Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


چرا ناآرامی‌های اخیر ایران به یک جنبش همگانی منجر نشد؟

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[09 Jan 2018]   [ شهیر شهید ثالث]

بسیاری از تحلیلگران در ایران معتقدند که شروع تظاهرات در روز هفتم دی در مشهد، از سوی مخالفان دولت روحانی سازماندهی شده بود، اما بعد نیروهای دیگری وارد صحنه شدند و رشته کار از دست تندرو‌ها خارج شد.

حمید رضا جلایی پور می‌گوید: "این اعتراض‌ها ابتدا خود جوش و مردمی نبوده و سازماندهی شده به راه افتاده است. دو سوم خانم‌ها چادری بودند. معمولا خانم‌های چادری در تظاهرات رسمی که از صدا و سیما اعلام می‌شود شرکت می‌کنند، مثل تظاهرات بعد از نماز جمعه، روز قدس، روز ۲۲ بهمن. لذا احتمالا این خانم‌ها از مراکزی دعوت شده بودند".

اما در مورد اینکه چرا این اعتراضات شکل گرفت تحلیلگران بسیاری در داخل و خارج ایران اظهارنظر کرده‌اند. این دلایل طیف وسیعی از مقولات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد که محتاج بحثی جداگانه است. اما موضوع یاس و ناامیدی جوانان نسبت به بهبود شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، پس از ۵ سال که از ریاست جمهوری حسن روحانی می‌گذرد، از سوی بسیاری از صاحب نظران به عنوان یک عامل عمده برجسته شده است. بعد از اتمام دوره محمود احمدی‌نژاد که تقریبا در همه عرصه‌ها، از سیاست‌های داخلی گرفته تا سیاست خارجی ضربات مهلکی به ایران وارد کرد، آقای روحانی در ایجاد شور و امید در جامعه نقش موثری داشت.

وی در سال ۹۲ گفت: "در برنامه مدون من علاوه بر برنامه برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی، سیاست خارجی و امور فرهنگی، برنامه کوتاه مدت یک ماه و صد روزه وجود دارد. ما می‌توانیم در یک زمان کوتاه تحول اقتصادی در کشور به وجود آوریم و در آن تحول اقتصادی می‌توانیم با ایجاد یک دوره تنفس به کارخانه‌ها و مراکز تولیدی که امروز مشکل دارند، مشکلات آنها را در مدت کوتاه حل و فصل کنیم".

او به حل مسئله هسته‌ای، برداشته شدن تحریم‌ها و سرازیر شدن سرمایه‌گذاری خارجی شدیدا دلبسته بود و همین دیدگاه را به مردم منتقل می‌کرد: "تحریم‌های ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند".

روحانی توجه نداشت که در حالی که حکومت ایران در چندین عرصه با آمریکا شدیدا در تضاد و درگیری باشد و هرگونه مذاکره ای هم برای "کاهش تشنج با آمریکا" (و نه برقراری دوستی و نزدیکی) از سوی آیت الله خامنه‌ای ممنوع شده باشد، این انتظار که برجام بتواند بدون مانع رو به جلو حرکت کند و مهمتر از آن، سرمایه گذاری خارجی به سمت ایران سرازیر شود غیر واقع بینانه است. "دولت پنهان" هم با کارشکنی و ادامه حملات به آقای روحانی از طریق رسانه‌های تحت اختیار خود و با سیطره بر صدا و سیما، به این جو دامن زد و اینگونه بود که رفته رفته امید به تغییر وضعیت در دلها کشته شد.


چرا یک جنبش عمومی شکل نگرفت؟
ناظران در این خصوص تقریبا اتفاق نظر دارند که نیروهای امنیتی و سپاه در جریان تظاهرات اخیر، نسبت به سال ۸۸، بطور چشمگیری از خود خویشتنداری نشان دادند. یکی از دلایل عمده این امر سعی در ندادن حربه به دست دولت آمریکا بود چون آمریکا ممکن بود بتواند با تمرکز بر مسئله حقوق بشر، اروپا را در اعمال تحریم‌های جدید و بر هم زدن برجام با خود همراه کند. زمان هم برای آمریکا مناسب بود. دونالد ترامپ باید تا ۱۵ ژانویه در مورد پایبندی ایران به برجام و تمدید تعلیق تحریم‌های آمریکا تصمیم گیری کند.

با این همه چرا جنبش عمومی و پر تعدادی مانند سال ۸۸ شکل نگرفت؟

دو گروه جمعیتی در ایران بطور بالقوه می‌توانند حرکت‌های اعتراضی را شکل دهند.

اول، گروهی که تحت فشار‌های معیشتی شدید قرار دارند و با فقر و تنگدستی دست به گریبانند. بنا به گزارشی که در تیرماه امسال از سوی وزارت راه و شهرسازی منتشر شد، ۳۳ درصد جمعیت ایران (یک سوم جمعیت کشور) زیر خط فقر به سر می‌برند.

یکی از برجسته ترین حرکت‌های اعتراضی این گروه جمعیتی، در سال ۱۳۷۴ در دوران دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی از اسلامشهر آغاز شد. جمعیت معترض که از تورم ۵۰ درصدی به ستوه آمده بود، درعرض چند دقیقه به هزاران نفر رسید و شهرهای اطراف هم چون رباط کریم، سلطان آباد و صالح آباد را نیز درگیر کرد و جاده تهران-ساوه مسدود شد. جمعیت رو به تهران در حرکت بود که در آستانه ورود به تهران قرارگاه ثارالله وابسته به سپاه وارد ماجرا شد و معترضان سرکوب شدند.

این گروه جمعیتی هرگز رهبری که خواست‌های آنان را نمایندگی کند به خود ندیده است. اگر به حرکت‌های اعتراضی سال‌های ۷۸ و ۸۸ نگاه کنیم، خواسته اقتصادی برجسته‌ای، به خصوص در جنبش سبز پیدا نمی‌کنیم. بحث، عمدتا حول محور آزادی‌های مدنی از جمله آزادی‌های سیاسی و اجتماعی و مخالفت با انحصارگرایی با رنگ مذهبی است. اعتراض به شکاف‌های درآمدی، بی عدالتی اقتصادی و فشار‌های معیشتی در آن حرکت‌ها جایی نداشت و یا نقش آن بسیار کمرنگ بود.

به همین دلیل، چون اعتراضات اخیر از رهبری برخوردار نبود که خواسته‌های این گروه جمعیتی را نمایندگی کند، این بخش از جامعه، علیرغم نارضایی شدید از وضع موجود وارد صحنه نشد چون خبری از طرح خواسته‌های آنان در میان نبود و شعارها بیشتر رنگ و بوی سیاسی گرفته بود.

گروه دومِ جمعیتی که توان شکل دادن به حرکت‌های اعتراضی را دارد طبقه متوسط شهری است که اعتراضات خیابانی سال ۸۸ را شکل داد و از قضا بر خلاف گروه اول رهبری اصلاح‌طلبان به خصوص شخص محمد خاتمی را پذیرفته است. در انتخابات سال ۸۸، میر حسین موسوی که نزدیک به دو دهه از سیاست کنار بود و کمتر کسی از وی شناخت داشت، با پشتیبانی محمد خاتمی چنان جایگاهی پیدا کرد که رهبری اعتراضات گسترده خیابانی سال ۸۸ و جنبش سبز را به دست گرفت. انتخاب حسن روحانی در دوره اول نیز بدون شک مدیون حمایت آقای خاتمی و تا حدی اکبر هاشمی رفسنجانی بود که علیرغم خصومت شدید با اصلاح‌طلبان در دوران ریاست جمهوری‌اش، از سال ۸۸ با اصلاح‌طلبان نزدیکتر شده بود. اصلاح‌طلبان که خواسته‌های این گروه را نمایندگی می‌کنند از آزادی‌های مدنی و مخالفت با انحصارگرایی حمایت می‌کنند.

این گروه جمعیتی نیز به سه دلیل وارد اعتراضات اخیر نشد.

اول اینکه چون شروع تظاهرات با شعار مرگ بر روحانی آغاز شد، این شبهه جدی بوجود آمد که حرکت مزبور به منظور ساقط کردن دولت روحانی از سوی جناح تندرو برنامه ریزی شده است. جمعیتی که همین چند ماه پیش روحانی را با ۲۴ میلیون رأی به پیروزی رسانده بود دلیلی برای مقابله با روحانی و نهایتا کمک به تندرو‌ها برای رسیدن به مقصودشان نمی‌دید.

دوم، چون اعتراضات به سرعت به خشونت و آتش زدن و تخریب کشیده شد، این بحث در شبکه‌های اجتماعی در گرفت که ورود به این وادی می‌تواند وضعیت فاجعه باری مانند سوریه را در ایران رقم بزند.

و بالاخره موضعگیری صریح مجمع روحانیون مبارز به ریاست محمد خاتمی بود که از بیم تبدیل شدن ایران به سوریه به نحوی کم سابقه از اعتراضات فاصله گرفتند. این موضعگیری هرگونه احتمال ورود این گروه جمعیتی، که به نظر می‌رسد اکثریت آن "تا این لحظه" از خاتمی عبور نکرده است، به اعتراضات را از میان برد.

البته بخشی از هر دو گروه جمعیتی ممکن است در اعتراضات اخیر شرکت کرده باشند، اما هیچ کدام از دو گروه بطور فراگیر وارد صحنه نشدند.

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: 418


بنیاد آینده‌نگری ایران



پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۸ مارس ۲۰۲۴

ستون آزاد

+ جهانِ پس از جنگ غزه  رضا علوی

+ آیا اسراییل بر نفت و گازغزه چیره خواهد شد ؟ رضا علوی

+ توتالیتریسم چیست؟ حسین مولا

+ گفتگو بارد هوش مصنوعی با حسین مولا حسین مولا

+ تفاوت مبارزه جوانان در زمان حکومت شاه ایران برای آزادی و دمکراسی با مبارزه جوانان کنونی برای آزادی و دمکراسی علیه جمهوری اسلامی چیست؟ گفتگو حسین مولا با بارد بزرگترین هوش مصنوعی گوگل

+ دو حادثه مهم  رضا علوی

+ جوانانیکه در جنبش زن زندگی آزادی شرکت کردن در چه سنینی بودند؟ Bard هوش مصنوعی

+ خود آموز دیکتاتورها رندال وود کارمینه دولوکا

+ موانع توسعه دموکراسی در خاورمیانه  دکتر امیر ساجدي

+ راز یک کشتار  رضا علوی

+ آیا غول خفته بیدار می شود ؟  رضا علوی

+ ریزش مداحان در این عاشورا رضا علوی

+ رهبر نقاب دار!  رضا علوی

+ بخش سوم : "لاریجانی ها " ؛ مردانی برای تمام فصول رضا علوی

+ حقوق زنان - کانون درگیری. فرهاد یزدی

+ آمریکا ؛ به کجا چنین شتابان ؟ رضا علوی

+ جهان و ایران در آغاز سال نو خورشیدی. فرهاد یزدی

+ نبرد برای نامزدی  رضا علوی

+ . 

+ ایران لیبرال فرهاد یزدی

+ روز جهانی زنان گرامی باد  گیتی پورفاضل

+ سالروز حمله روسیه به اوکراین فرهاد یزدی

+ کالبد شکافی" پرویز ثابتی" رضا علوی

+ سقوط محسن رنانی

+ فشار برملت ایران از دو سو. فرهاد یزدی

+ نشست واشنگتن – تلاش در راه ذلیل کردن جنبش ملی ایران فرهاد یزدی

+ الگوی روسی چپاول اموال ملی فرهاد یزدی

+ امنیت ملی – بخش دوم فرهاد یزدی

+ امنیت ملی در دهه سوم سده بیست و یکم فرهاد یزدی

+ آیا روسیه، جمهوری اسلامی را به عنوان متحد استراتژیک خود محسوب می کند؟ رضا علوی

+ منافع ملی و استقلال فرهاد یزدی

+ نقش "طنز" و شعار های "کاف دار" در جنبش انقلابی ایران رضا علوی

+ قشر میانه ایران مهرداد: یکی از همکاران سایت آینده نگر

+ دیگر چین به ایران اهمیت نمی‌دهد ! رضا علوی

+ نقش توازن قوا در جهان در خیزش ملی فرهاد یزدی

+ نیروهای مسلح در دو مقطع تاریخی فرهاد یزدی

+ تراژدی جمهوری اسلامی با مهسا امینی آغاز و با محسن شکاری پایان می‌یابد!  دکتر شیرزاد کلهری

+ دستاوردهای جنبش انقلابی ایران یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ از خیزش اجتماعی تا انقلاب سیاسی فرهاد یزدی

+ پایان کار رژیم، تکیه بر عصای سلیمان شیرزاد کلهری

+ انقلاب سیاسی فرهاد یزدی

+ انقلاب مدرن ایران شیرزاد کلهری

+ ادامه خیزش اجتماعی – سیاسی ایران فرهاد یزدی

+ بیانیه شماره ۱ لیدرهای میدانی  لیدرهای میدانی

+ خیزش اجتماعی نسل جوان ایران فرهاد یزدی

+ اولویت پاسداری از یک پارچگی سرزمینی ایران فرهاد یزدی

+ با کمال تاسف و تاثر از در گذشت دوست نازنین مان محمد امینی .

+ اعتراضات مردم و راهکار های روی میز حکومت یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ تعلل نیروهای مسلح فرهاد یزدی

+ آینده در کوتاه مدت فرهاد یزدی

+ سپاه پاسداران و نجات ایران فرهاد یزدی

+ رسالت انسان در برابر آزادی سعیده امین‌زاده

+ ایران – روسیه - اوکراین فرهاد یزدی

+ نیاز به زمان فرهاد یزدی

+ مبارزه مدنی و چرائی آن کیومرث صابغی

+ دو بازنده – یک برنده. فرهاد یزدی

+ نظام سیاسی در ایران آینده فرهاد یزدی

+ آیا بایدن در انتخابات ۲۰۲۴ کاندید خواهد شد ؟ رضا علوی

+ اسطوره سیاسی از دموکراسی آمریکا تا اقتدار گرائی چین پرفسورجیم دیتو

+ اسطوره جدید و آینده سیاسی عربستان سعودی -

+ فرمان فرمایی روسیه بر نظام اسلامی فرهاد یزدی

+ دگرگونی قدرت در کانون نظام فرهاد یزدی

+ برجام در تاریکی رضا علوی

+ برای مام زمین در روز زمین فرهاد یگانه‌

+ تکرار تاریخ، نابودی محتوم دیکتاتورهای بزرگ به دست خودشان است فرهاد یگانه‌

+ چرا رابطه کشورهای غربی و روسیه پس از پایان جنگ سرد، به چنین کابوسی برای اردوگاه کشورهای غربی ختم شد؟ فرهاد یگانه‌

+ تاثیر جنگ اوکراین فرهاد یزدی

+ نوروزتان مبارک .

+ چیرگی «جبهه موافقت» بر «جبهه مقاومت» رضا علوی

+ نخبه گان یا پخمه گان در حکومت اسلامی  رضا علوی

+ رویا یا کابوس ؟ رضا علوی

+ خودکامگی  تیموتی اسنایدر

+ نگاهی بر موقعیت ایران در منطقه فرهاد یزدی

+ در باره انتخابات ۱۴۰۰ مجید / ایران

+ حسن هم از میان ما رفت گروهی از یاران دیروز، امروز و فردای حسن

+ در باره ظریف ... و میدان  مجید / ایران

+ نظام اسلامی و اردوی خاور بر علیه باختر فرهاد یزدی

+ چرا سازمانهای اطلاعا تی معتقدند که آینده جهان تیره و تار است ترجمه: کیومرث صابغی

+ تضمین حداقل درآمد یکسان برای تمام شهروندان. فرهاد طالع

+ قرار داد ۲۵ ساله ؛ ماندگاری حکومت یا ترکمانچای ؟ رضا علوی

+ سخنی با آقای مهاجرانی. محمد امینی

+ مذاکره غرب با نظام اسلامی فرهاد یزدی

+ هنر فاشیست نبودن ترجمه ناصر فکوهی

+ با ناسيوناليسم راه به جايي نمي‌بريم عظيم محمودآبادي

+ در آستانه چهل و دومین سالگرد انقلاب فرهادی یزدی

+ روز سياه  رضا علوي

+ مصباح یزدی ؛ معمار خشونت مقدس و طرا ح "کادرسازی " رضا علوی

+ حمله به ایران و یا حزب الله؟ فرهاد یزدی

+ تهدید از سوی قفقاز فرهاد یزدی

+ بهار آن سال و «بهار هر سال...» محسن یلفانی

+ بحران امنیتی و حکومت نظامیان فرهاد یزدی

+ جستجوی کار در ایران امروز 

+ سیاست دولت نوین آمریکا در منطقه فرهاد یزدی

+ اوباما برجام را آورد و ترامپ آنرا پاره کرد- چرا؟ مجید / ایران

+ ارزش های اندیشه های دکتر فاطمی  رضا علوی

+ مرگ نهائی رژیم  فرهاد یزدی

+ آتش افروزی در قفقاذ فرهاد یزدی

+ اندیشه چپ ، خادم غرب مهندس صلاح الدین همایون

+ تنگ تر شدن حلقه فشار فرهاد یزدی

+ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و اثر آن بر نظام اسلامی فرهاد یزدی



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995