Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


روش پس نگری در آینده پژوهی

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[29 Jun 2017]   [ دکتر محسن طاهری دمنه]

 


۷ مهر ۱۳۹۳


پیش از آنکه به آینده مطلوب و دلخواه خود نقل مکان کنید، لازم است ایده مناسبی از آینده واقعی مطلوب خود داشته باشید. به عبارت دیگر، نیاز دارید یک چشم انداز از آینده خود داشته باشید. اغلب ما چشم اندازی از جامعه آینده داریم. اگرچه تعداد کمی از ما واقعا آن را بیان می کنیم یا به طور جدی در مورد آن فکر می کنیم. بسیاری از موسسات و شرکت ها یک چشم انداز (Vision) از کسب و کار خود دارند، اما این چشم اندازها محدود به پروژه های آینده و تولید محصولات جدید آنهاست.


در آینده پژوهی، چشم انداز نقش خاصی در یک روش به نام پس نگری (Backcasting) ایفا می کند. هدف از پس نگری آماده ساختن سیاستگذاران و عموم علاقه مندان به تصاویر آینده به عنوان یک زمینه برای تصمیمات و شکل دادن به آرا است، به این امید که دانش جدید و ایده های جدید ممکن است منجر به شناسایی برخی از آراء کاملا جدید شود. برخلاف پیش بینی، که روندها را تجزیه و تحلیل می کند و به آینده پیش رو می نگرد، پس نگری چشم اندازهای آینده هنجاری را به منظور تهیه استراژی بکار می برد. تشخیص تمایزات میان پیش بینی و پس نگری حائز اهمیت است: پس نگری در یک بافتار اکتشافی تنظیم می شود، در حالیکه پیش بینی در یک بافتار استدلالی. پس نگری بواسطه هدف و غایت شکل گرفته، در حالیکه پیش بینی بر اساس روابط علی و معلولی. اصول اساسی پس نگری عدم قطعیت و عدم تعین هستند در حالیکه در مورد پیش بینی آن ها جبرگرایی و پیشگویی پذیری هستند. بدین ترتیب، پس نگری راه را برای دور شدن از روندهای جاری و ایجاد آینده های مطلوبی که اساسا متفاوت از وضعیت موجود هستند، باز می گذارد. پس نگری به طرز خاصی سودمند است و خود به خود زمانی رخ می دهد که تحلیل روند و پیش بینی های بلند مدت حاکی از اهداف و مقاصدی هستند که نمی توانند با زمانِ مصرح مطابق باشند و نیاز به راه حل هایی است که در حقیقت روندها را بشکنند. پس نگری یک ابزار اساسی برای برنامه ریزی شهری، تصویر آینده های شهرها، مدیریت منابع از قبیل آب و انرژی، توسعه حمل و نقل و بررسی مسائل پایداری است.


مانند هر روش دیگر در آینده پژوهی، چندین رویکرد نسبت به پس نگری وجود دارد. برخی آشکارا هنجاری، هدف‌گرا و مقصدگرا هستند. یک روشِ بخصوص، مشهور به گام طبیعی (The Natural Step) با هدف مقابله با پیچیدگی توسعه تکنیک ها برای حفاظت از گونه های جانوری و گیاهی و زیست بوم هاست، که به طور گسترده ای در سوئد و کانادا مورد استفاده قرار گرفته است. روش دیگر، به نام STD برگرفته از نام برنامه دولتی هلند برای توسعه پایدار فناوری (Sustainable Technology Development) است، که در همان جا ایجاد شده، و مشارکت گسترده ذی نفعان را در بر می گیرد، بر خلاقیت به منظور ترد و کنار گذاشتن باورها و مفاهیم مرسوم تاکید می کند و در افق های زمانی ۵۰ سال آتی و پس از آن کاوش می نماید. اما تمام روش های پس نگری از یک شیوه عمل استاندارد پیروی می کنند که شامل ۵ مرحله است: (۱) تنظیم دستور کار و شناسایی ذی نفعان؛ (۲) ساخت چشم اندازهای آینده پایدار؛ (۳) پس نگری؛ (۴) توسعه، تجزیه و تحلیل و تعریف پشتیبانی و دستور کار  (اقدام)؛ (۵) تعهد جمعی به تغییر.


پس نگری در آینده پژوهی


هر فعالیت پس نگری ِ معنادار باید شامل دامنه وسیعی از ذی نفعان باشد. در مورد موسسات، دامنه کاملی از کارکنان، از بالا تا پایین، باید درگیر باشند. اجتماعات و شهرها باید بازیگرانی از گروه های اجتماعی مختلف و نیز دولت، شرکت ها، گروه های علاقه مند عمومی، کارشناسان و دانشگاهیان را در بربگیرد و همه در حال توسعه یک چشم انداز مشترک و انجام برنامه ریزی معکوس باشند. برای مثال یک پس نگری که در گوتنبرگ سوئد برگزار شد، اکثر موسسات شهر، شامل دانشگاه، شرکت های خدماتی، شرکت های منطقه ای و وابسته به شهرداری و نیز شهروندان شهر را در برگرفت. به علاوه، باید دستور کاری روشن برای فعالیت وجود داشته باشد: به چه می نگرد؟


«پروژه گوتنبرگ، ۲۰۵۰» که هدف آن تبدیل گوتنبرگ به یک شهر پایدار است، طراحی شهری، مواد غذایی، بازیافت، حمل و نقل و انرژی خورشیدی را در نظر گرفت و برنامه های بلند مدت پیچیده برای هر یک از آن ها ایجاد کرد. اما پس نگری لازم نیست چنان پیچیده باشد، می تواند توسط اجتماعات کوچک نیز، به همان اندازه موثر، انجام گیرد و بر جزئیات دقیقی چون شغل و نوزایی یک حوزه محلی متمرکز باشد.


همچنین این نکته را نباید از خاطر دور داشت که اگر چه مرسوم است که شیوه عمل به عنوان مراحل خطی متمایز توصیف شود، این فرآیند می تواند تکرار شونده باشد. ممکن است بازگشت به چشم اندازها به منظور اصلاح آن ها، یا بازگشت به مرحله پس نگری برای توسعه بیشتر ضروری شود. برخی ذی نفعان ممکن است از فرآیند خارج و برخی دیگر وارد شوند.


مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: 795


بنیاد آینده‌نگری ایران



دوشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۸ مارس ۲۰۲۴

اندیشمندان آینده‌نگر

+ جعبه ابزاری برای پیشبینی تام استندیج

+ ملافات با اَبر فن آوری  دانیل فراکلین

+ مشاغل آینده تا افق ۲۰۳۰ --

+ دغدغه زندگي خوب دکتر شهیندخت خوارزمی

+ نگاهی به جنبش روسری­ سوزان یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ فکر کردن به آینده، آینده نگری نیست! رضاش

+ آن سوی سرمایه‌داری و سوسیالیسم الوین تافلر

+ هندبوک آینده پژوهی و جمع آوری کمک مالی برای موسسه آینده پژوهی در واشنگتن دی سی وحید وحیدی مطلق

+ آیا دموکراسی آینده ای دارد؟ ترجمه ویکتور وحیدی

+ بیانیه ماموریت و هواداری اندیشکده آینده های سیاره ای https://www.apfi.us

+ نقد کتاب فراسوی دانش: چگونه فنآوری، عصر آگاهی را به پیش می برد  وحید وحیدی مطلق

+ آینده ممکن و مطلوب سال 2050 وحید وحیدی مطلق

+ عقب ماندگی اجتماعی ایرانیان، دلایل و مسائل فرنود حسنی

+ جنگ اوکراین و آینده مشترک ما وحید وحیدی مطلق

+ مدل سازی ریاضی آینده تمدنی به طور کلی و بویژه انسان شناسی پیش نگر‎‎ وحید وحیدی مطلق

+ مهارت‎ های آینده و ضروری که باید داشته باشیم 

+ مقدمه ای بر آینده نگری مهندسین مشاور

+ شناسایی و درک نیروهای کلیدی تعیین کننده در مسیر رویدادهای آینده وحید وحیدی مطلق

+ نقد کتاب هلال، ویلیام،2021 ، فراسوی دانش چگونه فنآوری، عصر آگاهی را پیش می برد. وحید وحیدی مطلق

+ حکایت گربه‌ و سوسیس و سازمان‌های نوآور فرنود حسنی

+ برای مراسم روز جهانی آینده رضا داوری اردکانی؛

+ انسان خردمندتر می‌شود، پوپولیست‌ها بازندۀ اصلی بحران کرونا خواهند بود ماتیاس هورکس

+ سیاست در هیچ جای جهان مبتنی بر علم نیست  رضا داوری اردکانی

+ جامعه شناس دنیای جدید 

+ تکنولوژی‌های نوین و سرنوشت بشر دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی چیست و آینده های متفاوت کدام اند؟ وحید وحیدی مطلق

+ تحلیل محتوا و آینده نگری 

+ نگاهی به سوداگری با تاریخ محمد امینی دکتر شیرزاد کلهری

+ غربت علوم انسانی شاه کلید توسعه نیافتگی. دکتر شهیندخت خوارزمی

+ ماهیت و میراث فکری «آلوین تافلر» در گفت‌وگو با دکتر شهیندخت خوارزمی دکتر شهیندخت خوارزمی

+ دانایی به مثابه قدرت .خرد آینده‌نگری 

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم: گفتگو با شهیندخت خوارزمی  شهیندخت خوارزمی

+ انقلاب چهارم و کار ما هرمز پوررستمی

+ خوارزمی: تافلر کمک می‌کند در دنیای پرخشونت مأیوس نشویم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ فناوری راهی برای رهایی از جنسیت؟ مریم یوسفیان

+ آشتی دادن جامعه با آینده، رسالت اصلی آینده پژوهی دکتر محسن طاهري

+ چهارمین موج تغییر  علی اکبر جلالی

+ در جست‌وجوی یحیی-- پیشگفتاری از دکتر شهیندخت خوارزمی 

+ برنامه حزب مدرن و آینده نگر – بخش دوم احمد تقوائی

+ ⁠⁠⁠به بهانه ی قاعدگی دکتر محسن طاهری

+ مهم ترین مولفه های برنامه یک حزب سیاسی مدرن کدامند ؟  احمد تقوائی

+ علت‌های اجتماعیِ استبداد و فساد نازنین صالحی

+ سخنراني پروفسور شهرياري و دكتر شهين دخت خوارزمي 

+ ظهور جامعه پساصنعتی دانیل بل

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم 

+ خردِ پیشرفت و توسعه رضا داوری اردکانی

+ آینده پژوهی و دغدغه هایش دکتر طاهری دمنه

+ تافلر:نگاه تازه به آينده 

+ سرمایه‌گذاری 80 میلیون دلاری بیل گیتس برای ساخت شهر هوشمند حمید نیک‌روش

+ آینده پژوهی و انواع آینده محسن گرامی طیبی

+ کتاب آینده پژوهی، پارادایمی نوین در برنامه ریزی، با تاکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای علی زارع میرک آباد

+ اجتماع علمی قدرتمند مهمترین نیاز آینده پزوهی در ایران است احد رضایان قیه باشی

+ ایرانی‌ها و فقدان وجدان آینده‌نگر اجتماعی احد رضایان قیه‌باشی

+ ديدگاه‌های سه گانه درباره محركهای آينده نگاری. حسن کریمی فرد

+ استانداردهاي سواد اطلاعاتي. دكتر عشرت زماني

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات. دکتر امین گلستانی

+ خرد آینده نگری 

+ آینده نگری, برترین مزیت انسانی عباس سید کریمی

+ روش پس نگری در آینده پژوهی دکتر محسن طاهری دمنه

+ جان نقّاد و چشم باز مردم رضا داوری اردکانی

+ واقعیت مجازی و آینده آموزش دکتر محسن طاهری دمنه

+ اقتصاد به مثابه قلب تپنده مریم یوسفیان

+ قدرت تکنیک؛ آینده هم منم رضا داوری اردکانی

+ میل ذاتی تجدد به زمان آینده رضا داوری اردکانی

+ درگاه تخصصی آینده 

+ نسل جدید با بی وزنی مواجه است/ پیاده راه شهر رشت با نگاه آینده پژوهی ساخته شده است 

+ اساتيد ارتباطات:دكتر علي اسدي /بنيادگذاري سنجش افكار در رسانه ملي  

+ در عید نوروز، آینده را هدیه دهید  Vahid Think Tank

+ بسترهای فراگیر شدن طراحی صنعتی در ایران بر پایه الگوهای الوین تافلر 

+ روش‌های پیش‌بینی فناوری.  اندیشکده وحید

+ تاریخ تکرار نمی شود. الوین تافلر

+ آینده کسب و کار در سال 2030 - کتاب صوتی فارسی وحید وحیدی مطلق

+ سندروم یخچال فرنود حسني

+ هفت سازمان آینده پژوه ایرانی در سال 2016 

+ آينده‌پژوهي برآيند پيش‌بيني‌ناپذيري محيط است گفت‌وگو با دکتر سعید خزایی آینده‌پژوه و مدرس دانشگاه

+ آينده پژوهي: از قابليت فردي تا اجتماعي ياورزاده محمدرضا,رضايي كلج فاطمه

+ مبانی نظری و مورد کاوی های مختلف و متنوع  

+ اخذ مدرک حرفه ای آینده پژوهی به صورت حضوری و غیر حضوری از معتبرترین سازمان بین المللی  

+ آزمون های اندیشه ورزی در جهان حسین کاشفی امیری

+ دمینگ و ما صلاح الدین همایون

+ روش آﯾﻨﺪه ﭘﮋوه ﺷﺪن  ﺳﻌﯿﺪ رﻫﻨﻤﺎ

+ نقش هنر در آینده پژوهی الهام سهامی

+ الوین تافلر را بهتر بشناسیم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آیند هنگاری ملی جانشین برنامه های توسعه پنج ساله در علم، فناوری و نوآوری امیر ناظمی

+ پیشگفتار شوک آینده دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی کلید تحول درنقش های توسعه محور و راهبردی مدیریت منابع انسانی دکتر سید اکبر نیلی پور

+ نشست اندیشه 

+ آیا فناوری‌های همگرا آینده را تضمین می‌کنند؟ دکترمحسن رنانی

+ جامعه ای می‌تواند بحران‌هارا پشت سر بگذارد که دو وزیر آینده نگر «آموزش و پرورش» و «ارتباطات» آنرا اداره می‌کنند/ امروز «دانایی» است که قدرت می‌آفریند. جامعه شناسی هنر

+ گزارش برگزاری نشست «تاملی در ایده‌های آینده‌نگرانه تافلر» در گروه افواج 

+ دانایی به مثابه قدرت عاطفه شمس

+ فهم جامعه به کمک ژورنالیسم/ آثار تافلر نوعی جامعه‌شناسی مترویی‌ست 

+ خانیکی: نگاه تافلر نگرانی از آینده را کم کرد 

+ ‍ خلاصه سخنرانی جدید وحیدی مطلق درباره آینده قدرت ایران مدرس بین المللی فدراسیون جهانی آینده‌پژوهی  وحیدی مطلق

+ «آینده نگری» مهارتی سودمند برای مدیران 

+ پیش‌بینی‌های درست و نادرست آلوین تافلر کدام‌ بودند؟ BBC

+ الوین تافلر،آینده‌پژوه و نویسنده سرشناس آمریکایی در سن ۸۸ «‌۸۷»سالگی در گذشت. BBC

+ آینده جهان ، آینده زنان « مجله زنان امروز » مریم یوسفیان

+ آن سوی سرمایه داری و سوسیالیسم الوین تاقلر

+ سیر تحول مطالعات و تحقیقات ارتباطات و توسعه درایران دکتر کاظم معتمد نژاد



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995