٢٠٠٨؛ پیشبینیهای نقش برآب شده، ٢٠٠٩؛ سالی پرمشغله و پرهیاهو
اگر عضو یکی از شبکههای زیر هستید میتوانید این مطلب را به شبکهی خود ارسال کنید:
دانیل فرانكلین در گزارشی در هفته نامه اكونومیست، به بررسی روند كلی رویدادهای جهان در سال ۲۰۰۸ و نیز انجام پیشبینیهایی برای سال ۲۰۰۹ پرداخته است. هرچند كه به گفتهی خود وی پیبشبینیهای سال ۲۰۰۸ نقش برآب شد و در سال ۲۰۰۹ نیز شانس تحقق آنها زیاد نیست!
دانیل فرانكلین سردبیر ویژه نامه "جهان در سال ۲۰۰۸" در هفته نامه اكونومیست، در بررسی رویدادهای مهم این سال آورده است: سال ۲۰۰۸ پر از رویدادهای بزرگ و حوادث شگفت انگیز بود به خصوص برای بانكها. در ابتدا كمپانی بیر اشترنز (The Bear Stearns) یكی از بزرگترین بانكهای سرمایهگذاری و معاملات اوراق بهادار و اندوختهها در آمریكا با ۸۵ سال سابقه از هم فروپاشید.
سپس نوبت به كمپانی ۱۵۸ ساله لمن برادرز (Lehman Brothers) رسید؛ كمپانی بزرگی كه در زمینههای سرمایهگذاری، بانكداری و فروش درآمدهای ثابت و خرید و فروش سهام فعالیت میكرد و در نتیجه بحران مالی در ایالات متحده سقوط كرد. در پایان نیز كل نظام مالی و اقتصادی آمریكا به تزریق سرمایه نیاز جدی پیدا كرد تا از این بحران رهایی یافته و اعتماد به نفس از دست رفته خود رادر بطن نظام سرمایهداری (Capitalism) كه خود در احتضار به سر میبرد، بازیابد.
نویسنده میگوید: به راستی در ابتدای سال ۲۰۰۸ چه كسی تصور میكرد كه سالی آكنده از بحران را تجربه خواهد كرد؛ بحرانی كه امواج سهمگینش بانكها و كمپانیهای بزرگی از Freddie Mac و Fannie Mae و AIG، گونته تامریل لینچ، HBOS و Wachovia و واشنگتن میوچوال را جملگی را در هم خواهد كوبید. ما (اكونومیست) هرگز چنین تصوری نمیكردیم. ویژهنامه جهان در سال ۲۰۰۸ نتوانست رویدادهای سال گذشته میلادی (۲۰۰۸) را به درستی پیشبینی كند.
دانیل فرانكلین سردبیر ویژهنامه اكونومیست در ادامه مینویسد: آری ما در پیشبینی تهاجم نظامی روسیه به خاك گرجستان هم شكست خوردیم. هر چند خبرنگار حوزه روسیه در اكونومیست سوگند میخورد كه پیشنویس رویدادهای مورد پیشبینی خود را كه به این جنگ مربوط می شود به دفتر مجله تحویل داده بود.
ما در ویژهنامه سال گذشته خود پیشبینی كردیم كه كشورهای صادر كنندهی نفت (OPEC) درصدد آن خواهند بود تا قیمت نفت را در سقف بشكهای حدودا ۶۰ تا ۸۰ دلار نگه دارند. حال آن كه قیمت نفت در بازارهای جهانی در ژوئیه ۲۰۰۸ به مرز ۱۴۷ دلار در هر بشكه رسید. ما در ارزیابیهای خود این گونه باور داشتیم كه رومانو پرودی كماكان به عنوان نخستوزیر ایتالیا به استقبال كریسمس خواهد رفت، اما دست بر قضا دولت پرودی سقوط كرد و سیلویو برلوسكنی فاتح انتخابات ایتالیا شد. ما پیشبینی كردیم كه كانادا سربازان ارتش خود را از استان قندهار در افغانستان خارج خواهد كرد، اما عملا اینگونه نشد. انتظار داشتیم كه كن لیوینستون به عنوان شهردار لندن مجددا انتصاب شود، ولی برخلاف انتظار مغلوب پوریس جانسون رقیب محافظهكارش شد. جالبتر این كه ما انتظار داشتیم هم اكنون هیلاری كلینتون سناتور دموكرات نیویورك عازم كاخ سفید باشد. حال این پرسش مطرح است كه نظر به پیشبینیهای نادرست سال گذشته ما دیگر چه دلیلی دارد كه خوانندگان مجموعه پیشبینیهای این شماره را بخوانند؟ در پاسخ میتوان به سه دلیل اشاره كرد؛ در وهله نخست اگر چه ما بحران اقتصادی بیسابقه در سال ۲۰۰۸ را در پیشبینیهای خود نداشتیم اما از نظر سایر حوزههای مهم در عرصه تحولات جهان بخت با ما یار بود. به طور مثال پیش بینی اقتصادی ما ثابت كرد كه به طور معقول و منطقی دقیق بوده است.
در آمریكا ما كاهش قیمت منازل مسكونی و تلاشهای منسجم به منظور مقابله با ركود از طریق مخارج دولتی و همچنین كاهش نرخ بهره و روند رو به صعود صادرات را انتظار داشتیم. البته ناگفته نماند كه رشد اقتصادی بیش از حد ادامه یافت. در خصوص دیگر كشورها ما پیشبینی كردیم كه یك شكاف رو به گسترش مابین بازارهای اقتصادی رو به رشد و كشورهای متمول رو به افول به وجود خواهد آمد. درست هنگامی كه دولت انگلیس در حال ارائه دورنماهای مثبت و پیشبینیهای امیدوار كننده بود، ما در خصوص طوفان اقتصادی كه لندن و به طور كلی اقتصاد بریتانیا را تهدید میكرد، هشدار دادیم. در آسیا ما شاهد ركورد بازار سهام شانگهای بودیم، به طوری كه شاخص سهام به میزان دو سوم طی ۱۲ ماه آینده (تا شرف سال ۲۰۰۹) كاهش یافت. در عرصهی سیاست همانطور كه انتظار میرفت خوزه لوئیس رودریگز زاپاترو در اسپانیا برای دومین دوره زمام قدرت را در دست گرفت. ولادیمیر پوتین اگر چه از مقام ریاست جمهوری كنارهگیری كرد ولی قدرت واقعی در روسیه در چنگال تزار امروز روسیه یعنی پوتین است.
از سوی دیگر طبق برآوردهای اكونومیست، پیروزی كاندیدای حزب كومینتانگ در انتخابات ریاست جمهوری تایوان راه را برای از سرگیری پروازهای مستقیم از چین و بالعكس هموار نمود.
دانیل فرانكلین معتقد است: ما همچنین شاهد برگزاری المپیك خوبی بودیم. انتظار داشتیم بازیهای المپیك ۲۰۰۸ در چین طبق برنامه با مشكلی روبرو نشود، ولی به لحاظ سیاسی با جار و جنجالهایی همراه باشد، چون چین تمام تلاشهای خود را به كار میبست تا مخالفانش را به خصوص در مورد تبت سركوب سازد.
دلیل دومی كه خواننده را برای خواندن این ویژه نامه ترغیب میسازد، این است كه اصولا غلط یا درست از آب درآمدن پیشگوییها موضوع اصلی نیست نكته اینجاست كه در این ویژهنامهها علاوه بر پیشبینیها، طیف وسیعی از مقولات و مسایل حساس و رویدادهایی كه جهان ما را در سالهای آتی شكل میدهند مورد تحلیل و كنكاش قرار میگیرند و به خواننده درك نزدیكی از واقعیات را القاء میكند. در خصوص خود پیشگوییها و گمانهزنیها لازم به ذكر است كه بسیاری از آنها در حقیقت به طرز فریبانگیزی متنوع و گسترده بود، البته این تمامی دلیل ذكر شده نیست و فقط نیمی از آن میباشد.
سردبیر اكونومیست میگوید: بله ما حدس میزدیم كه هیلاری كلینتون رییسجمهور آمریكا خواهد شد اما در عین حال این را هم گفتیم كه این قانون طلایی سیاست در آمریكاست كه در هر فصل انتخاباتی باید شاهد یك سورپریز بزرگ بود. ما تصور نمیكردیم كه بهای نفت تا این حد تعجب برانگیز افزایش یابد اما در نهایت قیمتها تقلیل یافت تا جایی كه طبق ادعای ما رشد و خیزش اوپك، بذر تخریب و نابودی خود را هم در خود داشت. در پایان جهان به طرز شگفتانگیزی غیر قابل پیشبینی است. یكی از مهمترین نكتههای ما كه در شماره سال ۲۰۰۸ بدان اشاره شد، این بود كه كلیدیترین تحولات سال ۲۰۰۸ اساسا در صفحهی رادار مشاهدات ما به طور كامل نامرئی است و البته كه این امر حقیقت داشت.
● جهان در سال ۲۰۰۹
دانیل فرانكلین همچنین در ویژه نامه "جهان در سال ۲۰۰۹" ضمن پیشبینی تحولات سیاسی جهان در این سال آورده است: هر كس كه به برقراری یك دوره آرام و با ثبات پس از آشفتگیهای سال گذشته در صحنه بینالمللی چشم امید دوخته است در سال پیش رو ناامید خواهد شد! انتظار میرود كه سال ۲۰۰۹ در زمینههای تجاری و اقتصادی و همچنین در حوزهی سیاسی سال انطباق و سازگاری با جهان تحول یافته باشد.
اكونومیست در گزارش خود نوشته است: بارزترین تغییر و تحول در عرصهی سیاسی در كاخ سفید شكل خواهد گرفت. باراك اوباما در ماه ژانویه به عنوان نخستین رییسجمهور سیاهپوست تاریخ آمریكا بر مسند قدرت تكیه خواهد زد. این به نوبه خود دستاورد چشمگیری تلقی میشود و البته فرصتی قابل توجه و خیره كننده.
پرزیدنت اوباما در زمینهی سیاست خارجی میتواند جایگاه واقعی آمریكا را پس از سالهای زیانبار حكومت جورج بوش احیا كند. در حوزهی داخلی رییسجمهور منتخب آمریكا در كنار كنگرهی دموكرات این كشور این فرصت را در اختیار دارد تا در بخشهای مختلف علیالخصوص در نظام مراقبتهای درمانی ایالات متحده اصلاحات جدی ایجاد كند. به طور مسلم اینها امیدها و انتظارات باراك اوباماست. او یكی از بزرگترین چالشهای فرارویش مهار و ادارهی درست همین انتظارات میباشد به گونهای كه ناامیدی زیادی در بطن جامعهی آمریكا به وجود نیاید.
سال ۲۰۰۹ به لحاظ سیاسی در فراسوی مرزهای آمریكا نیز سالی پر مشغله و پرهیاهو خواهد بود، به ویژه آن كه در این سال شاهد برگزاری چندین و چند انتخابات در كشورهای مختلف خواهیم بود. هند بزرگترین دموكراسی جهان در سال نو میلادی به استقبال انتخابات عمومی خواهد رفت. در ژوئن ۲۰۰۹ نیز رایدهندگان ۲۷ كشور عضو اتحادیهی اروپا در انتخابات پارلمانی اروپا شركت خواهند كرد. علاوه بر اینها اندونزی پرجمعیتترین كشور مسلمان در جهان شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود و در كشورهای مهمی نظیر كرهی جنوبی، ایران و افغانستان انتخابات مشابهی برگزار خواهد گردید.
دانیل فرانكلین مینویسد: نگاه و تمركز رایدهندگان در هر كجای جهان در این سال مثل همیشه بر مقولات و مسایل داخلی كشورهایشان معطوف خواهد بود؛ اما در عین حال در پس زمینه افكار آنان، مناقشات و مقولات گستردهتری بر سر دیدگاههای رو به تغییر نسبت به وضعیت بازارهای اقتصادی و نقش دولتها نیز مطرح خواهد بود چرا كه اساسا پس لرزههای ناشی از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸همچنان در سال جدید میلادی ادامه خواهد داشت. رشد جهانی اقتصاد پس از پشت سرگذاشتن یك دوره شكوفایی خیره كننده كه طی آن میزان تولید ناخالص داخلی (GDP) جهان هر ساله بین ۴ تا ۵ درصد افزایش یافت در سال ۲۰۰۹ به كمتر از سه درصد خواهد رسید. كشورهای متمول و اقتصادهای عظیم جهان همگی با ركود و تبعات ناشی از آن از قبیل ورشكستگی، قناعت، كاهش قدرت خرید و افزایش نرخ بیكاری مواجه خواهند شد.
در بطن شركتها و كمپانیها، عواید غیرمستمر و مزایای ویژه از بین خواهد رفت و قدرت از دست روسا و مدیران خیالباف به تدریج خارج خواهد شد و به مدیران ارشد مالی خواهد رسید. در سال جدید آن دسته از كسانی كه از ثروت و زیركی برخوردارند، فرصت خواهند یافت تا رقبای بازارهای تجاری را به قیمت ارزان خریداری كنند. در همین حال رشد اقتصادی جوامع رو به پیشرفت نیز افول خواهد كرد اما در بسیاری از كشورها همچنان قوی و مستحكم استمرار خواهد یافت؛ لذا تغییر موازنهی قدرت در جهان به سود كشورهایی نظیر برزیل، روسیه، هند و چین تسریع پیدا خواهد كرد .انتظار میرود این كشورها در چگونگی ادارهی جهان نقش بیشتری ایفا كنند و از حق اظهار نظر مضاعفی برخوردار خواهند شد. به موازات سپری شدن ایام سال جدید، یكی از زوایای مهم مقولات مطرح در عرصهی بینالمللی توجه همگان را به سوی خود جلب خواهد كرد و این مساله چیزی نیست جز چگونگی رفع معضل گرمایش تدریجی زمین.
اواخر سال ۲۰۰۹ نشستی در همین زمینه در شهر كوپنهاك دانمارك برگزار خواهد شد و راهكارهای دستیابی به توافقنامهای جهت كاهش گازهای گلخانهای پس از توافق كیوتو را مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد داد. البته بعید به نظر میرسد كه چنین توافقنامهای حاصل گردد ولی بحث تغییرات آب و هوایی و مقولات مربوطه از قبیل كمبود آب و یافتن سوخت جایگزین مثل اتانول در سال جدید میلادی به موضوعی قابل توجیه تبدیل خواهد شد.
سردبیر ویژهنامه اكونومیست مینویسد: جای نگرانی نیست چون دورنمای اوضاع در سال ۲۰۰۹ به این تیرگیها هم نخواهد بود. سال نو میلادی در عین حال سرشار از حوادث و رویدادهای جالب و هیجانانگیز خواهد بود. دوبی بلندترین برج جهان را افتتاح خواهد كرد و چین نیز عظیمالجثهترین چرخ و فلك جهان را به معرض نمایش خواهد گذاشت. كمپانی عروسكسازی باربی نیز پنجاهمین سال تاسیس خود را جشن خواهد گرفت. در سال جهانی ستارهشناسی دانشمندان چهار صد سال پس از آن كه گالیله برای نخستین بار از دریچه تلسكوپ جهان ماورا را مورد كنكاش قرار داد، اقدام به برنامهریزی پیشرفته برای مغز خواهند كرد و به جستجوی خود برای یافتن سیارههایی مانند كرهی زمین ادامه خواهند داد.
در پایان گزارش دانیل فرانكلین آمده است: شانس به حقیقت پیوستن پیشبینیهای ویژهنامه اكونومیست بین ۵ تا ۲۰ درصد تخمین زده شده است. در پایان این پرسش مطرح است كه آیا در سال ۲۰۰۹ شاهد عقد قرارداد صلح میان اسراییل و سوریه، درمان سرطان یا استعفای الیزابت دوم ملكه انگلیس خواهیم بود؟ احتمالا خیر.
مطلبهای دیگر از همین نویسنده در سایت آیندهنگری:
|
بنیاد آیندهنگری ایران |

يكشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۴ - ۲۵ مه ۲۰۲۵
انسان گلوبال
|
|