شده بودند. اين تراكتور ها در ارتفاعات ايران بر اثر نرسيدن روغن به موتور هايشان سوختند.ورود اين تراكتور ها نه تنها به سود ما نبود بلكه ضرر هاى كلانى نيز به اقتصاد كشورمان وارد كرد. اما ژاپن به جاى استفاده از اين نوع تراكتور ها، از تيلر استفاده كرد كه هم ارزان تر بود و هم كارآيى بيشترى براى زمين هاى كشاورزى اين سرزمين داشت و نمونه هاى ديگر از اين قبيل كه بسيار فراوانند.

•بنابراين تكنولوژى سبز بسيار سودآور و سرمايه آفرين است.

اصولاً علم، دانش، تحقيقات زمانى توسعه پيدا مى كنند كه توجيه اقتصادى داشته باشند. چرا كه عمليات هاى علمى _ تحقيقاتى هزينه هاى كلان مى خواهند كه توسط بخش دولتى در نظام هاى سوسياليستى يا بخش خصوصى در نظام هاى سرمايه دارى تامين مى شوند تا سود حاصل از هر پروژه دوباره به آنها بازگردانده شوند. اما بحث اصلى اين كتاب آن است كه تا امروز اصول اقتصاد حاكم بر جوامع فقط به سوددهى مى انديشيده است. در حالى كه مى توان با پايه ريزى اقتصاد سبز احترام به ارزش هاى انسانى را با سودآورى عجين ساخت.

•اين اقدام از طرف سياستمداران و قدرتمندان انجام مى شود يا عموم مردم؟

طى ۲۰ سال اخير قدرت عمودى حاكم بر مردم از ميان رفته و اين نيرو به طور افقى در سطح جامعه پخش شده است. مثلاً اگر سياستمداران دولتى تصميم مى گيرند فشار NGO ها در تصميم گيرى آنها نقش مستقيم دارد.

•يعنى قدرت ابتدا تقسيم مى شود سپس پرورش مى يابد؟

نه قدرت خود به خود تقسيم مى شود. در سطح جامعه اتفاق هايى مى افتد كه قدرت را تقسيم مى كند. از جمله طى ساليان دراز اتفاقات ناگوارى كه براى محيط زيست پيش آمد بر روى اذهان عمومى تاثير گذار بود. مثل آدم هاى بى گناهى كه بر اثر فجايع زيست محيطى در دنيا مردند. مهم ترين تاثير اين وقايع وحشتناك، آگاهى افكار عمومى است كه دولت را وادار به تصميم هاى اصلاح طلبانه مى كند در نتيجه دولت يكى از پايه هاى قدرت است كه NGO ها، سرمايه دار ها، صاحبان صنايع و... نيز در كنار آن قرار دارند.

•فهم و شعور همگانى كه به آن اشاره مى كنيد چگونه حاصل مى شود؟

با درك ضرورت آگاهى افكار عمومى. بايد بدانيم فقدان اطلاعات علمى دقيق به جامعه و پايين نگه داشتن سطح فهم عمومى امكان بروز هر اتفاق ناگوارى را فراهم مى آورد. بنابراين بر عهده صداوسيما و جرايد مختلف است كه نقش اطلا ع رسانى را به خوبى بر عهده بگيرند. البته من فكر مى كنم آگاه شدن تفكر عموم مردم در ايران با صرف زمان طولانى مسير مى شود چرا كه تا امروز اطلاعات اشتباه فراوانى به مردم القا شده است.

• ابتدا بايد عموم مردم آگاه شوند چرا شما كتاب «انسان و محيط زيست» را براى متخصصان ترجمه كرده ايد؟

من فكر مى كنم عموم مردم بايد توسط متخصصان آگاه شوند.

•اما متخصص ما فقط زبان تخصصى مى داند و نمى تواند واژه هاى علمى را به زبان ساده براى مردم بازگو كند.

اما من مى گويم مشكل آن است كه متخصص ما آگاه نيست كه نمى تواند با مردم عادى سخن گويد. اگر محققان و دانشمندان ما شرايط اجتماعى، اقتصادى و... جامعه را به خوبى بشناسند به راحتى مى توانند با مردم ارتباط برقرار كنند و مسائل علمى را بازگو نمايند.

•كتاب «انسان و محيط زيست»، متخصص ايرانى را آگاه مى كند؟

البته اين كتاب بيشتر به مباحث جهانى محيط زيست پرداخته است. انشاءالله قدم بعدى آن است كه كتابى درباره ايران براى محققان ايرانى تنظيم كنم كه به مسائل زيست محيطى كشورمان بپردازد.



مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: شرق


بنیاد آینده‌نگری ایران



سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۹ مارس ۲۰۲۴

محیط زیست

+ جامعه شناسی محیط زیست و پروژه های عامه پسند محسن زهری بیدگلی

+ روز جهانی پاکسازی فاطمه شفیعی

+ آینده خشک‌تر و گرم‌تر برای ایران 

+ جهان در مواجه با بحران کم آبی. گاردین برگردان ملیحه درگاهی

+ جهان در مواجه با بحران کم آبی گاردین برگردان ملیحه درگاهی

+ آیا خاورمیانه تا ۵۰سال دیگر جای زندگی نیست؟ 

+ آلودگی هوا بحرانی چند جانبه فاطمه سیارپور

+ سرکار خانم معصومه ابتکار- ریاست محترم سازمان محیط زیست با تقدیم درود کوروش برارپور

+ طلوع عصر نوین زمین در پرتو انرژی های پاک محسن مرادی

+ مناظره زنده مدیرعامل بنیاد با مسئولان دو سازمان محیط زیست و جنگل ها - سوم اردیبهشت 1394 بنیاد توسعه پایدار ایران

+ در آینده حتی آب فاضلاب تصفیه شده گیرمان نمی‌آید پرویز کردوانی

+ سازگاری؛ تنها راه مقابله با بحران آب‌و‌هوا مترجم: فرناز حیدری

+ گردنکشی مقابل قانون یا به رخ‌کشیدن قدرت  نگار حسینی

+ زیانبارتر از آنچه می‌پنداریم  برنت سیلبای

+ گوزن زرد از اشک تا تهران  فرشاد اسکندری

+ دانش احیای دریاچه ارومیه را به تنهایی در کشور نداریم  عیسی کلانتری

+ رییس مرکز تحقیقات سرطان: با قاطعیت می‌گوییم آلودگی هوا عامل بروز سرطان است  

+ آلودگی هوا و ترافیک: اقتصاد یا مهندسی؟  دکتر تیمور رحمانی

+ گزارش میدانی «شرق» از آلودگی هوای اهواز  

+ سيگار كشيدن چگونه به محيط زيست آسيب مي‌رساند؟  

+ مرگ سالانه ۲هزارو۷00تهرانی در اثر آلودگی هوا  

+ رنج تهران از آلودگي بي‌پايان است 

+ آلودگي، گلوي تهراني‌ها را مي‌فشارد  

+ ده‌ها هكتار از جنگل‌هاي ارس «گلول و سراني» ويران شد 

+ آیا گیاهان ژن‌های بد را وتو می‌کنند؟  

+ میمون در فضا و مردم در گورستان فرزانه روستایی

+ اتم را شکافتیم، فضا را تسخیر کردیم، اما هوای شهرمان...  نیلفروشان، هادی

+ ژئوپارک ها، تضمین آینده زمین 

+ دی اکسیدکربن بیشتر، ابر کمتر  

+ نگاهمان را نسبت به زلزله تغییر دهیم دکتر کامبد امینی حسینی

+ ژئوپارک ها، تضمین آینده زمین  

+ محیط زیست و بلایای طبیعی  

+ بحران زیست محیطی؛ تهدیدکننده توسعه پایدار کره زمین  سمیه کریمی

+ واكنش يون‌ها با مواد آلي درون بركه در زمان زلزله باعث برانگيختن وزغ‌ها مي‌شود 

+ ميكروب‌ها به صورت طبيعي يا جهش‌يافته، براي از بين بردن آلودگي‌ها به كار مي‌روند 

+ پیامدهای ازدیاد جمعیت مترجم: هدی رودی

+ مرگ خاموش زمین  

+ مشارکت جهانی در پاکسازی کره زمین  حمیده سادات هاشمی

+ جامعه شناسی محیط زیست: ردپای اکولوژیکی  صبا ایرانی

+ حیات وحش الگویی مطمئن برای حل مشکلات فناوری  مترجم: مهریار میرنیا

+ اثرات نانو فن آوری در محیط زیست  

+ گلدان هایی که جان شما را نجات می دهند! مجله زندگی ایده آل

+ محيط زيست، اولين قرباني آغاز جنگ حميده سادات هاشمي

+ پكن، تفكيك زباله از مبدا 

+ متان مقصر اصلي انقراض دسته جمعي جانوران دوران كهن مترجم: آتنا حسن آبادي

+ پروفسور پرويز كردواني، پدر علم كوير شناسي ايران با اعلام مرگ قطعي درياچه اروميه در گفت وگو با «شرق»: توريست ها بيايند و مرگ درياچه را ببينند صدرا محقق

+ فاجعه درياچه اروميه آغاز شد - سدهايي كه غزل خداحافظي را خواندند نرگس رسولي

+ آزمونی برای آینده نگری ما دکتر مهدی زارع

+ سايه هاي خشم طبيعت يوسف حسينعلي زاده

+ حفظ اراضي ملي اراده مي خواهد مريم خباز

+ بحراني محيط زيستي محمد درويش

+ حق ما بر سلامت درياچه اروميه يوسف مولايي

+ تاثیر ورزش بر حافظه  

+ خانه های دوستدار محیط زیست از رویا تا واقعیت  مریم چهاربالش

+ محیط زیست فقط مال تو نیست  

+ جوانه‌های امید در روز زمین  مریم چهاربالش

+ در اخبار بود که : « یکصد و ده اصله از درختان چند صد سالهء باغ فین کاشان خشگ شدند!»  م.سحر

+ آب، چالش قرن ۲۱ 

+ فناوری چهار میلیارد ساله ترجمه؛ مهتاب خسروشاهی

+ سرانجام نوبت به درخت ها هم رسید  م.سحر

+ قطع درختان کهنسال گیلان به بهانه‌ی مبارزه با خرافات! محمد درویش

+ از قهرماني در جام جهاني تا كوچه‌هاي آكرا   ترجمه علي كهن‌نسب:

+ بیش از ۱۶۰ هزار هکتار از دریاچه ارومیه خشک شد  مژگان جمشیدی

+ گروه حافظان محیط زیست در صنعت کامپیوتر(Climate savers Smart Computing) آواژنگ

+ دمای زمین در ابتدای تشکیل حیات 

+ ثبت ملی دماوند؛ راهی به سوی جهانی شدن هانا کاویانی

+ اطلاعات زائد، زباله‌هاي زندگي نو! محمد درويش

+ كانون نهال آينده انديشي بردیا دوستی

+ مهندسى آب به كمك محيط زيست مى آيد عليرضا قدردوست نخچى

+ به مناسبت فرارسيدن بيستمين سالگردكنوانسيون مونترال محسن جندقى

+ درختان ایستاده می میرند ... روایت یک آزاد راه خبرساز توماج طاهباز

+ علم در خدمت محيط زيست عليرضا قدردوست نخچى

+ خطرات گرم شدن زمين وحيد ارجمند

+ ايران ۲۰۲۵ بحران كم آبى حميده احمديان

+ جراحي، بدون تيغ و خونريزي دکتر مهشيد چايچي

+ توجه به محيط زيست و بنيادگرايي؛ دو روش از انديشة ديني در قرن 21  كارل فلوگر

+ قطع غيرقانونى يك ميليون درخت محسن جندقى

+ چگونه گرمایش جهانی ممكن است به عصر یخبندان بعدی منتهی شود* تام هارتمن

+ نيروگاه هاى برقابى مولد گاز هاى گلخانه اى آينده گرمايش جهانى ترجمه: عبدالله مصطفايى

+ ايران و ۱۰ سال فرصت باقيمانده ما وهزاره سوم ليلا سعادتى

+ دشوارى هاى هواشناسى مهندس افسانه تقى پور

+ ۳ تن مونواكسيدكربن در تهران سليمان فرهاديان

+ تكنولوژى زباله سوز يا تكنولوژى هاى سازگار با محيط زيست؟ دكتر رسول همكار، دبير انجمن ويروس شناسى ايران

+ بهداشت، جهانى شدن و كشور هاى در حال توسعه دكتر نسرين چلنگر قولو -- ترجمه: دكتر عبدالحميد حسين نيا -- شرق

+ گرم تر از هميشه NewScientist.com

+ محيط زيست بحران در راه است ScienceDaily.com

+ داده های ال نينيو به کمک کشاورزان آفريقايی می آيد ريچارد بلک -- خبرنگار امور محيط زيست بی بی سی

+ اروپاى بدون دخانيات محمود فاضلى

+ با استفاده از باكترى هاى نوتركيب جلوگيرى از آلودگى محيط زيست غزاله بزرگ منش فرد

+ گزارش آژانس بين المللي انرژي از وضعيت ۳۰ سال آينده همراهي انرژي و تكنولوژي  cc

+ برنامه کاهش جمعيت 'با کمبود بودجه روبروست' بی بی سی

+ روغن آفتاب گردان نويدبخش آينده سوختی بهتر بی بی سی

+ اقتصاد سبز تكنولوژى فريبا پايروند ثابت- آزاده سيدين

+ درختاني براي آينده جان ايوانكو - ترجمه زينب همتي

+ تلاش وسيع براي نجات درياچه هاي آب شيرين نيوزيلند ترجمه: سعيد علوي نائيني

+ در پي حذف گازهاي گلخانه اي از فهرست گازهاي آلاينده از آمريكا صورت گرفت گزارش.....................

+ درختان تغيير ژن يافته تهديدي عليه جنگل ها سكينه مهتدي- كارشناس محيط زيست

+ چالش هاي محيط زيستي قرن حاضر افسانه بهرامي

+ جامعه زيستمندان جهان با محرك هاي اقتصادي قابل سنجش نيستند ترجمه: عبدالحسين وهاب زاده

+ پساب هاي صنعتي عامل آلودگي رودخانه هاي چين ترجمه: سعيد علوي نائيني



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995