Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


تاثیر جامعه اطلاعاتی بر انسجام اجتماعی.

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[15 Apr 2016]   [ ]

جوامع مختلف تحت تاثیر تحولات بسیار عظیم علمی – تکنولوژیک به سمت جامعة اطلاعاتی در حال حرکت هستند. جامعة اطلاعاتی، جامعه ای است که ساختار آن متاثر از فناوری است. معیارهایی همچون فناوری ، مشاغل اطلاعاتی ، جغرافیا، اقتصــاد ، فرهنگ ، فراگیری رسانه ها و جهانی شدن در ایجاد جامعة اطلاعاتی موثر بوده اند. در جامعة اطلاعاتی، جوامع با چالشهایی چون نابرابری اجتماعی، هویتهای جدید، تمایزپذیری و شالوده شکنی نهادهایی نظیر دولت، و فرصتهایی چون نقش اینترنت در پژوهش، خلاقیت و علم، تعامل و همزیستی جهانی، شکل گیری هویت سیال و بین سیاره ای روبه رو شده اند. به علت وجود این چالشها انسجام اجتماعی در جامعة اطلاعاتی بخصوص در کشورهای در حال توسعه مانند ایران متزلزل شده است. به همین دلیل جوامع می توانند با تدابیری که می اندیشند چالشها را از پیش رو برداشته و از فرصتها در جهت رفاه و سعادت مردم استفاده کنند.

مقدمه
امروزه، وجود عصر انفجار اطلاعات بر همگان واضح است. در پایان قرن بیستم به علت تغییر و تحولات بسیار عظیم علمی تکنولوژیک جهان دچار دگرگونیهای بسیاری شد که در کلیه زمینه های زندگی بشر همچون مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی تاثیرگذار بود. جهان تحت تاثیر این تحولات شکل جدیدی به خود گرفت. اکنون جهان در حالی وارد قرن جدید شده است که همه تغییرات سیاسی ، نظامی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی آن ریشه در این انقلاب علمی ـ تکنولوژیک دارد. با پیدایش شبکه های نوین و جهانی اطلاعات و ارتباطات و تأثیرپذیری همه ابعاد زندگی بشر از این انقلاب تکنولوژیک ، جهان وارد جامعه جدیدی شده است که بعضی از محققان آن را «جامعه اطلاعاتی» نامیده اند[۱].

مفهوم «جامعه اطلاعاتی » در واقع ابداع ژاپنی هاست که در سال ۱۹۷۸ توسط سایمن نورا و آلن مینک طی گزارشی که به نخست وزیر فرانسه ارایه گردید به غرب صادر شد[۲]. این مفهوم را اول بار تادائو اومه سائو در۱۹۶۳ در مقاله ای درباره نظریه تکامل اجتماعی بر مبنای تراکم «صنایع اطلاعات» مطرح کرد. مقاله مذکور درشماره ژانویه ۱۹۶۴ روزنامه هوسوآساهی به بحث گذاشته شد و سردبیران این روزنامه در معرفی این بحث برای نخستین بار از واژه «جامعه اطلاعاتی » استفاده کردند. چندی بعد محققان و آینده پژوهان ژاپنی چون ماسوداوهایاشی این واژه را متداول ساختند[۱].

باید به این مسئله توجه داشت که منظور از جامعه اطلاعاتی، جامعـــه ای نیست که از فناوری استفاده می کنند بلکه جامعه ای است که ساختار آن متاثر از فناوری است که البته نشانه و نماد جامعه اطلاعاتی، فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی است.

مانوئل کاستلز و همچنین جان ون دایک برای اینکه به مفهوم جامعه اطلاعاتی بار جامعه شناختی بیشتری بدهند، آن را جامعه ای شبکه ای نامیده اند[۱].

در این مقاله چگونگی ظهور جامعه اطلاعاتی، چالشها و فرصتهای حاصل از آن بیان شده تا در برخورد با آن استراتژی مناسبی اتخاذ نموده و بتوان هر چه بهتر و با هزینه کمتر چالشهای پیش رو را کنار زد و از فرصتهای حاصل از آن به نحو احسن در جامعه بهره مند شد. همچنین تاثیر جامعه اطلاعاتی بر انسجام اجتماعی جهان و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

جامعه اطلاعاتی
جامعة اطلاعاتی جامعه ای نوظهور و در حال ایجاد است و هنوز بیشتر، از گفتمان این جامعه در سطح بین المللی صحبت در میان است. بر این اساس، جوامع باید بر مبنای ضرورت آینده نگری ارتباطی، به سوی جامعة اطلاعاتی حرکت کنند. این آینده نگری باید مبتنی بر تقویت پژوهشها باشد. از طریق پژوهش و نتایج آن است که می توان به سیاستگذاری و برنامه ریزی رسید و به هدفهای جامعة اطلاعاتی نایل شد[۳].

ویلیام مارتین جامعه اطلاعاتی را اینگونه تعریف می کند: «جامعه ای که در آن کیفیت زندگی، همانند چشم اندازهای تحول اجتماعی و توسعة اقتصادی، به میزان رو به تزایدی به اطلاعات و بهره وری از آن وابسته شده است».

در سند شورای عالی اطلاع رسانی در جامعه اطلاعاتی آمده است: «جامعه اطلاعاتی یکپارچه، تبلوری مجدد از کلیه فرایندهای متعارف و سنتی اجتماعی نظیر کسب، کار، آموزش و ... و حتی فعالیتهای شخصی نظیر تفریحات و امثالهم در قالبی نوین با استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات است»[۴].

جامعة اطلاعاتی یک جامعة چند ساحتی و چند وجهی است که در آن تمام لایه بندی ها و سطوح نیازمند اطلاعات هستند. نه اینکه فقط بخشی از آن برخوردار از اطلاعات باشند. اگر جامعه را مانند یک هرم فرض کنیم، در جامعة اطلاعاتی از رأس تا قاعده باید احساس نیاز به اطلاعات داشته باشند و از آن در تمام سطوح استفاده کنند. در مدرسه ای که درس، امتحان و بعد از آن کنکور (و حتی دانشگاه) وابسته به یک متن درسی واحد است، دانش آموز نیاز به مطالعه و استفاده از منابع کتابخانه ندارد. اما اگر محصل مجبور باشد از منابع دیگر استفاده کند و به سراغ کتابخانه برود، کتابخانه دیگر جزئی جدا از مدرسه نیست و در بافت کلی مدرسه جاافتاده است. در این صورت مدرسه به عنوان بخشی از جامعة اطلاعاتی است. یعنی نظام آموزشی ما اطلاعات مدار خواهد بود و بدون اطلاعات نمی تواند به کار خود ادامه دهد[۵].

فرانک وبستر که دربارة جامعه شناسی جامعة اطلاعاتی تحقیق می کند بر این باور است که جامعه اطلاعاتی یک جامعة آرمانی است. اگرچه جوامعی وجود دارند که به سمت جامعة اطلاعاتی حرکت کرده اند و در مراحل مختلف این مسیر قرار دارند اما درهیچ کجای دنیا جامعه ای نداریم که به قلة آرمانی جامعة اطلاعاتی رسیده باشد. فواصل جوامع در راه اطلاعاتی شدن با هم متفاوت است. کسانی که به اندازه گیری این فاصله هم می پردازند به ابزار و امکانات عینی نظر دارند نه خود اطلاعات و چگونگی حرکت آن در جامعه. اطلاعات ممکن است هر ابزاری را در خدمت بگیرد تا در جامعه حرکت کند[۵].

نظرات دربارة تعریف جامعة اطلاعاتی متفاوت است. هر چه امکانات، تدابیر و ابزارها بیشتر در خدمت انتقال اطلاعات قرار بگیرند، جریان تبادل اطلاعات موفق تر خواهد بود و طبیعی است که امروز یکی از ابزارهای بسیار مهم برای انتقال اطلاعات رایانه است. ولی رایانه ای که در خدمت اطلاعات تحقیقی و پژوهشی و برای تمام لایه های جامعه باشد[۵].

مهمترین و رایج ترین معیارهای جامعه اطلاعاتی به عبارت زیر است:

فناوری:
بدیهی است تغییرات اساسی که در سه دهه گذشته به وجود آمده، فناوری در آن نقش بسیار برجسته ای داشته است. به همین جهت مقبولترین تعریف جامعه اطلاعاتی بر نوآوری فوق العاده تکنولوژیک بنا شده است[۶]. فرانک وبستر در تعریف جامعه اطلاعاتی با اتکا به عنصر فناوری می گوید پیشرفتهای خیره کننده در پردازش ، نگهداری و انتقال اطلاعات به کاربرد فناوریهای اطلاعاتی در تمامی زوایای حیات اجتماعی انجامیده است [۱]. با نفوذ رایانه ها در تمامی زمینه¬های زندگی بشر از قبیل ادارات، منازل، خودروها، تلویزیون ها، اسباب بازی کودکان، و ارزان شدن فناوریهای پردازش و نگهداری اطلاعات از طریق رایانه ها و تاثیر آن بر ارتباطات راه دور و ایجاد شبکه های جهانی، تحول عظیمی در زندگی بشر رخ داده است.

شبکه های اطلاعاتی در آینده ای نه چندان دور بر تمامی جنبه های زندگی انسان اثر می گذارد و در چند سال آینده کمتر کسی را می توان سراغ گرفت که به نوعی از آنها استفاده نکند یا این فناوریها در زندگی او حضور نداشته باشد. در نتیجه وجود نوآوریهای بسیار زیاد در فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی یکی از عوامل ظهور جامعه اطلاعاتی است.

جهانی شدن: یکی دیگر از مشخصه ها یا ویژگی هایی که جامعه اطلاعاتی و شبکه ای با آن تعریف می شود، جهانی شدن است . مطابق معیاری که وبستر ارائه می دهد، جهانی شدن مقوله ای است که ذیل جامعه اطلاعاتی معنا پیدامی کند. جهانی شدن عبارت است از در هم فشرده شدن جهان و تبدیل آن به مکان واحد. و یا تراکم آگاهی درباره کل نزد اجزا. به تعبیری جهانی شدن همان یگانه شدن جهان و نه وحدت و ادغام آن است . این تعبیر از جهانی شدن مبتنی بر فناوریهای جدید ارتباطی و اطلاعاتی است . مطابق این تعریف جامعه اطلاعاتی ، جامعه ای است که در آن تجارت ، رسانه ها و ارتباطات علمی دانشگاهی و آموزش در سراسر جهان یگانه می شود [۱].

با ایجاد شبکه های اطلاعاتی و ارتباطی تمامی کاربرانی که از این شبکه ها استفاده می کنند زبان یگانه پیدا کرده و با اینکه فرسنگها از هم فاصله دارند اما به شکل باورنکردنی زندگی روزمره آنها بسیار شبیه به هم است و صرفاً فقط سلیقه های مختلف است که باقی می مانند یعنی کاربران این شبکه ها نسبت به هم احساس نزدیکی بیشتری دارند تا همسایگانی که در نزدیکی آنها زندگی می کنند. ازاینرو گفته می شود، جامعه اطلاعاتی ، جهان فشرده شده و یگانه شده است .

مشاغل اطلاعاتی: یکی از معیارها و مشخصه های متداول در تعریف جامعه اطلاعاتی ، معیاری است که بر مسئله تغییرات شغلی متمرکز است . درواقع به علت تغییر مشاغلی که با کار بدنی و فعالیتهای بدنی همراه است به مشاغل اطلاعاتی یعنی مشاغلی که به کارهای فکری با مهارت بیشتر یا به عبارت دیگر کارهایی که در فرایند تولید، پردازش و توزیع اطلاعات دخیل هستند، جامعه اطلاعاتی ظهور پیدا کرده است. گزارشهای سازمانهای بین المللی نشان می دهد که در دو دهه اخیر مشاغل یقه سفیدان یا مشاغلی که اساسا با تولید و کاربرد اطلاعات و زیر ساخت های پشتیبانی کننده اش سروکار دارند، رشدی به مراتب بیش از سایرمشاغل دارند[۷].

به تعبیر وبستر امروز بازار کار توسط کسانی اداره می شود که با نرم افزارها سروکار دارند و در فرایند تولید، پردازش و توزیع اطلاعات سهیم اند و زندگی خود را به یمن این امتیاز که دارای اطلاعاتی برای انجام امور مورد نیاز جامعه هستند و در تولید و توزیع و همچنین در پردازش آن نقش دارند، تأمین می کنند. بنابراین، با ظهور رشد و توسعه فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی در سطح جهان، نیروی کار اطلاعاتی به رشد فوق العاده ای رسیده است. از این رو، محققان، جابه جایی در توزیع مشاغل را یکی از مشخصه¬های جامعه اطلاعاتی بر می شمرند[۱].

فراگیری رسانه ها:
یکی از معیارها و مشخصه های مربوط به ظهور جامعه اطلاعاتی ، سرعت فراگیری رسانه هاست . سرعت فراگیری رسانه ها که در واقع در اثر نوآوریهای فوق العاده و بی بدیل فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به وجود آمده است ، قلمرو زندگی خصوصی انسانها را به شدت تحت تأثیر قرار داده است . با پیشرفتهایی که درفناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی فراهم آمده است ، خدمات تلویزیونی با شبکه هایی از مؤسسات و نهادهای گسترده و نهایتا با ماهواره ها پیوند خورده و به سهولت در هر کجای جهان در دسترس قرار گرفتند. با وجود اینکه سطح دسترسی به این فناوریها در تمامی دنیا به طور یکسان نیست با این حال، پوشش رسانه های جدید، از تلویزیون های ماهواره ای گرفته تا اینترنت ، به شدت رشدکرده و همه جهان را متــأثر ساخته است . دسترسی مداوم به رسانه ها به طور ۲۴ ساعته و این مسئله که در رسانه های جدید مخاطبان می توانند هم تولید کننده و هم مصرف کننده اطلاعات باشند باعث شده تا فراگیری آنها بسیار گسترده و سریع باشد.

اقتصادی: شاخص اقتصادی در تعریف جامعه اطلاعاتی به نظر می رسد که به قدر شاخص فناوری اهمیت دارد. فریتز مچلوب که از پیشگامان مبحث جامعه اطلاعاتی است به گستره و رشد صنایع اطلاعاتی در ایالات متحده می پردازد و نطفه ایجاد مقیاسهای جامعه اطلاعاتی را مبتنی بر شرایط اقتصادی می داند . پیتر دراکر استاد مدیریت در سال ۱۹۶۷ اظهار داشته که اقتصاد آمریکا از ۲۶ به ۳۴ درصد از یک اقتصاد کالایی یااقتصاد کالا محور به اقتصاد اطلاعاتی یا اطلاعات محور تغییر وضعیت داده است . وی تاکید می کند دانش یا همان اطلاعات اساس اقتصاد نوین را تشکیل داده است[۷] .

در واقع اطلاعات در جامعه اطلاعاتی، نه تنها دارای ارزش اقتصادی است، بلکه محور اقتصاد قرار گرفته است و هر که قدرت خرید آن و مهارت و آگاهی لازم برای استفاده از آن را داشته باشد می¬تواند از آن بهره مند شود. در این وضعیت دیگر خرید و فروش و تجارت اطلاعات در سطح ملی و فراملی معنادار نخواهد بود، بلکه اطلاعات در سطوح متفاوت بازار بین المللی ، ملی ، محلی و نهایتا بازارهای شخصی و فردی مورد توجه قرار می گیرد.

جغرافیایی:
جامعه اطلاعاتی علاوه بر آن که از منظر اقتصاددانان و جامعه شناسان مورد توجه قرار گرفته و تعریف شده است ، از منظر جغرافیدانانی که بر مکان توجه ویژه ای مبذول می دارند نیز مورد توجه قرار گرفته است .جغرافیدانان در بحث مکان به شبکه های اطلاعاتی که مکانهای جغرافیایی را به یکدیگر پیوند می دهند، تاکید می ورزند و معتقدند که این شبکه ها آثار شگفت انگیزی بر سازمان فضا و مکان دارند .

فرهنگی:
همان طور که مسئله فناوری در ظهور جامعه اطلاعاتی بسیار حائز اهمیت است جنبه های فرهنگی نیز به همان اندازه در پیدایش آن موثر بوده است. وجود برنامه های تلویزیونی ۲۴ ساعته در چندین کانال با تنوع بسیار، فیلم های ویدئویی که به سهولت قابل تهیه و اجاره از ویدئو کلوپ ها هستند، وجودضبط صوت های دیسکی و CD، VCD و DVD که در دسترس همگان است، رایانه های شخصی که در هر خانه ای موجود است و پایگاههای on line همه و همه در ایجاد بستر فرهنگی بشر بسیار تاثیرگذار بوده و به کاربران این رسانه ها خط مشی فرهنگی داده و الگوسازی می کند. به عبارت دیگر این سطح از اطلاعات از لحاظ فرهنگی بر کلیه زمینه های زندگی نفوذ کرده و هویت و شخصیت ما را متأثر و دگرگون ساخته است .

پس از اینکه با معیارهایی که موجب ظهور جامعه اطلاعاتی شده اند آشنا شدیم، حال به ذکر چالشهایی که با ظهور جامعه اطلاعاتی با آن روبه رو خواهیم شد، می¬پردازیم.

چالشهای ناشی از جامعه اطلاعاتی
نابرابری اجتماعی:
در بحث برابری یا نابرابری اجتماعی در جامعه اطلاعاتی می توان به مقولات متعددی اشاره کرد و موقعیت هر یک را در این جامعه توضیح داد. به عنوان مثال کسب نابرابر ثروت شامل درآمد و داراییها نیز یکی ازمقولاتی است که در جامعه اطلاعاتی نیز به شدت در حال افزایش است . بحث برابری و نابرابری اجتماعی در جامعه اطلاعاتی که مبتنی بر دسترسی برابر یا نابرابر به اطلاعات و رسانه ها است را در دو سطح می توان مطرح کرد.

ازلحاظ نظری می توان گفت مطابق آنچه که در تعریف جامعه اطلاعاتی آمده است ، رسانه های جدید اطلاع رسانی و شبکه های نوین ارتباطی و اطلاعاتی ، انتشار و دسترسی به اطلاعات و دانش را آسان تر و بهترمی سازد و سبب کاهش فاصله بین گروه ها، افراد و طبقات اجتماعی در داخل هر کشور از یک طرف و همچنین کاهش فاصله بین کشورها از طرف دیگر می شود . اما در عمل جهان شاهد یک «شکاف اطلاعاتی» دسترسی نابرابر به اطلاعات رسانه ها است که با سرعت زیادی در حال افزایش است . واقعیت این است که در جامعه اطلاعاتی نابرابری مذکور به شکل متفاوت از گذشته بروز پیدا کرده و تداوم یافته است .

در جامعه اطلاعاتی از یک طرف تهیه رایانه و لوازم آن ، خط تلفن و مودم ، دسترسی به تلویزیون های ماهواره ای و سایروسایل نوین اطلاع رسانی در دسترس همگان نیست و تمام افراد توانایی تهیه و دسترسی به آن را ندارند و ازطرف دیگر اکنون آگاهی و مهارت لازم برای استفاده از اینترنت و سایر وسایل نوین ارتباطی و اطلاعاتی نابرابراست .

روشن است که هر دو مقوله یعنی

الف) دسترسی افراد به رایانه و شبکه های نوین ارتباطی

ب ) مهارت افراد برای استفاده از وسایل مذکور هم در درون هر کشور و هم در بین کشورهای مختلف به شکل نابرابروجود دارد. یعنی از یک سو در جوامع پیشرفته دسترسی به وسایل مذکور و همچنین مهارت لازم استفاده از این وسایل در مقایسه با کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه بسیار زیاد است و از سوی دیگر در داخل هر یک ازکشورها این نابرابری به شکل محسوسی وجود دارد. محققانی چون جان ون دایک معتـــقدند که ما در جـــامعه اطلاعاتی شاهد یک نابرابری در مهارتهای دیجیتـــال هستیم . تحقیق سال ۱۹۹۷ در آلمان نشان می دهد هر چه از وسایل نوین ارتباطی و اطلاعاتی که مهارت خاصی نمی خواهند مثل استفاده از تلویزیون های ماهواره ای ، VCR، VCD و DVD ارسال پست های الکترونیک ، بازی های الکترونیک و مانند آنها به سمت وسایلی نوین که مهارت و آگاهی خاصی می طلبد حرکت می کنیم درصد استفاده کنندگان از فناوری به شدت کاهش می یابد.

به طوری که ۸۵ درصد استفاده کنندگان از فناوری مردم آلمان از بازیهای الکترونیک و تلویزیون های ماهواره ای استفاده می کردند و ۸۹ درصد به ارسال پستهای الکترونیک مبادرت می ورزیدند، اما ۲۲ درصد قادر بودند که باپین کارت خود پرداخت کنند و یا ۱۵ درصد می توانستند پولهای خود را به باجه های خودپرداز، بپردازند. همچنین در این سال تنها ۲۳ درصد به راحتی می توانستند از تله تکست های تلویزیون استفاده کنند. علاوه براین ، نابرابریهای مذکور نزد نسل جوان و سالخورده و همچنین نزد دارندگان تحصیلات عالی و افرادی که تحصیلات بالایی نداشته اند نیز زیاد بوده است[۱].

همچنین تحقیقات دیگری نشان می دهد که دسترسی به وسایل مذکور نابرابر است . بیشتر کاربران وسایل نوین اطلاعاتی و ارتباطی مرد، جوان و خوب آموزش دیده هستند و در کشورهای غربی دارای درآمد و سطح زندگی بالا هستند . پیمایشی که از آمارهای رسمی در ایالات متحده بین سال های ۱۹۹۳ ـ ۱۹۸۹ انجام گرفته ، نشان می دهد که این نابرابری در همه متغیرهای مورد اشاره ، بجز متغیر جنس ، افزایش یافته است[۸ ] . ون دایک همچنین نقل می کند که تحقیقات دیگری که طی سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۹ در آمریکا واروپای غربی انجام شده است ، این امر را تایید کرده است . اطلاعات و فناوریهای نوین ارتباطی جدید جهان را به دو قطب، کسانی که در موقعیت استفاده از رسانه های جدید اطلاعاتی و ارتباطی هستند و کسانی که در بخشهای حاشیه ای و پایین جامعه دسترسی به این رسانه ها ندارند، تقسیم می¬کند.

گسترش نابرابری های اجتماعی در سطح بین المللی: اولاً در کشورهای در حال توسعه، به علت فقدان زیرساختهای ملی مخابرات و فقدان رونق اقتصادی، توسعه اینترنت بسیار گران تر و پرهزینه تر از کشورهای توسعه یافته است. به عنوان مثال، در آمریکا هر کاربر برای یک ماه اتصال به اینترنت باید ۲ دلار بپردازد در حالی که در اوگاندا همین کاربر باید ۹۲ دلار بابت اتصال ماهانه به اینترنت بپردازد. ثانیاً این کشورها با مشکلات اساسی تر همچون کمبود تغذیه، ارتباطات جاده ای، اشتغال، برق، جنگ و نظامهای سیاسی بی ثبات نیز مواجه هستند. بودجه برای هزینه سنگین تجهیزات رایانه ای وجود ندارد و این گونه امکانات به لحاظ اقتصادی صرفاً در اختیار طبقات بالا و مستقل قرار می گیرد. ثالثاً در این کشورها از جمله کشور ما ایران، به خاطر آنکه لایه فیزیکی را مخابرات در اختیار دارد، این فناوری در انحصار مراکز دولتی است و دولت متصدی خطوط ارتباطی داده ها نیز هست. از این رو، عدم امکان رقابت ناشی از این جنبه، سبب افت شدید کیفیت خدمات اینترنتی می شود.

علاوه بر مطالب ذکر شده، از آنجا که اکثر اطلاعات در شبکه اینترنت به زبان انگلیسی ارائه می شود ناآگاهی از این زبان به منزله دسترسی نداشتن به اطلاعات تلقی می شود.

در تحقیقی که کیوان کوشا در زمینه حضور فرهنگی کشورهای مختلف جهان در شبکه جهانی وب انجام داده است آمار و اطلاعاتی به شرح زیر ارائه شده است: کشور چین در مقام نخست و ترکمنستان در مقام آخر از نظر استفاده از وب قرار دارد. ایران نیز در میان ۳۵ کشور آسیا، خاورمیانه و اقیانوسیه در رتبه دوازدهم جای گرفته است. کشورهای حوزه خلیج فارس نیز حضور کم رنگی در این زمینه دارند. نوعی عدم توازن کمی و کیفی در استفاده از دستاوردهای جامعه اطلاعاتی در کشورهای مختلف به ویژه در کشورهای شمال و جنوب است. وجود این شرایط خود سبب تشدید نابرابریهای اجتماعی در سطح کشورهای جهان می شود[۱].

گسترش نابرابریهای اجتماعی در سطح ملی: شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متفاوت در سطح کشورها و عدم برخورداری متناسب و متعادل در کلان شهرها و شهرهای حاشیه ای و نقاط محروم از توزیع بودجه های عمرانی و اجتماعی و فرهنگی، سطح درآمدهای مختلف که در محدوده خرده فرهنگهای درون یک کشور وجود دارد، فضایی را تدارک می بینند که عده ای به امکانات مناسب و از جمله دسترسی به اطلاعات روز مجهز باشند و در مقابل، عده ای به رغم داشتن صلاحیت و استعداد کافی، به دلیل نبود امکانات مالی و آموزشی، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری نداشته باشند و این موضوع، به خودی خود، سبب تعمیق و گسترش نابرابری های اجتماعی در سطح کشورها و بین شهروندان خواهد شد[۹].

هویتهای جدید : جامعه اطلاعاتی اجتماعات و هویتهای جدیدی خلق می کند. در جامعه ای که به ارتباطات مبتنی برصنعت چاپ ، تلویزیون و تلفن متکی است ، شیوه تولید به گونه ای است که هویتها را به صورت عاقل ، سودمند وخودبسنده در می آورد. اما در جامعه اطلاعاتی ، جامعه ای که ارتباطات الکترونیک سیطره دارد ذهنیتها وهویتهای ناپایدار، چند لایه و پراکنده ظهور می کند . مارک پاستر در «عصر دوم رسانه ها» تاکید می کند در دوره جدید که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، این داده ها و اطلاعات و یا به عبارت دقیق کلمه ، این اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را می سازند[۱۰] .

وسایل نوین اطلاعاتی و ارتباطی در اثر تغییراتی که در برداشتهای بشر امروزی به وجود می آورند، هویتها را در وضعیت کاملا تازه ای قرارمی دهند که متفاوت و حتی مغایر با گذشته است . هویت در اجتماعات مجازی جامعه اطلاعاتی در مسیرفراملیتی شدن حرکت می کند. در واقع ارتباطی که با اتکا به وسایل ارتباطی و اطلاعاتی جدید شکل می گیرد چشم اندازی از فهم و درک جدیدی از ذهنیت را آشکار می سازد که در صورت بندیهای گفتار و عملکرد که به لحاظ تاریخی محسوس اند، جان می گیرد. این ارتباطات راهگشای نگریستن به انسان به عنوان پدیده ای چندلایه ، تغییرپذیر، منفعل و تکه تکه است . پدیده ای که شکل دادن خویش را به گونه ای طراحی می کند که باهرگونه تثبیت هویت می ستیزد. جامعه اطلاعاتی مبین هویت بی ثبات ، تغییرپذیر و منعطف انسان جدید است . در این جامعه بسا انسانهایی که با همسایه ها، هم محلی ها و همشهریها و حتی هموطنان خود احساس قرابت نداشته ولی با فرد دیگری در اقصی نقاط جهان احساس هویتی یکسان داشته باشند.

هویت ملی در جامعه اطلاعاتی به دلیل ظهور اجتماعات مجازی به شدت تهدید می شود. اجتماعات مجازی تهدیدی برای اجتماعات واقعی است . در واقع در اجتماعات مجازی معمولا افراد حداقل در یک چیز اشتراک دارند و آن علایق و منافعی است که آنها را دور هم جمع می کند. این منافع که همان دسترسی به اطلاعات است ، هویت آنها را می سازند. هویتی که مدام در حال تغییر و ناپایدار است . هویت افراد در اجتماعات مجازی «هویتی دیجیتال» است . دیگر سرزمین ، زبان بومی و محلی ، کشور، فرهنگ ملی و نژاد هویت افراد را در اجتماعات مجازی تعیین نمی کنند، بلکه این منافعی که آنها را نزد هم جمع می کند هویت آنها را می سازد. اطلاعات هویت افراد را در جامعه جدید شکل می دهد[۱].

تمایز اجتماعی: مهمترین متغیری که در بحث انسجام اجتماعی در جامعه اطلاعاتی مدنظر قرار می گیرد، وحدت بخشی یاتمایزپذیری اجتماعی است . همان طور که می دانیم اجتماعی شدن و فردی شدن دو روی سکه تجدد و دوره مدرن هستند. یعنی دوره مدرن دارای یک دوگانگی در ساختار اجتماعی است که از یک طرف به اجتماعی شدن افراد منجر می شود و از طرف دیگر فردی شدن را تقویت می کند .

رادیو و تلویزیون در این دوره جوامع محلی و ملی را با یک شبکه محدود یکپارچه ساختند و سپس تکثرو تنوع کانال ها و ظهور تلویزیون های کابلی دوباره مخاطبان را تکه تکه و پاره پاره کرده است . در پایان این دوره هر چند مخاطبان یک کانال تلویزیونی را از میان تعداد زیاد کانال ها انتخاب می کنند ولی صاحبان تلویزیون هاو آگهی دهندگان هنوز بازار انبوه را ترجیح می دهند.

رسانه های جدید، رسانه های فردی شده هستندچون که آنها مبتنی بر تعامل فردی انسان ـ رایانه هستند. همچنین آنها رسانه هایی هستند که به طور جمعی مورد استفاده قرار می گیرند چون که رایانه های آنها همگی به شبکه ها متصل اند .

رسانه های جدید تقاضاها و درخواستهای متکثر کاربران و مخاطبان را پاسخ می دهند. از این رو نتیجه عملی دوگانگی ساختاری رسانه ها از طریق گرایشهای وحدت بخشی و تمایز بخشی در جامعه تعریف می شود. نتیجه این دوگانگی ساختاری رسانه ها، دوگانگی ساختار اجتماعی جامعه است.

به نظر می رسد تجلی دوگانگی مذکور نزد کاربران اینترنت و رسانه های مرتبط با آن و آنهایی که به این وسایل جدید ارتباطی و اطلاعاتی دسترسی دارند، قابل ملاحظه تر است . چرا که رسانه های مذکور نوعی مناسبات جدید ایجاد می کنند که در این مناسبات انسانها بیش از پیش گوشه گیر، منزوی و کم تحرک شده وکم کم از زمینه عملی زندگی خود دور می شوند. محققان ارتباطات معتقدند که موفقیت اجتماعات مجازی عملا به مثابه نشانه زوال اجتماعات واقعی است [۱].

فرصتهای ناشی از جامعه اطلاعاتی
نقش اینترنت در پژوهش، خلاقیت و علم: از آنجا که زمینه هر گونه نوآوری و خلاقیت در پژوهش علمی تبلور می یابد، بنابراین، پیشرفت فناوریهای جدید و خلاقیتها از دستاوردهای جامعه اطلاعاتی محسوب می شود.

از جمله مهمترین اقداماتی که می توان از طریق اینترنت سازمان داد، عضویت استادان و متخصصان رشته های مختلف در گروه های تخصصی است. با عضو شدن «کاربران» اینترنت در این گروه ها، آنها می توانند در جریان آخرین اطلاعات موجود در رشته های تخصصی خود قرار گیرند زیرا همه اعضا در جریان پیامهای علمی قرار دارند که توسط یک نفر صادر می شود. در شرایطی که خطوط ارتباطی از کیفیت لازم برخوردار باشد و در ایستگاههای محل کار هر دو یا چند طرف با امکانات لازم (دوربین ویدئویی...) به سیستم اتصال داشته باشد، آنان می توانند تصویر یکدیگر و فعالیتهای هر کدام را نیز مشاهده کنند.

هم اکنون انجام عملهای مهم جراحی به شکل هدایت از راه دور و با شرکت چند متخصص که هر کدام در گوشه ای از دنیا به کار مشغول هستند و می توانند در یک آن ناظر عمل جراحی یا راهنمایی کننده آن باشند، در تعدادی از مراکز مجهز درمانی متداول شده است. یکی دیگر از شکلهای تا حدودی رایج فعالیتهای پژوهشی که در سطح کشورهای اروپای غربی و امریکا مورد استفاده قرار می گیرد، کنفرانس از راه دور است که در آن تعدادی از متخصصان (که هر کدام در یک گوشه از کره زمین زندگی می کنند) با یکدیگر درباره موضوع مورد علاقه خود به تبادل نظر می پردازند. این نوع کنفرانس های الکترونیک در آینده رواج زیاد خواهد یافت و احتمال می رود که در مقیاس وسیعی از اهمیت کنفرانس های حضوری (که بسیار پرهزینه تر است) کاسته شود.

در طول چند دهة اخیر، مجله های علمی، در میان پژوهشگران، جایگاه ویژه ای در برقراری ارتباطات علمی ایفا کرده اند و تعداد این مجله ها در سطح جهان همواره رو به افزایش بوده است. اما با توجه به گسترش شبکه اینترنت، به ویژه در طول ۵ سال گذشته، به نظر می رسد که در سالهای آینده نتوان افزایش تعداد این مجلات را مانند سالهای گذشته انتظار داشت.

همه روزه بر تعداد پژوهشگرانی که برای انتشار نتایج پژوهشهای خود از این شبکه استفاده می کنند، افزوده می شود. آنان می توانند اطلاعات تولیدی خود را در اختیار تمامی افرادی که امکان دسترسی به این شبکه را دارند قرار دهند و از آنان نیز بخواهند، علاوه بر نظرخواهی، برایشان مدارک علمی مشابهی از همین رهگذر ارسال دارند یا با خود آنان همکاری مستمر داشته باشند[۹].

تعامل و همزیستی جهانی:
شکل گیری هویت سیال و بین سیاره ای: واقعیت این است که پیشرفت ارتباطات و تکوین جامعه اطلاعاتی فاصله ها را کم کرده و به ایجاد نوعی تشابه، به ویژه در جوانان، انجامیده است. اعضای کمیسیون توسعه سازمان ملل متحد گزارش داده اند که در گردهماییهای خود در شهرهای قاره های گوناگون، شاهد بوده اند که جوانان خیلی شبیه به هم شده اند و این شباهت، با رنگ باختن مرز جوامع و رفتن به سوی نوعی جامعه اطلاعاتی و شبکه ای، بیشتر شده است.

اما باید توجه داشت که به یمن گسترش وسایل ارتباطی و رسانه ها، جوامع مختلف اگر آگاهانه و با برنامه ریزی عمل کنند، می توانند برای تحولات مثبت از آن استفاده کنند و به نوعی همزیستی سالم جهانی نیز دست یابند.

مبارزه با مواد مخدر در سطح جهانی، حفظ محیط زیست، همبستگی انسانها، احترام به حق حیات، محترم بودن حریم زندگی خصوصی افراد، احیای حقوق مادران و کودکان، تأکید بر عدالت جهانی، گرامی داشتن کرامت انسانها و توجه به حقوق اقلیتهای دینی و اجتماعی، توسعه پایدار و اجازه مطرح شدن سایر فرهنگها و ارزشها مباحثی هستند که می توانند با بهره گیری از همین فضای موجود جامعه اطلاعاتی، وجه دیگری را در تعامل فرهنگها نشان دهند[۹].

وضعیت ایران: در داخل ایران تعداد کمی از هموطنان به رسانه های نوین اطلاعاتی و ارتباطی ، به ویژه به اینترنت و رسانه های اطلاع رسانی دیجیتال دسترسی دارند و از آگاهی و مهارت لازم برای استفاده از آنها برخوردارند. این عده کم کم دغدغه ، ذهنیت ، هویت ، شخصیت و مسائل مشابه دیگر کاربران رسانه های مذکور در سطح جهان (که عمدتا مبتنی بر دغدغه ، ذهنیت ، هویت ، شخصیت و مسائل افراد شهری غربی می باشد) پیدا خواهند کرد و در اجتماع مجازی با آنها یکپارچه و متجانس خواهند شد.

آن عده که هم ازامکانات مالی لازم و هم از آگاهی و مهارت در خور توجه برخوردارند اعضای اجتماعات مجازی شده با یکدیگر متحد و متجانس می شوند و از تعلق ملی و قومی رها می شوند و بیشتر احساس جهانی خواهند داشت تا ایرانی . از این پس بیشتر شهروندان جهانی خواهندبود و احساس تعلق و همبستگی ملی آنها کاهش می یابد. در سطح دیگر، شکاف اطلاعاتی بین ایران و دیگرکشورها به ویژه کشورهای پیشرفته غربی افزایش می یابد. جهان اکنون شاهد یک نابرابری در مهارتهای دیجیتال بین کشورهای مختلف است . نابرابری اطلاعاتی در سطح جهانی انسجام اجتماعی کلانی را که بین کشورها حاکم بود به هم می زند و این شکاف را افزایش می دهد. اکنون به نظر می رسد کشورمان برای پرکردن این نابرابریها راه درازی پیش رو دارد.

هویت دیجیتالی که محصول جامعه اطلاعاتی و اجتماعات مجازی است ، مخاطبان و کاربران وسایل نوین ارتباطی و اطلاعاتی را هدف قرارمی دهد و هویت ملی و محلی آنها به سمت هویت فراملیتی تغییر می دهد. ایرانی که به وسایل نوین ارتباطی دسترسی دارد و از مهارتهای لازم برای استفاده از آنها برخوردار است ، دردرجه اول شهروند اجتماعات مجازی است که عملا عضو آن شده است . هویتی که این هموطن پیدا می کند ممکن است با هویت ملی اش در تضاد باشد و نهایتا به کاهش انسجام اجتماعی جامعه اش بینجامد. او دیگر در یک جامعه ارگانیک زندگی نمی کند که هویت همبسته ای با این جامعه داشته باشد.

او درجامعه ای زندگی می کند که منافع اش حول دسترسی و استفاده از این وسایل سامان یافته است. این ایرانی با دیگر هموطنان از لحاظ هویتی فرق خواهد داشت . زبان فارسی دیگر برایش در جامعه مجازی هویت نمی سازد بلکه این زبان انگلیسی است که برای او هویت مشترک با دیگر کاربران این وسایل در دنیا می سازد. مهارت استفاده از وسایل نوین اطلاعاتی و ارتباطی نیز برای کاربران این وسایل هویت می سازد.

به نظر می رسد رسانه های جدید ارتباطی و اطلاعاتی تمایزپذیری و بخشی شدن را در ایران بیشتر تقویت خواهد کرد تا وحدت و یکپارچگی و انسجام اجتماعی . با وجود تلویزیون های ماهواره ای و تعداد کانال های در دسترس آن در ایران و از طرفی محدودیت کانال های تلویزیون ایران و نداشتن تنوع، سبب شده است تا گروهها، اقشار، و اقوام مختلف ایرانی بر اساس علاقه از میان کانال های ماهواره، برنامه مورد علاقه شان را انتخاب کنند در نتیجه اصل تکثر رسانه¬ای در جامعه اطلاعاتی، موجب شده تا ایرانیها به سوی تولید و مصرف اطلاعات، برنامه¬ها و کانال های مورد علاقه خود کشیده شوند و تعلق گروهی، قومی و مذهبی آنها در این انتخاب و فرایند تقویت می¬شود. به طور مثال کرد زبانها کانال هایی که به زبان کردی پخش می¬شود را انتخاب می¬کنند.

بنابراین نهایتاً تمایزپذیری بیشتر آنها با جامعه ایرانی به عنوان یک کل و افزایش تعلقات گروهی، مذهبی و قومی حاصل می شود. رسانه های ارتباطی نوین این عده از هموطنان را با آنهایی که در سطح جهان تبادل اطلاعات می کنند و تعامل دارند یکپارچه می سازد. افراد و گروهها و ملیتهای مختلف را در جامعه دیگری غیر از جوامع ملی واقعی خودشان متحد می سازد[۱].

نتیجه گیری
جامعه اطلاعاتی از یک سو چالشهایی از قبیل نابرابری اجتماعی، هویتهای جدید، تمایزپذیری و شالوده شکنی نهادهایی نظیر دولت، افزایش بیکاری، کم اهمیت شدن مرزها و از سوی دیگر اگر آگاهانه و با برنامه ریزی صحیح با جامعه اطلاعاتی برخورد شود فرصتها و امکانات خوبی برای پیشرفتهای همه جانبه و در یک کلام، رفاه مادی و معنوی برای ملتها در پی خواهد آورد. فرصتهایی چون نقش اینترنت در پژوهش، خلاقیت و علم، عامل و همزیستی جهانی: شکل گیری هویت سیال و بین سیاره ای، تمرکززدایی رسانه های دیجیتالی ، انتقال اشتغال از تولید به بخش خدمات به خصوص خدمات ارتباطی و اطلاعاتی، مشارکت در تولید و کثرت گرایی فرهنگی، پدیده چندفرهنگی و ... .

به طور خلاصه، جامعه اطلاعاتی ما را در معرض چالشها و فرصتهایی قرار می دهد که باید از فرصتهای آن استفاده کرده و با هزینه کم چالشهای آن را پشت سر گذاشت تا از ویژگیهای جامعه اطلاعاتی به نفع سعادت و رفاه عامه مردم بهره مند شد.

در ایران نیز با استفاده از فرصتهایی که جامعه اطلاعاتی دراختیار ما می¬گذارد می¬توان با چالشهای حاصل از آن مقابله کرده تا جامعه ایرانی نیز بتواند از مزایای جامعه اطلاعاتی به نحو احسن بهره مند شود.

منابع و مآخذ

۱- بهرامپور، شعبانعلی، «انسجام اجتماعی در جامعه اطلاعاتی: نیم نگاهی به وضعیت ایران»، سمینار ایران ¬و جامعه اطلاعاتی، ۱۳۸۳.

۲- کاستلز، مانوئل‌، «عصر اطلاعات‌؛ پایان‌ هزاره‌»، ترجمه‌ احد علیقلیان‌ و افشین‌ خاکباز ‌، انتشارات‌ طرح‌ نو، ص‌ ۲۸۲، ۱۳۸۰.

۳- معتمد نژاد، کاظم، «ایران و اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی»، ۱۳۸۳.

۴- نشریه علوم اطلاع رسانی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شماره ۱ و۲، ۱۳۸۲.

۵- حری، عباس ،«اطلاعات، جامعه اطلاعاتی و ساختارهای معرفتی»، گفتگو با دکتر عباس حری درباره ویژگیها و مقتضیات جامعه اطلاعاتی، ۱۳۸۳.

۶- وبستر، فرانک‌، «نظریه‌های‌ جامعه‌ اطلاعاتی»‌، ترجمه‌ اسماعیل‌ قدیمی‌، انتشارات ‌قصیده‌سرا، ص‌ ۲۰، ۱۳۸۰.

۷- رابرتسون‌، رونالد، «جهانی‌شدن‌»، ترجمه‌ کمال‌ پولادی‌، نشر ثالث‌ و مرکز بین‌المللی‌ گفتگوی‌تمدن‌ها، ص‌ ۱۲، ۱۳۸۰.

۸- کاستلز، مانوئل، «عصر اطلاعات‌، قدرت‌ هویت‌»، ترجمه‌ حسن‌ چاووشیان‌، انتشارات‌ طرح‌نو، ص‌ ۹۲، ۱۳۸۰،

۹- سعیدی، رحمان، «جامعه اطلاعاتی، چالشها و فرصتها»، سمینار ایران و جامعه اطلاعاتی، ۱۳۸۳.

۱۰- پاستر، مارک، «عصر دوم‌ رسانه‌ها»، ترجمه‌ غلامحسین‌ صالحیار، مؤسسه‌ ایران‌، ص‌ ۶۹ ـ ۶۸، ۱۳۷۷.

_ رضا حسنوی: استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر

_ _ شیدا فمی تفرشی: دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی مالک اشتر

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: 135


بنیاد آینده‌نگری ایران



سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۹ مارس ۲۰۲۴

انسان گلوبال

+ بهترین آموزش‌های یادگیری ماشین با پایتون -

+ آیا فناوری AI جای انسان‌ها را خواهد گرفت؟ -

+ شبكه ها --

+ ایران، پس از رهایی یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ نسل دهه ۸۰، دنبال تغییر نیست، خود ِ تغییره! //

+ ۳ تغییر که برای آینده محتوا و بازاریابی باید بدانید محسن راعی

+ تفكر توسعه‌خواهي دکتر شهیندخت خوارزمی

+ برترین شغل‌های حوزه کامپیوتر در سال‌های آینده  مهسا قنبری

+ صنعت چهارم و ویروس جهان‌گشا سرآغازی بر یک تحول بزرگ  مهدی صنعت‌جو

+ انقلاب صنعتی چهارم و تحولات کار در آینده  علی حسینی

+ آینده جهان از زبان مدیر عامل شرکت بنز 

+ چند نفر در جهان هنوز روزنامه می خوانند؟ میثم لطفی

+ انواع تفکر : تفکر انتقادی 

+ روش های خودشناسی : تست شخصیت 

+ مهارت مدیریت افراد هرمز پوررستمی

+ خلاصه کتاب موج سوم؛ نوشته الوين تافلر تافلر

+ انسان، زندگی و دانایی رضا داوری اردکانی

+ جهان گیری (ویروس کرونا) و نظم سیاسی، فرانسیس فوکویاما برگردان رحیم باجغلی

+ تفکر سیستمی چیست ؟ هدی ولی‌پور زند

+ امریکای دوران ترامپ و موج سوم الوین تافلر  بهروز بهزادی (روزنامه نگار)

+ ویروس کرونا بحرانی سیاسی است نه پزشکی یووال نوح هراری:بی بی سی

+ «علم» ، «امید» و «بحران کرونا» 

+ اعتماد، به انسان یا به کرونا؟ مسئله این است کرونانت

+ موقعیت پساکرونایی انسان سعید قاسمی زاده

+ بعد از عبور از كرونا، ما كجا خواهيم بود؟ 

+ معنی تازه «سواد» در قرن ۲۱ حمیده احمدیان راد

+ انواع سازمان و انواع برنامه ریزی 

+ خلاصه کتاب: جهانی شدن فرهنگ، هویت 

+ تاریخ اجتماعی رسانه‌ها؛ از گوتنبرگ تا اینترنت 

+ مهارت های اساسی یک کودک قرن ۲۱ 

+ شکاف بین نسلی رسانه ای  دکتر حجت اله عباسی

+ انواع تفکر : تفکر انتقادی  مسیر آینده

+ عصر دانش‌ و ابعاد آن‌ دکتر پرويز حاجياني

+ فوکویاما علیه فوکویاما سیدمصطفی شاداب

+ مرگ مدرسه یا آیندۀ مدرسه؟ ابراهیم مجیدی*:

+ تافلر و فلسفه ی تربیت بازسازی گرایی عبدالله افراسیابی

+ تکنولوژی در جامعه فراصنعتی 

+ دانشگاه آرمانی‌شده: ضرورت دگرگونی معیارهای قدمایی فرهیختگی 

+ آرمانی‌سازی گذشته و آینده 

+ هویت چیست؟ 

+ زنده باد انقلاب! یووال نوح هراری

+ سرنوشت آینده بشریت چه خواهد شد؟ میچیو کاکو

+ شکل زندگی در ۵۰ سال آینده 

+ شخصیت شناسی آینده نگری 

+ کتاب انسان آینده، تسخیر سیر تکامل به دست بشر میچیو کاکو

+ آن بالا قفل شده است؛ جنبش ها را از پایین بیاغازید یادداشت‌های یک آینده‌پژوه

+ ۲۱ درس برای قرن ۲۱: کتاب تازه‌ای از یووال نوح هراری 

+ نگرانی‌های ما در قرن بیست و یکم بیل گیتس

+ بمب ساعتی در آزمايشگاه  یووال نوح هراری

+ آئين اطلاعات  

+ انقلاب صنعتی چهارم و نشانه های ظهور 

+ «انسان خداگونه» در انتظار فردا فرد پطروسیان

+ نقد کتاب « آموزش و دموکراسی در قرن ۲۱» اثر نل نادینگز؛ 

+ جامعه اطلاعاتی و جنسیت سها صراف

+ پیامدهای مدرنیت آنتونی گیدنز

+ فرهنگ در جهان بدون مرز 

+ فرهنگ جهانی چیست؟ 

+ نظم نوین جهانی 

+ «انسان سالاری»، محور جامعه اطلاعاتی. 

+ از خانه‌های زیر آب تا تور گردشگری به مریخ! 

+ پیش‌بینی جزئیات زندگی انسان در دو قرن آینده. 

+ مهارت های زندگی در قرن بیست و یکم  آسیه مک دار

+ «گردشگری»صنعتی میلیارد دلاری و استوار بر پایه ی آینده نگری پیشینیانِ فرهیخته ی ما رضا بردستانی

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (3) – بخش پایانی دکتر همایون مهمنش

+ زندگی ما و زندگی آنها  علی دادپی

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (2) دکتر همایون مهمنش

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (1) دکتر همایون مهمنش

+ پیش‌بینی آینده غیرممکن شده است فرانسیس فوکویاما

+ آیندگان ما را به‌سبب کدام خطای اخلاقی ملامت خواهند کرد؟ 

+ مقدمه‌ای برای همه آینده نگری‌ها/ ضروری‌ترین علمی که در کشور ما به آن بی‌اعتنایی می‌شود رضا داوری اردکانی

+ قدرت آینده مهدی صنعت‌جو

+ از عصر اطلاعات تا عصر مولكول. مترجم : فيروزه امين

+ تفاوت‌های حیرت‌انگیز فرزندان 

+ عجیب‌ترین قوانین ترافیکی دنیا> از جریمه خودروهای کثیف تا منع راندن خودروی مشکی در روزهای خاص 

+ فناوری‌های مورد استفاده در جنگ‌های آینده چه خواهند بود؟ 

+ موج فراصنعتی چه کسانی را خواهد برد هرمز پوررستمی

+ مدیریت استراتژیک پورتفولیو پروژه ها در هلدینگها و سازمانهای بزرگ  

+ ضرورت آینده پژوهی و نگاه به آینده به عنوان نقش برجسته روابط عمومی نوین 

+ تکنولوژی علیه تبعیض اندرو فینبرگ

+ آیا فکرعبور جایگزین رمز عبور می شود​​​​​​​ سید محمد باقر نوربخش

+ جامعه اطلاعاتی, دگرگونی تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و تحول در روابط انسانی۲ 

+ جامعه اطلاعاتی, دگرگونی تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و تحول در روابط انسانی 

+ نمایش زندگی اجتماعی در جامعه اطلاعاتی  مانا سرایی

+ سخنرانی بیل گیتس درباره بیماری‌های فراگیر، بهداشت جهانی و حملات بیولوژیکی حمیدرضا تائبی

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات دکتر امین گلستانی

+ روندهای علم و فناوری در سال 2017 حمدرضا میرزایی

+ دو گروه از جوانان در برابر « قانون کار » ونسا پینتو برگردان سعید جوادزاده امینی

+ اندیشیدن به آینده نظریه اجتماعی: آری به جامعه‌شناسی محمدرضا مهدیزاده

+ نقش جامعه اطلاعاتی در تحولات فرهنگی 

+ تحلیل اقتصادی آزادی دکتر محسن رنانی

+ آیا در کارها حضور بشر لازم است؟ 

+ آینده‎پذیری: چالش اساسی آینده‎پژوهی در جهان در حال توسعه. 

+ اثرات اقتصادی جامعه اطلاعاتی در جهان 

+ چگونه انسان‌ها از صد درصد توانایی مغز خود استفاده می‌کنند حمیدرضا تائبی

+ آیا اینترنت اشیا ما را به ابر انسان تبدیل خواهد کرد؟ حمیدرضا تائبی

+ آیا سیاست می تواند از قرن 21 جان سالم به در ببرد؟. کنت میناگ

+ آینده، اکنون است ـ بخش اول آرش بصیرت

+ آینده، اکنون است ـ بخش دوم آرش بصیرت

+ سیاست‌گذاران همه کشورها خواهد بود. 

+ جهانی شدن و آموزش و پرورش 



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995