یک روز صبح در شهر توکیو، دکتر الکس شواتزکف در دفتر کار خود نشسته و با حالتی اخم آلود طرح دانشجوی خود را بررسی می کند. درست در همان زمان، او هزاران کیلومتر آن سوتر در ایالات متحده، در حال صحبت با همکارش است. چنین چیزی چگونه ممکن است؟
دکتر شواتزکف فقط یکی از هزاران نفری است که می تواند همزمان در چند مکان حضور داشته باشد و کارهای مختلفی را همزمان انجام دهد. زیاد تعجب نکنید. خبری از جادو و جنبل نیست و با یک داستان علمی ـ تخیلی هم سروکار ندارید. نوعی فناوری دیجیتالی این امر را ممکن ساخته است. دکتر شواتزکف و همکارانش در موسسه ملی علوم ایالات متحده نوعی همزاد دیجیتالی هوشمند و متحرک پدید آورده اند که می تواند طیف گسترده ای از اطلاعات ـ اعم از دانش تخصصی تا حرکات ظریف صورت ـ را بروز دهد و وقتی حضور ندارد، از طریق نمایشگر رایانه، با دیگران تعامل داشته باشد.
با پیشرفت در ساخت بدل مجازی، شاید بزودی شما هم از مزایای داشتن همزمان چند تا از آنها بهره ببرید. در واقع این امکان فراهم می شود تا کپی های دیجیتالی از خود بسازیم تا وقتی نمی توانیم در جایی حضور فیزیکی داشته باشیم، از این بدل ها استفاده کنیم. با استفاده از این فناوری قادر خواهیم بود ویژگی های شخصی و علائق خود را به این بدل ها دهیم تا کارهایی نظیر به روز رسانی محتوای شبکه اجتماعی ما را انجام داده، حتی گفت وگویی با دیگران ترتیب دهند.
البته این همزادهای دیجیتالیی دقیقاً همانند انسان نیستند، بلکه همچون شخصیتی ساده و به طور بالقوه کاربردی هستند. اگر کاربرد آنها گسترش یابد، می توانند به ابزاری برای برقراری ارتباط بین افراد و نیز انجام برخی کارهای دیگر تبدیل شوند. این موضوع سبب صرفه جویی در زمان شده، بدین شکل دیگر نیازی نخواهد بود برخی کارهای خسته کننده را انجام دهیم و حتی شاید این بدل ها موجب تلطیف رفتار افراد شوند. حال نسخه دیجیتالیی شما چگونه است و اصلاً دوست دارید چگونه باشد؟
فناوری ایجاد همزاد دیجیتالی می تواند ساده یا بسیار پیچیده باشد. برنامه های پاسخ خودکار به ایمیل، شکلی بسیار ساده و ابتدایی از این نسخه های بدل دیجیتالی برای ما هستند. این برنامه ها پس از دریافت ایمیل، پیغام خاصی را به فرستنده آن ارسال می کنند.
یکی از اولین گام ها برای پیش بردن شبیه سازی شخصیتی، اواخر دهه ۹۰ در آزمایشگاه زیراکس کالیفرنیا روی داد. پژوهشگران این آزمایشگاه می کوشیدند یک شخصیت مجازی شبه هوشمند ایجاد کنند. این شخصیت مجازی قرار بود کارهایی نظیر صحبت با ملاقات کنندگان مجازی فرد مورد نظر را انجام دهند و پیام هایی را به آنها داده و از آنها دریافت کنند، اما نتیجه طرح بسیار ساده بود و گفت وگوها تفاوت زیادی با گفت وگو دردنیای واقعی داشت.
مدت های مدیدی است که بسیاری از پژوهشگران، استفاده از هوش مصنوعی را تنها راه ممکن برای ایجاد یک شخصیت مجازی می دانند. البته هوش مصنوعی آن قدر پیشرفت نکرده که تمام رفتارهای پیچیده انسان را شبیه سازی کند و برای این که بتواند از پس این کار برآید، بی شک سال های زیادی طول خواهد کشید، اما بتازگی این نتیجه به دست آمده است که در محیط دیجیتالی امروز، نشان دادن همه جنبه های یک انسان ضروری نیست. درست است که نمی توانیم ماشین ها را طوری برنامه ریزی کنیم که قادر به تفکر باشند، اما می توانند کارهایی مشخص را انجام دهند.
● هویت مجازی
برای بررسی این که این فناوری کجا و چگونه مفید واقع می شود، بهتر است ابتدا به بررسی این مساله بپردازیم که هویت یک فرد چگونه در اینترنت به نمایش در می آید. هر کاربر معمولی اینترنت، یک خودِ دیجیتالی دارد که از کنار هم قرار دادن ویژگی های بیان شده از سوی او در شبکه های اجتماعی، وب سایت های تخصصی، اظهار نظرهایی که درباره مطالب مختلف در اینترنت دارد و غیره شکل می گیرد. البته انسان ها با توجه به شرایط، خود را به گونه ای دیگر ابراز و معرفی می کنند. به عنوان مثال، نوع رفتار ما در محل کار با رفتاری که در یک مرکز تفریحی داریم، متفاوت است. ارتباطات دیجیتالی شاید به نوعی تشدید کننده این ویژگی باشد، زیرا یک انسان به شکلی محدود تر می تواند خود را در اینترنت نشان دهد.
همزادهای دیجیتالی دقیقاً همانند انسان نیستند، بلکه شخصیتی ساده و کاربردی هستند که می توانند به ابزاری برای برقراری ارتباط بین افراد و نیز انجام برخی کارهای دیگر تبدیل شوند
انسان ها با این زیر مجموعه های هویتی خود همانند عروسک رفتار می کنند. یعنی مواقعی که به آنها نیازی ندارند، آنها را رها می کنند. نکته دقیقاً همین جاست که بسیاری از پژوهشگران و شرکت ها دریافته اند، این عروسک ها را می توان طوری برنامه ریزی کرد که مواقعی که حضور نداریم، به شکل مستقل فعالیت داشته باشند. لزومی ندارد تمام ویژگی های یک انسان را شبیه سازی کرد، فقط کافی است یک هویت مجازی ساخت که البته این کار نیازی به هوش مصنوعی پیچیده و کار زیاد ندارد.
به عنوان مثال، وب سایت rep.licants.org که از طریق هنرمندی به نام ماتیو چروبینی شکل گرفته، به ما امکان ساخت یک «خود در رسانه اجتماعی» را می دهد و لذا مواقعی که نیاز است، می تواند در شبکه های اجتماعی جایگزین مان شود. ابتدا اطلاعاتی نظیر موقعیت مکانی، سن و موضوعات مورد علاقه خود را به آن می دهید. سپس این سایت، به بررسی و تحلیل آنچه در شبکه های اجتماعی مختلف قرار داده اید، پرداخته و با بهره گیری از این داده ها، به جای شما در شبکه های اجتماعی مطلب ارسال می کند.
این فناوری شاید روزی جایگزین افرادی شود که از سوی سیاستمداران و هنرپیشگانی که وقت کافی ندارند، استخدام شوند تا از طرف آنها در شبکه های اجتماعی حضور یابند. البته خیلی ها هم از نرم افزارهایی که کاری مشابه انجام می دهند بهره می برند. به عنوان مثال، نرم افزاری که یک پیغام تشکر را به کسانی ارسال می کند که شما را در شبکه های اجتماعی دنبال می کنند. کسانی که این پیغام را دریافت می کنند، گمان می کنند این پیغام واقعا از سوی خود شخص نگاشته و ارسال شده است.
البته این شخصیت های مجازی را می توان تکثیر کرد. به عنوان مثال، بتازگی یک شرکت استرالیایی، این امکان را در اختیار کاربرانش قرار می دهد تا نسخه هایی دیجیتالی از خود ایجاد کرده، با دیگران از طریق متن ارتباط برقرار کنند و در ضمن، یک تصویر از خود را به نمایش درآورند. این کپی ها می توانند به پرسش هایی همانند پرسش هایی که در رزومه کاری پرسیده می شود، پاسخ دهند. برای این که این شخصیت مجازی هر چه بیشتر شبیه فرد شود، این شرکت از روشی جالب بهره می برد. بدین صورت که ابتدا کاربران به یک تست سی سوالی درباره شخصیت خود پاسخ می دهند و بدین صورت مشخص می شود که شخصیت مجازی باید به عنوان فردی درونگرا ظاهر شود یا برونگرا.
شاید تا چند سال آینده، این شخصیت های مجازی ساده، تبدیل به آواتار شوند. آواتار عبارت است از نسخه متحرک دیجیتالی انسان. تاکنون از آواتار در بازی های رایانه ای استفاده می شد، اما شواهد حاکی است که در آینده آواتارها در زندگی روزمره نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در یکی دو سال گذشته، شرکت اَپل، چند گواهی ثبت اختراع و مالکیت معنوی برای استفاده از آواتار در شبکه های اجتماعی و تله کنفرانس ها به نام خود ثبت کرده است. شرکت مایکروسافت نیز به این مقوله علاقه نشان داده و در حال بررسی این است که چگونه از ابزار رصد حرکت موجود در کینکت (فناوری موجود در کنسول های بازی ایکس باکس) برای تشخیص چهره کاربر و ایجاد آواتار با آن بهره گرفت. این شرکت همچنین بر آن است تا آواتارهایی را که میلیون ها نفر در بازی های ایکس باکس از آن استفاده می کنند، به سیستم عامل ویندوز هم گسترش داده تا کاربران معمولی رایانه هم بتوانند از آن استفاده کنند.
پرسش اینجاست که آیا می توان آواتار ها را خودکار کرد تا به شکلی مستقل عمل کنند؟ چنین کاری امکان پذیر است. درواقع این اتفاق قبلا در دنیای بازی های دیجیتالی روی داده است. کاربران بسیاری از نرم افزارهای هوشمند برای کنترل آواتارهایشان در مواقعی که حضور ندارند، بهره می برند. به عنوان مثال، در برخی بازی ها، کاربران از آواتارهای خودکار خود برای مبارزه با حریف استفاده می کنند.
همین هدف بود که موسسه ملی دانش ایالات متحده را سال ۲۰۰۷ بر آن داشت تا یک آواتار هوشمند و متحرک از دکتر شواتزکف بسازد. دکتر شواتزکف آن زمان، مدیر یکی از برنامه های این موسسه بود.
دکتر جیسون لی که متخصص رایانه در دانشگاه ایلینویز است، از فیلمی که از چهره دکتر شواتزکف تهیه شده بود، برای ساخت نوعی پویانمایی شبیه واقعیت بهره گرفت. وی همچنین برخی نکات ریز و دقیق شخصیت دکتر شواتزکف را در این پویانمایی جای داد. به عنوان مثال، وقتی دکتر شواتزکف درباره مساله ای جدی حرف می زد، معمولا ابروهایش درهم می رفت و گاهی هم ناخن هایش را می جوید.
بدین صورت، نسخه دیجیتالی یا اصطلاحا همزادی که از دکتر شواتزکف ساخته شد، بسیار شبیه او بود. حتی افرادی که در یک آزمون با این همزاد صحبت می کردند، باور می کردند که او خود دکتر شواتزکف است و حتی در پایان کار از او تشکر کردند.
این پژوهشگران در حال کار روی ساخت همزاد دیجیتالی فضانورد معروف «جیم لاول» هستند. برخی دیگر نیز در حال کار برای ساخت همزاد دیجیتالی افرادی دیگر هستند تا پس از مرگ شان همچنان زنده مانده، با دیگران تعامل داشته باشند.
● پزشک مجازی
ساخت آواتار متحرک و هوشمند از پزشکان و پرستاران، موضوعی بود که فکر برخی دیگر از دانشمندان را به خود جلب کرد و این طرح نیز به نتایج خوبی رسیده است. به عنوان مثال، یکی از آتاوارهایی که برای پرستاران طراحی کردند، پرستاری است که در قسمت ترخیص بیمارستان به کار گرفته شده است. جالب اینجاست که پس از به کارگیری در یک بیمارستان مشخص شد ۷۰ درصد بیماران ترجیح می دادند با او صحبت کنند تا یک پرستار واقعی. پزشکان نیز می توانند از این آواتارها برای مدیریت مواردی تحت نظارت خود استفاده کنند.
برنامه ریزی برای آواتارها کاری زمان بر است. به عنوان مثال، برنامه ریزی برای آواتار دکتر شواتزکف ماه ها به طول انجامید. البته زمان لازم برای برنامه ریزی به پیچیدگی کاری که آواتار قرار است انجام دهد، بستگی دارد.
یکی از راه های کم کردن زمان این فرآیند، استفاده از رفتارهایی است که برای منظوری خاص در نظر گرفته شده است. درواقع پیچیدگی هوش مصنوعی مورد استفاده اهمیت چندانی ندارد. آنچه مهم است، پذیرش آواتار به عنوان موجودی مستقل و هوشمند است. به عنوان مثال، چندی پیش دو دانشمند آواتاری ساخته بودند که روی صفحه نمایش ظاهر می شد و به گروهی از دانشجویان درس می داد. این آواتار به گونه ای طراحی شده بود که هر دفعه به هریک از دانشجویان دو ثانیه نگاه می کرد. ابتدا دانشجویان فکر می کردند با یک هوش مصنوعی فاقد احساس یا قوه تفکر و البته دارای اطلاعاتی تخصصی درباره آن درس خاص روبه رو هستند و لذا آن را چندان جدی نگرفتند، اما وقتی با این آواتار هوشمند روبه رو شدند، بناچار به گونه ای رفتار کردند که گویی با یک انسان روبه رو هستند.
این آزمایش نکته جالبی را نشان داد. برخلاف باور بسیاری از پژوهشگران، شاید بزرگ ترین مانع بر سر راه گسترش آواتارهای هوشمند، هوش مصنوعی نباشد. بسیاری از کاربران وقتی می بینند، آواتاری که روی صفحه ظاهر می شود بخوبی از پس کاری که باید انجام دهد برمی آید، آن را بیشتر به عنوان موجودی مستقل می پذیرند و لذا داشتن عملکردی بسیار شبیه انسان در همه زمینه ها چندان مهم نیست.
این فناوری علاوه بر پزشکان، می تواند در خدمت استادان دانشگاه نیز باشد و بدین صورت آواتارهای استادان می توانند همزمان در چند کلاس تدریس کنند و در صورت لزوم هرازگاهی در میانه کلاس، خود استاد کنترل کلاس را در دست گرفته تا کلاس درس هرچه بیشتر طبیعی جلوه کند و جلوی مشکلات احتمالی نیز گرفته شود.
البته خیلی ها هم دوست ندارند آواتار آنها کنترل بخشی خاص از زندگی آنها را در دست بگیرد، چون مشخص نیست اگر مساله ای غیرعادی روی داد، آواتار چه واکنشی نشان دهد.
● لشکری از آواتارها
بسیاری از هنرپیشگان و افراد معروف، شخصیت مجازی دیجیتال دارند که گاهی عملکردی برخلاف خواسته آنان دارد. به نظر می رسد در آینده باید قوانین جدیدی درباره همزاد دیجیتال ما نیز وضع شود تا از هرج و مرج در این حوزه جلوگیری شود.
در این میان، برخی پژوهشگران نگران اثرات منفی این فناوری بر کل جامعه بشری هستند. آنها بر این باورند که فناوری ها همیشه به ما این مژده را می دهند که وقت بیشتری را برای فعالیت هایی که دوست داریم برای ما خالی می کنند، اما در مقابل با کارهای جدیدی روبه رو می شویم که آن وقت آزاد شده را به خود اختصاص می دهد. اگر آواتارهای زیادی در جاهای مختلف داشته باشیم، بی شک باید وقت زیادی را صرف رسیدگی به آنها کنیم.
به نظر می رسد به کارگیری همزادهای دیجیتال کم هزینه تر از استخدام و به کارگیری انسان باشد. فرض کنید یک استاد تاریخ در دانشگاه هستید و آواتارهای شما می توانند همزمان در کلاس های مختلف تدریس کنند. در این صورت چه نیازی خواهد بود که دانشگاه هزینه هایی کلان برای استخدام چند استاد تاریخ بپردازد؟
نکته جالب دیگری که درباره آواتارها وجود دارد، این است که ممکن است افراد از مشاهده آواتار خود احساس بهتری بیابند. به عنوان مثال یک گروه پژوهشی، آواتار افراد مختلف را اندکی تغییر داد تا جذاب تر به نظر برسند. نتیجه آن شد که افراد پس از مشاهده آواتار خود، اعتماد به نفس بیشتری یافتند و این اعتماد به نفس تا مدت ها برایشان باقی ماند. همچنین در پژوهشی دیگر، آواتار افراد مختلف چاق تر از وضع فعلی شان نشان داده شد. بدین وسیله این افراد انگیزه ای برای انجام فعالیت های ورزشی برای کاهش وزن یافتند.
کاملا مشخص است که استفاده از آواتارها در زندگی روزمره، خالی از مشکل نیست، اما بی شک می تواند تحولاتی شگرف در تعاملات بشری با خود به همراه داشته باشد.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان