روزنامه گاردین در مقاله ای تحلیلی با عنوان «Are scientists easy prey for jihadism?» به قلم «Paul Vallely» به بررسی آماری و تحلیلی تحصیلات افرادی پرداخته است که جذب داعش و سایر گروه های تکفیری می شوند.
تصویر متعلق است به «سیف الدین رزقی» تروریست مسئول قتل گردشگردان در ساحل شهر«سوسه» در تونس که فوق لیسانس مهندسی برق دارد.
وبگاه جماران به ترجمه این مطلب پرداخته است که در ادامه می توانید به نقل از جماران، این مقاله را مطالعه کنید. این ترجمه کل متن را در بر نمی گیرد و با متن اصلی تفاوت هایی دارد:
یک پژوهش تأکید می کند که می کند که شیوه «سیاه و سفیدی » که تروریست ها با آن به جهان نگاه می کنند، نیازمند«ذهنیت مهندسی» است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه گاردین در تحلیلی نوشت:چه نوع اشخاصی تبدیل به تندرو و تروریست می شوند؟به عبارتی بهتر و مشخص تر این افراد چه نوع آموزشی می بینند؟اکثریت فارغ التحصیلانی که به گروه های تروریستی پیوسته اند مهندسی،علوم یا پزشکی خوانده اند.یکی از پژوهش ها نشان می دهد که شاید تک و توک کسانی در میان تروریست پیدا شوند که جامعه شناسی یا هنر خوانده باشند.این دیدگاه می تواند نتایج بسیار مهمی داشته باشد.
بر اساس تحلیل«دیه گو گامبیتا»که در سال ۲۰۰۷ انجام داد و در سند «مصونیت عقل»که سند جدیدی است و توسط شورای فرهنگی انگلیس منتشر شد تقریبا نصف تندروها(۴۸٫۵ درصد)که در خاورمیانه و شمال آفریقا جذب گروه های تندرو شده اند،تحصیلات بالا داشته اند.۴۴ درصد از این افراد مدرک شان در زمینه مهندسی است این در حالی است که این میزان در میان تندروهای جذب شده غربی ۵۹ درصد است.
یک پژوهش درباره تروریست ها در تونس-همان جایی که یک مهندس برق در ماه ژوئن گذشته حمله تروریستی انجام داد-همین نسبت را تقریبا نشان داده است.همچنین در میان ۱۸ جهادی انگلیسی که در حملات تروریستی دست داشتند هشت نفرشان مهندسی یا تکنولوژی خوانده اند و چهار نفر علوم،داروسازی و ریاضی در دانشگاه خوانده اند و فقط یکی از آنها در رشته جامعه شناسی تحصیل کرده است.
همانطور که «مارتن روز»مشاور شورای فرهنگی انگلیس در امور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می گوید،همه اینها تصادفی نیست.گزارش مارتن روز به نام«مصون کردن عقل»مجموعه گسترده ای از دیدگاه ها را برای حمایت از این دیدگاه که علوم در تعمیق اندیشه انتقادی در مقایسه با تاثیر مناقشاتی که تخصص های هنری دارند،شکست می خورند گرده آورده است.روز مفهوم «عقلانیت مهندسی»را ایجاد کرد،امری که باعث می شود دانشجویان علوم شکار آسانی برای جذب کنندگان نیرو برای گروه های تروریستی شوند.
این گزارش به مجموعه ای از پژوهش های دانشگاهی و پرونده سازمان اطلاعات انگلیس استناد می کند که نیروهای جدیدی که جذب گروه های تروریستی می شوند بسیار عالی توصیف می کند، آنها افرادی«باهوش و کنجکاو هستند اما درباره قدرت پرسش نمی کنند.»
روز می گوید که فرهنگ تدریس علوم همیشه بر شیوه درست و نادرست یا حق و باطل تکیه می کند و همین امر توان دانشجویان علوم و مهندسی در زمینه رشد مهارت های پژوهش انتقادی را نابود می کند.روز تاکید می کند که این فقط محدود به دانشجویان عرب نمی شود زیرا برخی گزارش ها از جذب شدن دانشجویان پزشکی انگلیسی خبر می دهند.
این اختلال در نتیجه دعوت «ابوبکر البغدادی»رهبر گروه تروریستی داعش در سپتامبر ۲۰۱۴ از قضات،پزشکان،مهندسان و افراد دارای مهارت نظامی و اداری برای پیوستن به آن چه «خلافت»نامید،به وجود آمد.بی تردید داعش به مهندسانی در زمینه نفت و ساخت بمب نیاز دارد اما بیشتر مهندسانی که جذب داعش شدند نقش های غیرتکنولوژیک به آنها واگذار شد.
چه بسا این مساله بازتاب یک واقعیت در جهان عرب است،و آن این است که دانشکده های پزشکی،مهندسی و علوم طبیعی-به ترتیب-دانشکده هایی هستند که اکثر دانشجویان برتر را جذب می کنند زیرا به شکل سنتی به کارهایی با جایگاه اجتماعی بالا و پول ساز منتهی می شوند.
با وجود آن،روز می گوید که نزدیک به ۷۰ درصد از دانشجویان در خاورمیانه و شمال آفریقا جامعه شناسی می خوانند.با وجود این واقعیت که کیفیت تحصیل در این تخصص های دانشگاهی اندک است اما روش آموزشی که دنبال می شود-و نیاز به تفسیر و بحث دارد-مخالف شیوه سیاه و سفید است که گروه های تندور دنبال می کنند.چه بسا همین دلیل اصلی حذف تخصص های باستان شناسی،هنرهای زیبا،حقوق، فلسفه، علوم سیاسی، ورزش و ادبیات از دانشگاه ها در مناطق تحت اشغال داعش است.
در هر صورت،این مساله چندان عجیب به نظر نمی رسد.در سال ۲۰۰۳ گزارش سازمان ملل در زمینه توسعه انسانی اشاره کرد که روش های آموزش در کشورهای عربی به تسلیم،اطاعت،تن دادن و تبعیت به جای تفکر انتقادی آزاد تشویق می کنند.
اما اگر این درست باشد ما را به سمت کجا می کشاند؟روز شورای فرهنگی انگلیس-موسسه ای که توسط انگلیس حمایت مالی می شود و به انتشار فرهنگ انگلیس در سراسر جهان اقدام می کند-پیشنهاد می کند که باید در اصلاح آموزش و «افزودن ویژگی انسانی»به تدریس تخصص های علمی و تکنولوژیک مشارکت کرد.این آموزش می تواند همه دانشجویان را به تفکر و پرسش وا دارد پرسش هایی درباره قدرت،علم،سیاست یا دین.