شعری به یاد ندا، شهید آزادی
تُف! چه خفقانی!
چه سخت است سکوت کردن و لب برنیاوردن . چه سخت است گریستن در جهانی دیگر در فراسوی مرزها و دور از مام میهن. میهنی که خبرهای جهان می گویند " روز هایش نیز سیاه شده و غرق به خون " . آری چند شب شادی و بزم جوانان وطن را دیدم. همین 10 روز پیش بود انگار. بزم شادی هم نسلانم که در میانه میدان به رقص درآمده بودند و گلبانگ سربلندی بر آسمان می زدند. دست در دست و شانه و شانه غریو " امید " شان عرش را به لرزه درآورده بود. سبزینه پوش بودند انگار. اما قاصدک سیه پوش به من گفته بود و در گوشم زمزمه کرد که بی ثمر است اما من نشنیدم و نخواستم باور کنم. اما عاقبت الامر سخن او بر پیشانی ام کوبیده شد.
در این یکی دو هفته ، شب ها میخکوب شده بودم و خبر ها را پی می گرفتم . با سکوتی بر لب و تنها می خواندم و می شنیدم و می دیدم . گاه می گریستم گاه چشمانم به دور دست ها دوخته می شد در اتاقی که کران تا کرانش کتاب تاریخ معاصر است و من به نوشتن مشغول. هر چند که تاریخ بسیارانند مثال هایی که مردمانی اندر طلب تغییر به ماتم نشسته اند . اما امشب گریستنم نوعی دیگر بود .صفحه های تلویزیون پرپر شدن صورت معصوم " ندا " دخترک هموطنم را نشان می داد. که پدرش در کنار به زانو نشسته بود و فریاد می زد " ندا، نترس ! ندا ! " اما عقربه های بی رحم و جلاد زمان بگذشت و چشمان ناباور دخترک معصوم که صورتش خونین بود برای همیشه بر سنگفرش خیابان بسته شد. آنگاه بود که های های گریه ام بلند شد. شاید می خواست در آخرین جمله اش بگوید " تف بر این گلوله ! " .... یا بگوید " می خواهم فریادی بزنم و هواری بکشم : من دچار خفقانم خفقان! " گویا کسی نشنید صدایش را اما " به گوش هر که در عالم رسید آواز " پنهانش. رنگ رخساره اش خبر داد از حال نهانش. دختری که فلسفه خوانده بود. در کنار جوانانی که فقط یک مشت تغییر می خواهند نه خون و خشونت و گلوله، می خواست فریادی بزند اما گلوله حنجره این قناری زیبا را نشانه گرفته بود!
شعرهای شاملو در ذهنم می گذشت اما یاد آن هنگام بودم که ترجمه مجموعه شعری از آمریکای لاتین سروده " پی . آر . سالونیا" را نزد او برده بودم تا نظر دهد و مقدمه ای بر آن بنویسد و آخرش اجل مهلت نداد و چاپ نخست کتاب به او تقدیم شد . این اثر، گفته‌ها و اندیشه‌های یک زندانی است که در کشوری خفقان‌زده ،با وجود خودکامگی، حرف آزادی و دمکراسی را باز می‌گوید. نمی دانم چطور شد که این کتاب را گشودم و با صدای هق هق و بغض در گلو در کنار شمعی روشن به یاد ندا و دیگر جوانان پر امید خواندم . ورق زدم و خواندم. گویی شعر هم گاهی مانند موسیقی است و هر برداشتی را می توان از آن کرد. به مملکت من ارتباط دارد یا نه ، نمی دانم اما هرچه بود ، تسکین ده دل بی قرارم بود. ...
به امید فرا رسیدن آرامش و زندگی و شادی در سرزمینم که هرگز عزایش نبینم این شعر را می آورم. شب از نیمه گذشته است اما راستی در یادداشت های تاریخ چگونه بنویسم این روزها را. چون روایت کنم ؟ از هر چیزی گریز هست از رستاخیز تاریخ نمی توان گریخت.
--------------------------------------------------------------------------------------
در این شب عبوس، دراز و دلگیر، پر از سکوت،
چه آشوبها و چه فغانها و نالهای مرگ!
همه مانده در گلو تنگ تنگ!
در این خلوت سیاه و تلخ خواهم که های های گریه سر دهم!
گریستنی پر سوز،
اما نهانی،
به سوی دریچه نگاهم دوخته شده و چشانم زاشک،
رنگ باخته
و دلم ز انبوه عقده‌ها تار گشته!
با نم‌نم باران بدون رنگ، با تراویدن قطره قطره
اشکهای سرد
نه جائیست که بنالم،
نه رهگذری است که بشنودم
و نه غمخواری و همره و همدلی است،
تا حس کند این درد سوختنم را
من اسیر پرشکسته دام سیاه ظالم منحوسم
هوای پر زدنی است
و انتظار شکفتنی ...
من گداخته و شکسته استخوان،
پر سوخته و نیمه جان
در بستری به لخته‌های خون آرمیده‌ام!
که واپسین حسرت پرواز مانده بر دل پر زخم خونینم!
آری! در این ویرانه بدون آشیان دیر مانده‌ام ...
و گردنم یوغ ارباب آویخته گشته
و صدفم،
به یغما و تاراج برده شده
و حرمتم پایمال ... هیهات! هیهات!
هراس و وحشت است کابوس شبهای ما؛
نیزه و پوتین است مهمان روزهای ما؛
چوبه‌دار و شمشیر است پذیرای زبانهای ما؛
نیش زهرآگین و کنایه جگر سوز است نان
سفره‌های ما؛
خودم هم نمی‌دانم چه می‌گویم؟ ...
برای که می‌گویم؟ ...
چرا می‌گویم؟ ...
شاید پر توقع باشم از خویشتن و
بی توقع از دیگران ...
اما نه!
مبادا فاش شود!
کسی نفهمد!
هماره لب خاموش و بسته چشم،
در این روزگار ...
روزگاری که مولود فریب خوردن ماست !
-----------------------------------------------------
شب بیداری و عصیان است
در کمین پرگشودن صبح این ظلمت ماندن
به انتظار رفتن او
این است آرزوی کاشته شده
در سینه خوش غیرتان روزگار من
این است آرزوی حک شده
در کتیبه گمان سرداران روزگار من
در آبشخورشان آبی نخواهند
الا به خون
چشم به خلق نکنند
الا به سنگ کوفتن
نوازشی نکنند
الا به زبان بریدن
نخسبند
الا در قربانگاه خود و تباهی مردمان
نفهمند و ندانند و نخواهند
چیزی جز به گلوله بستن !
این است آیین اهل شمشیر و نیزه
این است آیین پریشان گویان کوسه صفت
ارابه رانهای ولگرد در جاده مبهم و تاریک
کاخ منحوس استبداد......
تا کی باید
بوی تعفن بارش مشامم را بیازارد؟
تا کی باید
چهره کریه اش را در برابر چشمانم بنمایند ؟
تا به کی باید
صدای گوشخراشش
مرا بترساند ؟ بلرزاند ؟
نه تاب نگاه مفرت بارش را دارم
نه توان تحمل زبان خشمش را
در درونم آتشی افکنده
آتشی که ز ظلم او چنین شعله ور گشته
مگر نمی داند نفرت
اعتراض و قیام می آفریند؟
قیامی که شاید دیواره کاخ استبدادش را فرو ریزد
آری قیامی می باید
ببین در عین بلاهت خویش چگونه تکفیر می کند؟
حکم می راند ؟
موعظه می کند؟
چه آینده شومی در انتظار است ؟
نمی دانم
تف! چه خفقانی
---------------------------------------------------------------------------------------
مرگ دیکتاتور / The ruin of Dictator / ترجمه : عرفان قانعی فرد / چاپ ۲ – نشر دادار ۱٣٨۲ – تهران .
نویسنده از بدبختی‌ها و بی‌عدالتی‌ها، با استهزا دیکتاتور را نقدمی‌کند و به افشاگری می‌پردازد و سرفصل‌های آن عبارتند از:
کاخ منحوس، طبل هرج و مرج،باران وحشی، آب ته مانده کوچه، تعفن گل مسخ می‌شود، جزیره کهنه‌تمساح، نوای ارکستر دیکتاتور، معنی میلاد، فردایی هست و..
مترجم نثر موزون این ترجمه را به احمد شاملو و کاظم کردانی تقدیم کرده است.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان