اگر نگاهي به عکس هاي ماهواره اي کره زمين که در شب گرفته شده، بيندازيد با صحنه جالبي مواجه مي شويد؛ دنيايي متفاوت که با ميليون ها چراغ در دل سياه کهکشان مي درخشد.
اگر نگاهتان را کمي به پايين بچرخانيد؛ يعني درست در جايي که قاره آفريقا قرار دارد، بدون درنگ اين جمله از ذهنتان مي گذرد: «چه قاره تاريکي، اينجا هيچ شهر و آبادي وجود ندارد». تصور شما تا حدي درست است، زيرا آفريقا کمترين سهم را از زندگي تجملاتي امروز و شهرهاي رنگارنگ و نوراني دارد، اما اگر از اين شرايط به اين نتيجه رسيده ايد که مردم آفريقا يک زندگي کاملاابتدايي دارند و از فناوري بويي نبرده اند، سخت در اشتباه هستيد.
اين دنياي مرموز با تمام کمبودهايش مهد اختراعاتي است که گاه بسيار جلوتر از کشورهاي پيشرفته اروپايي و آمريکايي قرار دارد. آفريقا نقشه اي است از نوآوري ها که با استفاده از آن براحتي مي توان آينده اختراعات را پيش بيني کرد. نبود ساده ترين امکانات مانند برق در اين قاره علت اصلي شکوفايي ابداعات است. ما در مورد قاره اي صحبت مي کنيم که هوشمندترين تلفن همراه آن نوکيا 1100 است، شايد تعجب کنيد، ولي اين گوشي در آفريقا بسيار هوشمندتر از آيفون و گوشي هاي اندرويدي رنگارنگ عمل مي کند.
نياز، مادر اختراع
اگر به سواحل دنيا مانند شهر هاي جنوبي کشور خودمان سفر کرده باشيد با استوانه هاي بزرگي در کناره هاي ساحل مواجه مي شويد که دو به دو به هم وصل شده است. اين استوانه هاي چهار وجهي dolos نام دارد که يک سد مطمئن براي حفظ امنيت بنادر است، اما سوال اين است که چرا اريک مريفيلد، مخترع گمنام آفريقايي dolos را اختراع کرد؟
اريک مريفيلد معروف ترين مخترعي است که احتمالاتا به حال درباره او نشنيده ايد! سال 1963، توفاني در يک شهر کوچک به نام لندن شرقي در آفريقاي جنوبي، بندر شهر را خراب کرد و در حالي که اريک، بازي فرزندان خود را تماشا مي کرد، با استفاده از استخوان هاي گاو نر که dolosse ناميده مي شود، ايده dolos را به وجود آورد. امروزه از اين سازه هاي بتوني در تمام بندرهاي دنيا به عنوان موج شکن استفاده مي کنند. اقتصاد کشتيراني جهاني هرگز بدون اين فناوري آفريقايي
امکانپذير نبود.
نکته: نگاه متفاوت قاره سياه به فناوري باعث شده اختراعات واقعي در اين قاره به وقوع بپيوندد و کسي به فکر ابزارهاي جديد و آخرين مدل نباشد و مردم در کشورهاي آفريقايي به دنبال حل مشکلات واقعي هستند
نگاه متفاوت قاره سياه به فناوري باعث شده اختراعات واقعي در اين قاره به وقوع بپيوندد و کسي به فکر ابزارهاي جديد و آخرين مدل نباشد، در حالي که در ديگر مناطق دنيا مردم بيشتر از توليد محصولات جديد صحبت مي کنند. مردم در کشورهاي آفريقايي به دنبال حل مشکلات واقعي هستند و اين اجبار بيروني است که آنها را مجبور به چنين کاري مي کند و هر حرکتي براي برطرف کردن يک نياز است. هنگامي که چنين مردمي مشکلي را حل مي کنند، همزمان مشکلي از مشکلات تمام دنيا رفع مي شود.
هوشمندي با حداقل امکانات
در آمريکا مردم از امکان استفاده از تلفن همراه به جاي عابر بانک ها براي پرداخت هزينه هاي متفاوت بسيار شگفت زده شده اند. اين درحالي است که در آفريقا از ابتدا نيازي به کارت اعتباري نبود و از حدود 12 سال پيش با استفاده از تلفن هاي همراه از طريق سيستم پيام کوتاه شهروندان مي توانستند قبوض خود را پرداخت کرده و از مغازه هاي مختلف خريد کنند يا حتي هزينه هاي مدرسه کودکان خود را بپردازند. هر روز مبلغي حدود 25 ميليون دلار از طريق سيستم M-Pesa در آفريقاي جنوبي جابه جا مي شود و 40 درصد از توليد ناخالص داخلي کشور کنيا از طريق اين سيستم و با تلفن هاي همراه انتقال مي يابد.
سرويس M-Pesa تنها يک برنامه براي تلفن همراه نيست. در واقع اين سيستم خود يک تلفن همراه هوشمند براي مردم آفريقاست. آفريقايي ها با اين فناوري توانسته اند مشکل انرژي را کاهش دهند که از مهم ترين دغدغه هاي اين قاره است. با استفاده از چنين تلفن همراهي حتي مي توان ايميل زد و راديو گوش کرد.
بسياري از مردم از آيفون و گوشي هاي اندرويد، ويندوزفون و بلک بري استفاده مي کنند، اما کمتر کسي از فناوري pay as you go خبر دارد. اين ايده، 15 سال پيش توسط شرکتي به نام Vodocam در آفريقا معرفي شد و اکنون يکي از نيروهاي برتر در فعاليت هاي اقتصادي دنيا به شمار مي آيد. پيش از اين که درباره نوآوري در آفريقا که اساسا بر مبناي نياز به وجودآمده صحبت کنيم، بهتر است به چند مثال در اين زمينه دقت کنيد.
طلايي به نام تلفن همراه
شهري مانند ژوهانسبورگ به شهر معدن ها شهرت دارد و روي طلاواقع شده است، اما طلاي امروز در اين شهر تلفن همراه است. بسياري از شهرها و صنايع در زمان هاي قديم حوالي ريل هاي قطار ساخته شده است و قبل از آن هم رودخانه ها محل مناسبي براي شکل گيري شهرها بود؛ يعني دو عامل اصلي براي ارتباط سريع تر، اما امروز ارتباط شکل ديگري به خود گرفته است و روش هاي الکترونيک حرف اول را مي زند. در چنين شرايطي اين يک واقعيت است که طلاي امروز تلفن همراه است و اين دستگاه بسياري از اتفاقات را ممکن مي کند.
بديهي است قاره اي که هميشه از معدن هاي طلامملو بوده است، از طلاي نوين نيز غافل نمي شود. از همين رو در کنيا سرويسي به نام iCow راه اندازي شده که اطلاعات بسيار مهمي در مورد نحوه نگهداري از لبنيات را آموزش مي دهد. صنعت لبنيات در اين کشور 463 ميليون دلار است که تفاوت يک کشاورز خرده کار و يک مزرعه دار در چند ليتر شير است. اگر کسي بتواند اين اختلاف را بپيمايد، مي تواند از فقر نجات پيدا کند. اين کار به سادگي با استفاده از تلفن همراه صورت مي پذيرد. حتي اگر برق نيز وجود نداشته باشد، مي توان ادامه داد، زيرا راه هاي زيادي براي رسيدن به برق وجود دارد. چندي پيش يک مخترع کنيايي به نام ويليام کاموامبا با استفاده از قسمت هاي دوچرخه هاي قديمي، آسياب بادي ساخت. کاموامبا قصد دارد تا سيستم انرژي خورشيدي و صنعت برق را در آفريقاي شمالي بازسازي کند تا باز هم اين قاره فاصله خود را با مصرف گرايي بيشتر کند.
پيش بيني هاي بيل گيتس
چندي پيش موسس شرکت مايکروسافت که اکنون دوران بازنشستگي خود را سپري مي کند، در يک اظهارنظر جالب، سال 2035 را نقطه پايان فقر جهاني دانست. اين پيش بيني با توجه به بحران هاي اقتصادي اين روزهاي جهان شايد تا حد زيادي عجيب باشد، اما او که خود بتازگي براي پانزدهمين بار در 20 سال اخير با ثروتي حدود 76 ميليارد دلار عنوان ثروتمندترين فرد دنيا را کسب کرده، بي شک رمز و راز اقتصاد جهاني را خوب مي داند. او دليل اين تحول را پيشرفت فناوري دانسته و معتقد است تجارت هاي الکترونيک به اقتصاد اول جهان تبديل خواهد شد. فقط کافي است بستر مناسبي براي ورود به اين کارزار براي همه آماده شود. بيل گيتس براي تحقق اين پيش بيني فقط به صحبت کردن اکتفا نکرده، بلکه سال هاست فارغ از شرکت مايکروسافت فعاليت هاي خيرخواهانه اي در کشورهاي فقير براي ايجاد زمينه اي مناسب انجام مي دهد. در چنين محيط هايي به علت محدوديت هاي موجود کشش به اقتصادهاي نوپا بيشتر از هر چيزي است. به نظر خالق ويندوز، فناوري مرزهاي جغرافيايي را از بين مي برد و براي همين تمام کشورها سهم مشترکي در پيشرفت جهان خواهند داشت.
ايران و فناوري هاي اس ام اسي
در چند سال اخير سرويس هاي پيام کوتاه يا همان SMS Base soloution به سرويس تلفن همراه کشور وارد شده است و اکنون کاربران تلفن همراه به سرويس هايي مانند Vas و Ussdدسترسي دارند. يکي از بهترين امکانات بانکداري الکترونيک، استفاده از کدهاي ussd روي تلفن همراه است. اين سرويس در هر جا و هر لحظه مي تواند بدون نياز به اينترنت شما را در انجام کارهاي بانکي ياري دهد. ويژگي اصلي ussd اين است که با ابتدايي ترين گوشي ها هم کار مي کند و به گوشي هاي نيمه هوشمند نيازي نيست. البته اين سرويس و ديگر سرويس هاي اس ام اس بيس هنوز در ابتداي راه است و زيرساخت هاي لازم آنها در ايران به طور کامل اجرا نشده، اما اين يک قدم بزرگ در راستاي عبور از مصرف گرايي است، مانند همان چيزي که در آفريقا سال هاست اتفاق افتاده. يادتان باشد لازم نيست حتما تمام ساعت شب را پاي تلويزيون مدرن و بزرگ خود فيلم تماشا کنيد يا با آخرين تبلت توليد شده شرکت اپل مشغول بازي پرندگان خشمگين باشيد تا خلاقيت و فناوري را از نزديک لمس کنيد.